Quang cảnh Hội thảo

Vừa qua tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận Trung ương đã tổ chức Hội thảo khoa học “Định hướng phát triển văn học nghệ thuật trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Chủ trì Hội thảo có PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, PCT chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương (LLTU); PGS.TS Phạm Văn Linh - PCT chuyên trách Hội đồng LLTU; PGS.TS Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo

Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, PGS, TS Nguyễn Thế kỷ cho rằng: Với những thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử đã đạt được trong 40 năm đất nước ta tiến hành công cuộc đổi mới, đến thời điểm Đại hội XIV của Đảng được tổ chức vào đầu năm 2026, đất nước ta đã hội tụ đủ các điều kiện cần thiết để bước vào “kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Thông điệp quan trọng này của Đảng được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định đã truyền cảm hứng và niềm tin mãnh liệt đến toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Theo Tổng Bí thư, kỷ nguyên vươn mình là kỷ nguyên đột phá, phát triển tăng tốc trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, đưa quốc gia, dân tộc lên một tầm cao mới, tiến cùng thời đại.

Cùng với những đổi mới và chuyển động quyết liệt, mạnh mẽ trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, sự phát triển của văn học, nghệ thuật có vai trò to lớn trong việc khơi dậy cảm hứng và ý chí tự lực tự cường, kết hợ sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, đặc biệt là phát huy sức mạnh văn hóa Việt Nam, con người Việt Nam khi bước vào kỷ nguyên mới, đưa đất nước đi tới hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, tất cả vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”

Hội thảo khoa học “Định hướng phát triển VHNT trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” là một diễn đàn học thuật dân chủ, sáng tạo, trách nhiệm, hữu ích của các nhà khoa học, các văn nghệ sĩ, các nhà quản lý văn hóa, văn nghệ nhằm trao đổi, hiến kế đưa ra những định hướng đúng đắn, khoa học, giàu tính lý luận và thực tiễn, giàu tinh thần khai phóng. Từ đó góp phần tháo gỡ những “điểm nghẽn” về nhận thức, tư duy, cơ chế, chính sách, mở ra hệ sinh thái sáng tạo rộng mở, phát huy cao độ trách nhiệm của các cơ quan văn hóa, văn nghệ và tài năng của đội ngũ văn nghệ sĩ nước nhà trước con đường tươi sáng của dân tộc.

Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận 5 nhóm vấn đề cơ bản, đó là: Tăng cường nhận thức về vai trò quan trọng của VHNT trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước; tăng cường sự gắn bó chặt chẽ, máu thịt giữa phát triển VHNT với thực tiễn phát triển của đất nước giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc; chăm lo phát triển đội ngũ, xây dựng môi trường thuận lợi nhằm phát huy cao nhất tài năng của nghệ sĩ, phát triển thị trường VHNT; xây dựng công nghiệp văn hóa và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong sáng tạo và phổ biến VHNT; coi trọng bảo tồn, phát huy giá trị di sản VHNT dân tộc đồng thời với việc mở rộng hội nhập và đối thoại văn hóa quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp phát biểu tham luận tại Hội thảo

Tham luận với chủ đề “Văn học nghệ thuật trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, cơ hội và thách thức”, PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp - Chủ tịch Hội đồng LLPB Hội Nhà văn Việt Nam cho rằng: Sau bốn thập kỷ đổi mới đất nước, Việt Nam đã giành được nhiều thành tựu to lớn để vững bước tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc…là nhân tố tạo nên sức mạnh mềm văn hóa, động lực phát triển kinh tế, xã hội, VHNT có sứ mệnh đồng hành với sự nghiệp cách mạng của nhân dân, miêu tả sâu sắc thực tiễn đương đại, góp phần xác lập vị thế văn hóa và bản sắc dân tộc trong thời đại mới.

PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp nhấn mạnh: Bên cạnh những điều kiện thuận lợi, trong bối cảnh mới văn học, nghệ thuật phải đối mặt với nhiều thách thức, thâm chí thách thức nằm ngay trong cơ hội, đan xen cơ hội. Việc nhận rõ đâu là cơ hội, đâu là thách thức sẽ giúp chúng ta cơ cơ sở khoa học vững chắc để xây dựng chiến lược phát triển VHNT đúng dắn, kiến tạo hệ sinh thái sáng tạo VHNT rộng mở, tạo điều kiện sản sinh nhiều tác phẩm nghệ thuật ưu tú, đáp ứng tốt nhu cầu thưởng thức nghệ thuật ngày càng cao của nhân dân đồng thời nâng tầm vị thế văn hóa, con người Việt Nam trên trường quốc tế

Các đại biểu dự Hội thảo

Thạc sĩ Bùi Thanh Tâm - Phó Vụ trưởng Vụ VHVN (Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương) cho rằng: Đồng hành suốt chiều dài phát triển đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là tinh thần trách nhiệm và khát vọng cống hiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, nền VHNT nước nhà đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Về thể chế chính sách và công tác quản lý nhà nước ngày càng được quan tâm và có nhiều chuyển biến tích cực. Các hoạt động sáng tạo VHNT ngày càng sôi động, phong phú về nội dung, đa dạng về phương thức thể hiện. Quyền tự do, dân chủ trong sáng tạo được tôn trọng và phát huy. Trên tất cả các lĩnh vực đều có những kết quả đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, để đời sống VHNT có nhiều tác phẩm đỉnh cao, xứng tầm thời đại, phản ánh được hơi thở của cuộc sống trong kỷ nguyên mới cần tập trung vào một số giải pháp như: cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương tức lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về VHNT; coi trọng xây dựng, phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ cả về số lượng và chất lượng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, gắn bó máu thịt với vận mệnh của dân tộc, sẵn sàng dấn thân, lăn lộn với thực tiễn cuộc sống và hơn hết là khát vọng cống hiến, sự say mê với nghề nghiệp; quan tâm phát triển công nghiệp văn hóa, trong đó ưu tiên phát triển công nghiệp văn hóa ở các ngành VHNT có tiềm năng thương mại, sức lan tỏa và phù hợp với trình độ công nghệ - thị trường…

VHNT “sức mạnh mềm” của văn hóa dân tộc

Với vai trò là lĩnh vực sáng tạo đặc thù của đời sống tinh thần, VHNT không chỉ phản ánh hiện thực, mà còn góp phần kiến tạo nên hệ giá trị văn hóa tạo dựng hình ảnh con người và xã hội Việt Nam trong thời kỳ mới. Bước vào kỷ nguyên mới trong bối cảnh toàn cầu hóa và công nghệ số phát triển mạnh mẽ, VHNT cần khẳng định rõ vai trò quan trọng trong việc chuyển tải, tái tạo và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc một cách sinh động, cảm xúc và sâu sắc.