Sáng nay, 19 tháng 4 năm 2019 (15/3 ÂL), xã Quỳnh Thạch, huyện Quỳnh Lưu tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh Đền Hạ Lam Cầu.

Về dự lễ đón bằng xếp hạng di tích lịch sử Đền Hạ Lam Cầu có các vị đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An, huyện Quỳnh Lưu, Ban quản lý Di tích tỉnh Nghệ An cùng đông đảo nhân dân trong vùng và du khách gần xa.

Đền Hạ Lam Cầu được nhân dân làng Lam Cầu xưa (nay là xóm 9, xã Quỳnh Thạch, huyện Quỳnh Lưu), xây dựng nên để thờ Tứ Vị Thánh Nương.

Tín ngưỡng thờ Tứ vị Thánh nương là một tín ngưỡng tương đối phổ biến trên cả nước, đặc biệt là đối với cư dân vùng ven biển, vùng sông nước. Riêng ở Nghệ An, hiện đã thống kê được trên 30 ngôi đền thờ Tứ vị Thánh nương, trong đó đền Cờn (phường Quỳnh Phương - TX Hoàng Mai) là nơi phát tích.

Theo truyền ngôn ở vùng Quỳnh Thạch cho biết, Lam Cầu xưa là vùng đất thường xuyên bị ngập mặn, ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp. Hơn nữa, nơi đây lại có hệ thống núi non trùng điệp bao quanh, rất nhiều thú dữ thường vào làng phá hoại mùa màng, quấy nhiễu cuộc sống của người dân.

Với sự linh thiêng của Tứ vị Thánh nương, nhân dân làng Lam Cầu đã về đền Cờn làm lễ xin rước chân hương của các vị thần về thờ  tự. Đền rất linh thiêng, mỗi khi dân lànggặp tai ương, ốm đau, bệnh tật vào đền làm lễ xin thần giúp đỡ thường linh ứng.

 Di tích Đền Hạ Lam Cầu ngoài thờ Tứ vị Thánh nương còn phối thờ thần Cao Sơn Cao Các,Uy Minh Vương Lý Nhật Quang và Đông Chinh vương, Dực Thánh vương,Đế Thích Hải Tạng Long Vương, Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn,Tân Kiều hầu Trần Nhân Dũng, Diên Quận công Trần Hậu Hoa,Hậu thần Đặng Viết Hiển,Hậu thần Đặng Ngọc Diễn… và nhiều vị thần khác nữa.

Đền HạLam Cầu là nơi chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Đây là nơi phân pháttruyền đơn chống Pháp, nơi tổ chức lực lượng đánh thực dân Phápở cầu Hàng, Quốc lộ 1A, đoạn đi qua huyện Quỳnh Lưu; là địa điểmdiễn ra các cuộc họp của chi bộ Hoa Sơn(nay là xã Quỳnh Hoa và Quỳnh Thạch); Nơi đóng quân của đơn vị pháo Nguyễn Viết Xuânvà là địa điểmkhoa Văn, trường Đại học Sư phạm Vinh dựng lándạy họckhi sơ tán về đây.

Hàng năm, tại di tích diễn ra nhiều kỳ lễ trọng, trong đó lớn nhất là lễ hội được tổ chức vào ngày 15 tháng 3 âm lịch (lễ kỳ phúc). Vào những ngày này, nhân dân trong vùng và các vùng phụ cận đều tập trung về đền để dâng hương tưởng nhớ đến các vị thần linh đã có công phù hộ độ trì cho quốc thái dân an.

Đền Hạ Lam Cầu có quy mô tương đối lớn với các hạng mục công trình như: nhà Bái đường, Tả, Hữu vu, Hậu cung và sân lễ hội. Các hạng mục công trình được xây dựng bằng các chất liệu truyền thống.

Di tích đền Hạ Lam Cầu có đầy đủ các giá trị lịch sử văn hóa, khoa học thẩm mỹ nên đã được UBND tỉnh Nghệ An xếp hạng là di tích lịch sử cấp tỉnh (tại Quyết đinh số 3804 ngày 27 tháng 8 năm 2018).