Kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương Văn hóa Việt Nam - cương lĩnh đầu tiên của Đảng về văn hóa, sáng nay 27/02, tại Thủ đô Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943-2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển”.

Ban Chủ trì hội thảo.

Chủ trì hội thảo có các đồng chí: Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Trần Hồng Hà - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Nguyễn Văn Hùng - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Đoàn Minh Huấn - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại 63 điểm cầu cả nước.

Các đại biểu về tham dự  hội thảo. 

Tại điểm cầu tỉnh Nghệ An có các đồng chí: Bùi Đình Long - Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Võ Văn Dũng - Phó Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; đại diện một số sở, ban, ngành của tỉnh và một số văn nghệ sỹ, nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân dân gian trên địa bàn tỉnh.

Các đồng chí chủ trì tại điểm cầu Nghệ An. Ảnh: Trọng Cường

Tháng 2-1943, "Đề cương về Văn hóa Việt Nam" được Tổng Bí thư Trường Chinh soạn thảo và thông qua tại Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng ở Võng La (Đông Anh, Phúc Yên, nay là Hà Nội). Đề cương về văn hóa Việt Nam ra đời như một bản Cương lĩnh đầu tiên của Đảng về văn hóa, thể hiện tầm nhìn, tư duy chiến lược của Đảng ta về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Với Đề cương về văn hóa Việt Nam, lần đầu tiên Đảng ta đã trình bày rõ ràng những quan điểm cơ bản của mình về văn hóa. Đó là vị trí của văn hóa trong tiến trình cách mạng giải phóng dân tộc; sự tất yếu phải thực hiện cách mạng tư tưởng văn hóa sau khi cách mạng chính trị thành công và định hướng xây dựng một nền văn hóa mới Việt Nam.

Cụ thể, văn hóa “bao gồm cả tư tưởng, học thuật và nghệ thuật”, thuộc kiến trúc thượng tầng của xã hội, nền tảng kinh tế của một xã hội quyết định toàn bộ văn hóa của xã hội ấy. Đảng đã xác định văn hóa là một mặt trận đấu tranh cách mạng quan trọng, không thể thiếu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng đối với văn hóa và cách mạng văn hóa.

Đề cương về văn hóa Việt Nam không chỉ có giá trị về mặt lý luận mà còn có ý nghĩa lớn lao trong việc chỉ đạo hoạt động văn hóa - xã hội ở nước ta. Việc vận dụng và phát huy tinh thần, luận điểm, nguyên tắc về phát triển văn hóa được đặt ra trong Đề cương với ý nghĩa như một cương lĩnh về văn hóa của Đảng đã thực sự mang lại nhiều chuyển dịch và kết quả quan trọng trong sự nghiệp phát triển văn hóa và con người Việt Nam trong suốt 8 thập niên qua.

Toàn cảnh điểm cầu tại Nghệ An. Ảnh: Trọng Cường

Phát biểu dẫn đề Hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh, Đề cương về văn hóa đã khẳng định tầm quan trọng đặc biệt của nhiệm vụ xây dựng nền văn hóa mới trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng Việt Nam, với nhận thức đúng đắn rằng: Sự lãnh đạo của Đảng trên lĩnh vực văn hóa vừa là một tất yếu chính trị, vừa là một tất yếu khách quan. Cách mạng muốn xây dựng thành công nền văn hóa mới dứt khoát phải do Đảng tiền phong lãnh đạo. Mặt khác, có lãnh đạo được phong trào văn hóa, Đảng mới lan tỏa được tư tưởng cách mạng, tạo nên ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội. Việc xây dựng nền văn hóa mới phải gắn liền với cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và sự nghiệp xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa. Công cuộc cải tạo xã hội, loại bỏ những gì cũ kĩ lạc hậu, hướng tới xây dựng một chế độ xã hội mới ưu việt hơn chỉ hoàn thành khi hình thành được nền văn hóa mới: Nền văn hóa xã hội chủ nghĩa”.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương phát biểu đề dẫn Hội thảo.

Ban Tổ chức đã nhận được 01 báo cáo trung tâm và 175 báo cáo tham luận. Hơn 200 đại biểu trực tiếp tham dự hội thảo, phần lớn là các nhà khoa học, chuyên gia nghiên cứu về lý luận chính trị. Các báo cáo trình bày tại hội thảo đã giúp công chúng, đặc biệt là những người làm văn hóa, nghệ thuật hiểu hơn về giá trị cốt lõi của bản Đề cương - cương lĩnh đầu tiên của Đảng về văn hóa. Hội thảo diễn ra với 2 phiên thảo luận chính. Trong đó phiên thứ nhất, các đại biểu tập trung thảo luận về những giá trị lý luận và tính thực tiễn của Đề cương, nhắc lại 3 nguyên tắc quan trọng “dân tộc - khoa học và đại chúng” được nêu ra trong bản đề cương của 80 năm trước. Ra đời vào tháng 2 năm 1943, khi đất nước còn chưa giành được độc lập, bản Đề cương do Tổng Bí thư Trường Chinh soạn thảo đã cho thấy sự quan tâm lớn của Đảng về văn hóa, coi văn hóa cũng là một mặt trận, anh chị em nghệ sĩ cũng là chiến sĩ. Những tư tưởng đó đã trở thành cơ sở quan trọng giúp Việt Nam có được một nền văn hóa nghệ thuật kháng chiến rực rỡ, xây đắp với thế giới hình ảnh về một dân tộc Việt Nam kiên cường và yêu chuộng hòa bình. Trên cơ sở này, tại phiên thảo luận thứ 2, các đại biểu, nhà khoa học đã có những đề xuất, kiến nghị một số cơ chế, chính sách về phát triển văn hóa hiện nay, như chú trọng, quan tâm hơn đến các hạ tầng văn hóa, tăng cường quảng bá hình ảnh và thương hiệu văn hóa, phát huy sức mạnh mềm văn hóa Việt Nam theo tinh thần được Đại hội XIII của Đảng đề ra.

Kết luận hội thảo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định, đây là một hoạt động nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam; là diễn đàn học thuật quan trọng khẳng định ý nghĩa khoa học, tầm vóc lịch sử và những giá trị trường tồn của bản Đề cương về văn hóa Việt Nam trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đề cương thể hiện được nhận thức đúng đắn: Sự lãnh đạo của Đảng trên lĩnh vực văn hóa vừa là một tất yếu chính trị, vừa là một tất yếu khách quan. Cách mạng muốn xây dựng thành công nền văn hoá mới dứt khoát phải do Đảng tiền phong lãnh đạo.

Hội thảo đã đưa ra nhiều ý kiến, giải pháp vận dụng các quan điểm, đường lối của Đề cương đưa ra chính sách về phát triển văn hóa hiện nay. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới…