(ngày 31/5 năm 1908 tức ngày 2 tháng 5 âm lịch năm Mậu Thân, chí sĩ Trần Đông Phong quyên sinh ở Tokyo)

(ngày 9/6 năm 2013 cũng nhằm ngày 2 tháng 5 âm lịch, học giả Nishimura tử nạn ở Hà Nội)

Trần Đông Phong và Nishimura đều mất vào giờ Tỵ, tức 9 đến 11 h sáng, ngày 2 tháng 5 âm lịch, đều là Chủ Nhật.

(sự trùng hợp ngẫu nhiên của "ngày 2 tháng 5 âm lịch" đã công bố trên báo từ tháng 7 năm 2013)

Chí sĩ phong trào Đông Du người xứ Nghệ là Trần Đông Phong đã tự vẫn tại Tokyo vào mùa hè năm 1908, hưởng dương 25 tuổi (1884-1908). Nhóm các cụ tiền bối Cường Để - Phan Bội Châu đã tổ chức tang lễ và lập mộ Trần Đông Phong ngay sau đó. Trong nhiều năm nay, câu chuyện về Trần Đông Phong và mộ phần tại Tokyo của ông đã được chính giới, học giới và nhân dân hai nước đặc biệt quan tâm, nhất là từ năm 2013 - tức là từ dịp kỉ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản.

Từ sử liệu chính thức và tư liệu thực địa trong nhiều năm, tôi đã thuật lại một cách tóm tắt quá trình lập mộ và dựng bia mộ năm 1908, cũng như tổng quan về động thái trong mối quan hệ giữa hai quốc gia trải dài hơn một thế kỉ (1908-2016) trong một bài học thuật đã công bố năm 2016, đọc toàn văn ở đây. Đây là bài được phát triển từ một bài ngắn đã công bố năm 2005, toàn văn thì xem ở đây (bản đăng đầu tiên, trên talawas ngày 26/10/2005) hoặc ở đây (bản đăng lại năm 2010 trên Giao Blog của hệ thống Yahoo).

Có một số nhầm lẫn của bài năm 2005 và bài năm 2016, thì đã được cải đính ở bài tham dự hội thảo năm 2017 (hội thảo đó ở đây và ở đây) - hiện chưa có bản in chính thức. Tiêu đề của bài năm 2017 là "Phúc thần của người Việt ở hải ngoại: trường hợp chí sĩ Trần Đông Phong trong phong trào Đông Du và mộ phần hiện còn ở Nhật Bản". Có nghĩa là đến năm 2017, tôi đã chính thức đặt vấn đề chí sĩ Trần Đông Phong là một vị phúc thần của người Việt ở hải ngoại.

Vào đầu tháng 6 năm 2020, tình hình mộ phần của chí sĩ Trần Đông Phong có một điểm đáng chú ý sau đây, đúng hơn là điểm đáng lo ngại, xin trân trọng thông báo đầu tiên trên Giao Blog.

1. Vào thượng tuần tháng 6, khi tới viếng mộ cụ Trần Đông Phong, một số bạn người Việt đang làm việc và học tập tại vùng Tokyo đã báo tới cho chúng tôi về việc:

- hiện nay, có một biển thông báo của phía quản trang (ban quản lí nghĩa trang) được dựng ở trước mộ cụ Phong;

- biển thông báo này chỉ dựng ở riêng mộ cụ Phong (các mộ ở xa gần xung quanh đều không có).

2. Cụ thể là biển thông báo sau (sử dụng ảnh chụp của bạn Hải và bạn Kiên - hai bạn hiện chưa biết nhau, đến thăm viếng mộ cụ Phong ở hai thời điểm khác nhau của thượng tuần tháng 6 năm 2020). Các ảnh đều giữ nguyên dung lượng mà hai bạn đã gửi.
Ảnh của bạn Hải (chụp lần đầu ngày 01 tháng 6, sau đó chụp bổ sung ngày 4 tháng 6; Giao và Hải thống nhất quyết định đăng thông tin vào ngày 9 tháng 6):

3. Cận cảnh bảng thông báo của quản trang như sau:

Nội dung trên bảng này như sau (bản dịch của Giao Blog):
“Kính mời những ai có quan hệ thân thiết với ngôi mộ này hãy ghi số hiệu ngôi mộ ở dưới đây (số 01-05004   05041004146) và tới văn phòng của nghĩa trang.
Văn phòng Quản lí Nghĩa trang Zhoshigaya,
Điện thoại: 03-3971-6868”
"Những ai có quan hệ thân thiết với ngôi mộ" là được dịch thoát từ nguyên văn "những ai có nhân duyên với ngôi mộ", có nghĩa trực tiếp là: người nhà (anh em ruột thịt, họ nội, họ ngoại,...), người có quan hệ xa gần,...
4. Năm 2010, tôi đã viết hướng dẫn đường đi tới mộ cụ Trần Đông Phong cho một người chắt ngoại xa đời của cụ. Có thể đọc lại ở đây hay ở đây. Hiện nay, bạn này đã trở lại công tác tại Đại học Quốc gia Hà Nội.
Năm 2017, tôi đã viết một hướng dẫn chung về đường đi tới mộ cụ Trần Đông Phong, xem lại ở đây. Trong đó, có đưa hình ảnh về nhà ga tàu điện:

Ga tàu điện Zhoshigaya, từ đây sẽ dẫn đến nghĩa trang Zhoshigaya trong vài phút đi bộ

và bản đồ vị trí mộ cụ Phong tính từ văn phòng quản trang (mộ của cụ Phong ở rất gần văn phòng quản trang):

Mộ cụ Trần Đông Phong ở trong vòng màu đỏ, còn văn phòng quản trang thì ở ngay phía dưới chỗ ghi 2-4

5. Chúng tôi xin trân trọng thông báo chính thức như trên về tình hình mộ phần của chí sĩ Trần Đông Phong tại Tokyo ở thời điểm thượng tuần tháng 6 năm 2020.

Sau thông báo trên Giao Blog này, chúng tôi sẽ liên hệ với phía gia đình cụ Trần Đông Phong ở Nghệ An, tới các cơ quan và cá nhân hữu quan của Việt Nam và Nhật Bản, cũng sẽ liên hệ tới văn phòng quản trang.
Các thông tin cập nhật sẽ được chúng tôi đăng tải bổ sung.

Hà Nội - Tokyo ngày 14 tháng 6 năm 2020,

Giao - Hải - Kiên trân trọng thông báo.

Giao Blog
E-mail: dzjao.vn@gmail.com

(viết dần từ ngày 9 đến ngày 14 tháng 6 năm 2020)