Nhìn ra thế giới

Đặc khu kinh tế: Bài học từ Trung Quốc

Việc theo đuổi duy nhất một con đường xuất khẩu đã giúp cho Trung Quốc chạm vào con số tăng trưởng kỷ lục, nhưng hàng triệu người dân đã bị bỏ lại phía sau và phát sinh chi phí môi trường rất lớn. Thậm chí nông dân nghèo Trung Quốc không hề có mảy may phúc lợi nào. Ấn Độ phải cảnh giác với việc sao chép phương pháp tiếp cận Đặc khu kinh tế (ĐKKT) của Trung Quốc. Trong một số lĩnh vực nhất định như phân phối tài sản hoặc các mức độ bất bình đẳng của Trung Quốc thấp hơn (ví dụ, thuận lợi hơn) so với Ấn Độ. Tuy nhiên, khi nhìn vào nó ở cấp độ tổng hợp, hình ảnh rất khác nhau. Giữa nông thôn và thành thị mức độ bất bình đẳng ở Trung Quốc đã tăng lên trong ba thập kỷ qua. Theo Zhu Ling, giữa năm 1978 và 1995, hệ số Gini của thu nhập nông thôn tăng từ 0,21 đến 0,34 và của đô thị từ 0,16 đến 0,28. Với nền kinh tế mở cửa nhanh chóng sau năm 1995 và cũng do những nhượng bộ lớn mà Trung Quốc buộc phải thực hiện để gia nhập WTO, xu hướng này được tiếp tục và hệ số Gini tổng hợp trong năm 2006 là khoảng 0,5.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế kỷ lục của Trung Quốc được thúc đẩy bởi các đặc khu kinh tế (ĐKKT) thường coi là lý do để Ấn Độ áp dụng cách tiếp cận này. Từ những năm 1980, Trung Quốc đã thực hiện một loạt các biện pháp và chính sách với mục đích duy nhất là đạt được tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Như bằng chứng trong những năm qua đã cho thấy, sự theo đuổi duy nhất của sự phát triển này đã làm giảm hiệu quả của các chính sách kinh tế, ngoài việc phát sinh chi phí tài nguyên và môi trường rất lớn. Kinh nghiệm Trung Quốc cung cấp một bài học quý giá cho Ấn Độ.

Chi phí tăng trưởng theo định hướng xuất khẩu

Tờ Nhân dân Nhật báo Trung Quốc dẫn lời Bộ trưởng Trung Quốc Li Xuju Trung Quốc cho biết nước này phải nuôi 22% dân số thế giới chỉ với 7% đất đai. Vào tháng 7/2005, nông thôn Trung Quốc đã có hơn 26,1 triệu người sống trong nghèo đói tuyệt đối và là nơi sinh sống của 18% người nghèo trên thế giới. Mỗi năm, thêm 10 triệu người phải có khẩu phần lương thực. Mặc dù mục tiêu khó khăn này, từ năm 1996-2005, "phát triển" đã gây ra sự chuyển hướng của hơn 21% diện tích đất canh tác sang sử dụng phi nông nghiệp, chủ yếu là mở đường cao tốc, phát triển các ngành công nghiệp và các khu kinh tế tự do. Hiện tại, diện tích đất bình quân đầu người là 0,094 ha. Chỉ trong mười ba năm, giữa năm 1992 và 2005, hai mươi triệu nông dân đã phải từ bỏ nghề nông do bị thu hồi đất.

Khi có nhiều đất canh tác hơn để đô thị hóa và công nghiệp hóa, các vấn đề liên quan đến việc thay đổi sử dụng đất đã trở thành một nguồn tranh chấp chính giữa công chúng và chính phủ. Các cuộc biểu tình chống lại việc thu hồi đất đã trở thành một đặc điểm chung của đời sống nông thôn ở Trung Quốc, đặc biệt là ở các tỉnh Quảng Đông (Nam), Tứ Xuyên, Hà Bắc (Bắc) và Hà Nam. Quảng Đông bị ảnh hưởng nặng nhất. Bất ổn xã hội đã trở thành vấn đề đáng lo ngại. Năm 2004, chính phủ đã thừa nhận 74.000 cuộc bạo loạn ở nông thôn, một sự nhảy vọt gấp bảy lần trong mười năm. Trong khi một vài năm trước, việc đánh thuế tùy tiện và quá mức là vấn nạn quan trọng nhất của nông dân, sự oán giận về mất đất nông nghiệp, tham nhũng, ô nhiễm và các hành vi tuỳ tiện của các nhà phát triển bất động sản là nguyên nhân chính gây ra tình trạng bất ổn của nông dân.

