Tối 26/11, Lễ bế mạc Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 đã diễn ra tại rạp Kim Mã - Nhà hát Sân khấu truyền thống Quốc gia Việt Nam (Giảng Võ, Hà Nội), khép lại hành trình “so tài” của nhiều đơn vị nghệ thuật trên khắp cả nước.

Tiết mục biểu diễn tại lễ bế mạc Liên hoan

Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 do Cục Nghệ thuật Biểu diễn chủ trì, phối hợp với Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội tổ chức. Liên hoan diễn ra từ 17- 26.11, quy tụ 14 vở diễn (gồm 8 vở tuồng, 6 vở dân ca các thể loại) của 10 đơn vị nghệ thuật trên cả nước, trở thành ngày hội lớn của sân khấu truyền thống. 

 Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông phát biểu tại lễ bế mạc

Phát biểu tại lễ bế mạc, Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Trưởng BCĐ Liên hoan Tạ Quang Đông nhấn mạnh: Sau 10 ngày diễn ra sôi nổi, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 đã khép lại với nhiều dấu ấn sâu sắc. Nhìn lại chặng đường của Liên hoan, chúng ta có thể thấy rõ tinh thần lao động nghệ thuật nghiêm túc, trách nhiệm và sáng tạo của các đơn vị trên cả nước. Mỗi vở diễn, mỗi vai diễn không chỉ thể hiện năng lực nghề nghiệp mà còn là kết tinh của tình yêu nghề, khát vọng tiếp nối truyền thống và đổi mới phương thức biểu đạt, phù hợp với nhu cầu thưởng thức ngày càng cao của công chúng. Liên hoan cũng ghi nhận sự đóng góp thầm lặng của đội ngũ sáng tạo, những người đã kiến tạo không gian sân khấu giàu thẩm mỹ, hiệu ứng tinh tế, góp phần làm sâu sắc thông điệp của từng tác phẩm.

Thứ trưởng đánh giá cao tinh thần hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm giữa các đơn vị nghệ thuật, bên cạnh giá trị nghệ thuật, liên hoan còn mở rộng không gian sáng tạo, tạo môi trường giao lưu chuyên môn và bồi dưỡng đội ngũ kế cận tiếp tục gìn giữ và phát huy nghệ thuật truyền thống trong tương lai chính điều này đã tạo đà phát triển nghệ thuật truyền thống.

Thứ trưởng cũng khẳng định: tiếp nối thành công của liên hoan, Bộ VHTTDL sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống, đặc biệt là Tuồng và Dân ca kịch. Bộ sẽ khuyến khích các đơn vị mạnh dạn đổi mới phương pháp tiếp cận, ứng dụng khoa học - công nghệ, mở rộng đối tượng khán giả và cải thiện đời sống nghệ sĩ. Thành công của Liên hoan được xem là tiền đề để xây dựng môi trường sáng tạo thuận lợi, hiệu quả hơn trong thời gian tới.

NSND Lê Tiến Thọ đánh giá chuyên môn của Liên hoan

Thay mặt Hội đồng nghệ thuật, NSND Lê Tiến Thọ - Chủ tịch Hội đồng Giám khảo đánh giá: Qua 14 vở diễn, các nghệ sĩ đều dựa trên nguyên tắc cơ bản của loại hình để phát huy, thể hiện tốt hình tượng nhân vật, giữ bản sắc nghệ thuật và thực hiện đúng quy chế giải thưởng. Sự thành công này có phần đóng góp quan trọng từ kịch bản. Nhiều tác giả, đặc biệt là các tác giả chuyển thể, xử lý làn điệu linh hoạt và xây dựng trò diễn sáng tạo. Diễn viên là trung tâm sân khấu. Nhiều nghệ sĩ biểu diễn thuần thục động tác và làn điệu khó, vừa giữ nét cơ bản, vừa truyền cảm xúc. Khi tác giả và đạo diễn tạo tích, trò hợp lý, diễn viên thăng hoa, biết biến hóa cơ bản, kết hợp múa, ca với nội tâm nhân vật, hướng tới tinh thần “thanh - sắc - thục - tinh - khí - thần” của Tuồng và Dân ca kịch.