Trong khi nông dân Trung Quốc đang liên kết để chống lại việc mua lại đất đai, các khu kinh tế tự do như Thẩm Quyến ở Quảng Đông đã phơi bày thực tế cái gọi là “phép màu kinh tế” của Trung Quốc đang bị bao vây bởi hàng loạt vấn đề. Sau khi tăng trưởng với tốc độ khoảng 28% trong 25 năm qua, Thẩm Quyến hiện đang phải trả một khoản chi phí khổng lồ cho việc phá hủy môi trường, tỷ lệ tội phạm tăng cao và khai thác tầng lớp lao động, chủ yếu là người di cư. Các nhà đầu tư nước ngoài đã bị thu hút bởi Thẩm Quyến bằng đất đai giá rẻ, luật lao động phù hợp và các luật lệ về môi trường không hiệu quả. Năm 2006, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc đã chỉ định Thẩm Quyến là 'điểm nóng môi trường toàn cầu', có nghĩa là một khu vực đã bị phá hủy môi trường nhanh chóng.

Còn nữa. Theo Howard French, trưởng văn phòng New York Times, hầu như suốt cả năm, bầu trời Thẩm Quyến dày đặc với khói nghẹt thở, trong khi tỷ lệ tội phạm cao hơn gần gấp chín lần Thượng Hải. Các lớp học nghề chỉ kiếm được 80 đô la Mỹ mỗi tháng với tỷ lệ doanh thu là 10 phần trăm nên nhiều người chuyển sang mại dâm sau khi bị sa thải. Hơn nữa, một bài báo trong International Herald Tribune ngày 17 tháng 12 năm 2006 đã cho biết cá mập bất động sản tích trữ nhà ở đã tạo ra một thế hệ mới các "nô lệ thế chấp".

Việc theo đuổi không ngừng sự phát triển theo phương thức đầu vào cao, tiêu thụ cao và sản lượng thấp đã tác động nghiêm trọng đến môi trường. Năm 2004, theo The Taipei Times, để tạo ra mỗi GNP trị giá 1 đô la Mỹ, Trung Quốc đã tiêu thụ nhiều gấp 4,3 lần lượng than và điện so với Mỹ và 11,5 lần so với Nhật Bản. Khoảng 20% dân số sống trong các khu vực bị ô nhiễm nặng nề (Science in Society) và 70% các con sông và hồ đang trong tình trạng ảm đạm (Nhân dân nhật báo). Khoảng 60% các công ty đã thiết lập các ngành công nghiệp trong nước vi phạm các quy tắc phát thải. Theo Ngân hàng Thế giới, vấn đề môi trường là nguyên nhân của khoảng 300.000 người chết mỗi năm. Chính phủ Trung Quốc đã thừa nhận rằng chi phí cho vấn đề ô nhiễm đất, nước đáng kinh ngạc: 200 tỷ đô la một năm - khoảng 10 phần trăm GDP của TQ.

Trong khi chính sách định hướng xuất khẩu cho tăng trưởng kinh tế đã giúp Trung Quốc chạm vào con số tăng trưởng kỷ lục, thì khoảng cách thu nhập đang mở rộng và nhanh chóng tiến gần tới mức của một số nước Mỹ Latinh. Theo một báo cáo gần đây của Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc, hệ số Gini của Trung Quốc - thước đo phân phối thu nhập trong đó 0 nghĩa là bình đẳng hoàn hảo và 1 là bất bình đẳng tối đa - chạm 0,496 trong năm 2006. So sánh, số liệu bất bình đẳng thu nhập là 0,33 ở Ấn Độ, 0,41 ở Hoa Kỳ và 0,54 ở Braxin. Hơn nữa, khoảng cách giữa thu nhập nông thôn-đô thị là đáng kinh ngạc - thu nhập hàng năm của cư dân thành phố ở Trung Quốc là khoảng 1.000 đô la Mỹ, gấp hơn ba lần so với các đối tác nông thôn của họ.

Trong một số lĩnh vực nhất định như phân phối tài sản, các mức độ bất bình đẳng của Trung Quốc thấp hơn so với Ấn Độ. Tuy nhiên, khi nhìn vào tổng thể thì khác. Mức độ bất bình đẳng ở Trung Quốc đã tăng lên trong ba thập kỷ qua. Theo Zhu Ling, giữa năm 1978 và 1995, hệ số Gini của thu nhập nông thôn tăng từ 0,21 đến 0,34 và của đô thị từ 0,16 đến 0,28.

Chính trong bối cảnh này, lực đẩy ĐKKT của Ấn Độ rõ ràng hơn. Tiếp theo Trung Quốc, Ấn Độ đang nhân rộng một mô hình tương tự, nơi các vùng đất nông nghiệp rộng lớn đang được mua lại để tạo ra các ĐKKT và các ngành công nghiệp khác. Thông báo tháng 9/2005 về Đánh giá tác động môi trường cho thấy sự quản lý lỏng lẻo đối với các khu công nghiệp, và nỗi lo sợ các ngành công nghiệp bẩn trong các khu vực này là một thực tế. Hơn nữa, với những thay đổi mạnh mẽ trong luật lao động áp dụng cho ngành công nghiệp đang được xem xét, hoàn cảnh của người lao động trong các khu công nghiệp này sẽ tương tự như ở Trung Quốc. Một phương thức phát triển như vậy là không bền vững về môi trường và không mong muốn về mặt xã hội. Hơn nữa, bây giờ xuất khẩu của Trung Quốc cũng đã được thúc đẩy bởi tiền tệ định giá thấp, một phương cách mà mà Ben Bernanke, chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, coi như là một "trợ cấp hiệu quả". Đây là một thứ xa xỉ mà các nhà xuất khẩu Ấn Độ không thích. Do đó, lập luận cho việc thành lập các khu kinh tế tự do để cạnh tranh với tăng trưởng do xuất khẩu của Trung Quốc là một vấn đề.

Tăng trưởng theo định hướng xuất khẩu thông qua các khu phi thuế quan có mong muốn đối với Ấn Độ không?

Việc xuất khẩu đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy GDP là chuyện không nghi ngờ gì nữa. Tuy nhiên, trong trường hợp của một quốc gia có thị trường nội địa khá lớn, sự lựa chọn của nhà sản xuất là xuất khẩu hoặc cung cấp cho thị trường trong nước. Ila Patnaik thuộc Viện Tài chính và Chính sách Quốc gia đã viết trong The Indian Express vào tháng 12 năm 2006 rằng mức tiêu thụ hộ gia đình ở Ấn Độ là 68% GDP cao hơn nhiều so với Trung Quốc là 38%, Châu Âu là 58% và Nhật Bản ở mức 55%. phần trăm. Đây là một nguồn sức mạnh quan trọng cho ngành sản xuất trong nước của Ấn Độ.

Mức tiêu dùng cao của các hộ gia đình Ấn Độ có thể là do khả năng lưu thông hàng hoá từ các khu kinh tế tự do vào Khu thuế quan nội địa (DTA). Đạo luật ĐKKT cũng được thiết kế để tạo thuận lợi cho điều này. Bất kỳ đơn vị nào trong ĐKKT đều có thể xuất sang DTA, sau khi trả thuế hiện hành, miễn là nó có thu nhập ngoại hối ròng trong ba năm. Do đó, đây là một tình huống có lợi cho các đơn vị này.