Tuy nhiên, một số kịch bản còn tình trạng “nói thay nhân vật”, đặt vấn đề nhưng chưa khai mở trọn vẹn. Các vở năm nay chưa tạo được trò diễn thật sự đọng lại, chủ yếu do ba yếu tố tự sự - kịch tính - trữ tình chưa được kết hợp nhuần nhuyễn. Về đạo diễn và các thành phần sáng tạo, nhiều đạo diễn giàu kinh nghiệm nhưng dàn dựng nhiều tác phẩm dễ trùng lặp, chưa nắm chắc ước lệ, bố trí sân khấu nhiều bục bệ gây khó cho diễn viên. Một vài vở kỹ thuật còn sai lệch đặc trưng thời kỳ, cảnh trí, trò diễn truyền thống, LED hay ca khúc đôi khi thiếu hài hòa, ảnh hưởng bản sắc loại hình. Theo đó, NSND Lê Tiến Thọ đề nghị xây dựng kế hoạch cụ thể, thông báo sớm cho các đơn vị chuẩn bị kịch bản, đạo diễn và ê kíp, tránh tình trạng một người đảm nhận nhiều tác phẩm làm giảm chất lượng. Cục Nghệ thuật Biểu diễn nên tổ chức đoàn xem và góp ý trước khi Liên hoan, những đơn vị không đạt chất lượng sẽ không được triệu tập. Sau Liên hoan, cần phối hợp tổ chức hội thảo để khắc phục bất cập và nâng cao chất lượng nghệ thuật.

 Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông trao HCV cho các đơn vị đạt giải

Tại lễ bế mạc, BTC trao 2 Huy chương Vàng cho các tác phẩm (Vở tuồng “Lửa cháy Phiên Ngung” của Nhà hát Sân khấu truyền thống Quốc gia Việt Nam và Vở kịch hát dân ca “Chìm trong vòng xoáy” của Trung tâm nghệ thuật truyền thống Nghệ An); 3 Huy chương Bạc cho các tác phẩm (vở tuồng “Nhìn lại một vương triều” Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai, vở hát bội “Anh hùng” Nhà hát Nghệ thuật Hát bội Thành phố Hồ Chí Minh, vở ca kịch Huế “Cung phi Điểm Bích” Nhà hát Nghệ thuật Ca kịch Huế). Về cá nhân, 18 diễn viên nhận Huy chương Vàng, 34 diễn viên được trao Huy chương Bạc, ghi nhận kỹ năng biểu diễn và cảm xúc sân khấu. Ngoài ra, BTC còn trao giải thưởng Xuất sắc đối với thành phần sáng tạo: Tác giả kịch bản xuất sắc (Hoàng Công Khanh, vở “Cung phi Điểm Bích”); Đạo diễn xuất sắc (Nghệ sĩ Nhân Dân Hoàng Quỳnh Mai, vở “Lửa cháy Phiên Ngung”); Âm nhạc xuất sắc (Trần Quốc Chung, Thanh Hải, vở “Chìm trong vòng xoáy”); Họa sĩ thiết kế trang trí sân khấu xuất sắc (Trần Hồng Vân, vở “Anh hùng”), qua đó, khẳng định vai trò quan trọng của họ trong thành công nghệ thuật của mỗi vở diễn.

Trung tâm Nghệ thuật truyền thống Nghệ An và các đơn vị nhận giải Âm nhạc xuất sắc

Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An đạt 01 HCV vở diễn (Chìm trong vòng xoáy); 02 HCV cho các vai diễn (NSUT Thành Vinh và NSUT Thiên Huế); 03 HCB cho các vai diễn (NSUT Đức Lam, NSUT Tạ Hồng Dương, nghệ sĩ Hồng Chuyên); 01 giải Âm nhạc xuất sắc (nhạc sĩ Quốc Chung và nhạc sĩ Thanh Hải).

BTC trao HCV cho các vai diễn

Liên hoan đã khép lại nhưng những giá trị mang lại sẽ tiếp tục lan tỏa trong đời sống nghệ thuật. Đây cũng là dịp để nhìn nhận rõ hơn trách nhiệm trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc. Tới đây Bộ VHTTDL sẽ tiếp tục xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy môi trường sáng tạo, chú trọng nâng cao chất lượng tác phẩm, củng cố nguồn nhân lực biểu diễn và tăng cường truyền thông để Tuồng và Dân ca kịch đến gần hơn với công chúng hiện đại. Đây không chỉ là nhiệm vụ của các nhà hát và nghệ sĩ mà còn là trách nhiệm chung của toàn ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong gìn giữ và phát huy những giá trị cốt lõi của văn hóa Việt Nam. Với tinh thần trách nhiệm và lòng tự hào của nghệ sĩ, sự đồng hành của các nhà quản lý, địa phương và công chúng, chắc chắn nghệ thuật Tuồng và Dân ca kịch sẽ tiếp tục phát triển bền vững, khẳng định vị thế như một di sản sống giàu sức lan tỏa trong đời sống hôm nay./.