Do áp lực quốc tế đáng kể dẫn tới việc buộc phải giảm thuế công nghiệp, các khu kinh tế tự do sẽ có thể xuất khẩu sang khu vực TGPT với giá cạnh tranh cao. Điều này không có lợi cho các đơn vị bên ngoài ĐKKT, những đối tượng sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh không lành mạnh. Do nhập khẩu rẻ hơn đã ảnh hưởng đến sinh kế của ngành thủ công, nhập khẩu rẻ hơn vào khu vực TGPT từ các khu kinh tế tự do cũng sẽ ảnh hưởng xấu đến ngành công nghiệp trong nước. Không có nhiều người trong số người muốn di chuyển vào các ĐKKT có thắc mắc với nhà sản xuất.

Ở một đất nước với 65% dân số phụ thuộc vào nông nghiệp như là một phương tiện sinh kế, ngành công nghiệp nên được bổ sung cho nông nghiệp. Thông qua các khu kinh tế tự do, ngành công nghiệp đang được thúc đẩy với chi phí nông nghiệp. Các nguồn tài nguyên có giá trị để tạo ra các khu kinh tế tự do sẽ có chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng tốt hơn cho phần còn lại của đất nước, điều đó sẽ ảnh hưởng đến cả ngành công nghiệp trong nước cũng như nông nghiệp.

Các bài học khác Ấn Độ có thể học hỏi từ Trung Quốc: Phúc lợi

Trong khi kinh nghiệm của Trung Quốc với tăng trưởng kinh tế theo định hướng xuất khẩu chắc chắn cung cấp nhiều bài học nghiêm túc, có nhiều lĩnh vực khác mà Ấn Độ có thể học hỏi từ Trung Quốc. Trung Quốc đã bắt đầu một loạt các biện pháp để kìm hãm căng thẳng xã hội và bất bình đẳng đang gia tăng ở khu vực nông thôn. Vào tháng 4 năm 2004, Hội đồng Nhà nước, nội các Trung Quốc đã dừng việc phê chuẩn các dự án sử dụng đất nông nghiệp và bắt đầu điều chỉnh thị trường đất đai quốc gia. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Du Quinglin, đã hứa "không giảm diện tích, thay đổi mục đích hoặc hạ thấp chất lượng đất nông nghiệp cơ bản".

Trung Quốc cũng bãi bỏ thuế nông nghiệp trong năm 2006 và tăng trợ cấp sản xuất lương thực hạt lên 10%. Để tăng thu nhập nông thôn, giá bán ngũ cốc đã tăng 60 phần trăm trong năm 2005. Năm 2004, trong tổng số 900 triệu nông dân ở Trung Quốc, 600 triệu đã được nhận 1,5 tỷ đô la Mỹ (xấp xỉ 6,630 crores) tiền trợ cấp trực tiếp. 52 triệu nông dân Trung Quốc đã tham gia vào hệ thống bảo hiểm nông thôn cũ và 2,2 triệu người nhận lương hưu trong năm 2005. Hơn 80 triệu nông dân đã tham gia vào hệ thống dịch vụ y tế hợp tác nông thôn vào cuối năm 2004 và 12.57 triệu người nghèo ở nông thôn đã rút các khoản phụ cấp đảm bảo mức sống tối thiểu vào cuối năm 2005.

Trong khi đó, Ấn Độ không có bất kỳ mạng lưới an toàn nào hoặc đang trong quá trình tháo dỡ những cái đang tồn tại. Có nhiều điều để học hỏi cũng như không học được từ kinh nghiệm của người Trung Quốc. Cho đến khi điều đó được thực hiện, hàng triệu người nghèo trên khắp đất nước sẽ phải trả giá cao hơn nhiều so với người Trung Quốc./.

....................

Nguồn: Diễn đàn về Công nghệ sinh học và an ninh lương thực tại New Delhi.

http://www.indiatogether.org/sezschina-opinions

tin tức liên quan

Thống kê truy cập

114443136

Hôm nay

227

Hôm qua

2305

Tuần này

2949

Tháng này

218310

Tháng qua

112676

Tất cả

114443136