Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt “Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) tại Nghệ An” cho Tỉnh Nghệ An.

Tối 12/9, Tỉnh Nghệ An tổ chức trọng thể kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An (1030-2025), 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930-12/9/2025), Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt “Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) tại Nghệ An” và ra mắt show trải nghiệm đêm “Lửa Xô Viết”.

Đại biểu tham dự lễ

Tham dự buổi lễ có các đồng chí: Nguyễn Sinh Hùng - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Chủ tịch Quốc hội; Mai Văn Chính - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Thái Thanh Quý - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; Nguyễn Duy Lâm – Bí thư Tỉnh uỷ Hà Tĩnh; Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Hà - Phó Tư lệnh Quân khu 4; lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các Bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương, Quân khu 4, các bậc lão thành Cách mạng, Mẹ Việt Nam Anh hùng, các đồng chí lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ.

Về phía tỉnh Nghệ An có các đồng chí: Nguyễn Đức Trung - Bí thư Tỉnh ủy; Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Lê Hồng Vinh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, lãnh đạo các Sở, ngành.

Đoàn Đại biểu đã dâng hoa, dâng hương tưởng niệm các anh hùng, liện sỹ Xô Viết Nghệ Tĩnh tại Đài tưởng niệm các Chiến sỹ Nhà lao Vinh

Trước giờ tổ chức buổi lễ, đoàn Đại biểu đã dâng hoa, dâng hương tưởng niệm các anh hùng, liện sỹ Xô Viết Nghệ Tĩnh tại Đài tưởng niệm các Chiến sỹ Nhà lao Vinh và Nhà tưởng niệm hơn 2000 Liệt sỹ Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Chủ tịch UBND tỉnh  Lê Hồng Vinh trình bày Diễn văn kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An, 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh và đón bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt “Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) tại Nghệ An”

 Trình bày diễn văn khai mạc, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh cho biết: Trải qua gần 10 thế kỷ dưới danh xưng Nghệ An, mảnh đất này đã chứng kiến và tham gia vào mọi bước chuyển mình của dân tộc. Với địa thế lưng tựa dải Trường Sơn hùng vĩ, trước mặt là Biển Đông bao la, là vùng đất "phên dậu", "trọng trấn" của Quốc gia, Nghệ An là vùng đất có tầm quan trọng chiến lược về chính trị và quân sự là “then khoá của các triều đại”, "tiến có thế công, lui có thế thủ", nên nhiều triều đại xưa thường dựa vào vùng đất này để chống giặc, giữ nước và dựng nên đại nghiệp. Năm 722, Mai Thúc Loan phất cờ khởi nghĩa Hoan Châu, lập nên nước Vạn An độc lập, tự chủ. Trong buổi đầu dấy binh, Bình Định vương Lê Lợi đã chọn đất Nghệ An làm chỗ đứng chân mưu cầu nghiệp lớn. Thế kỷ 18, anh hùng áo vải Quang Trung - Nguyễn Huệ cũng đã chọn xứ sở này, với ước vọng xây dựng một Phượng Hoàng Trung đô lưu danh muôn thuở.

Trong thời đại Hồ Chí Minh, những con người kiên trung, bất khuất của mảnh đất này đã làm nên một Xô Viết Nghệ Tĩnh lừng lẫy và là hậu phương vững chắc, không tiếc máu xương chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ để làm nên những Bến Thủy, Cầu Cấm, Truông Bồn… oanh liệt, sống mãi với lịch sử non sông. 

Từ trong gian khó, mạch nguồn yêu nước và ý chí quật cường đã thấm sâu vào huyết quản của mỗi người dân, tạo nên một "chất Nghệ" riêng có: Cần cù, kiên cường, bất khuất, thủy chung, nghĩa tình. Chính mảnh đất này đã sản sinh và nuôi dưỡng những bậc hiền tài, những anh hùng dân tộc làm rạng danh non sông đất nước như Hoàng đế Quang Trung - Nguyễn Huệ, nhà yêu nước Phan Bội Châu, Tổng Bí thư Lê Hồng Phong và đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa kiệt xuất, Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta.

Truyền thống hiếu học đã đưa Nghệ An trở thành vùng đất khoa bảng. Những mạch nguồn văn hóa, làn điệu Dân ca Ví, Giặm mộc mạc mà sâu lắng, được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, chính là tiếng lòng, là tâm hồn của con người xứ Nghệ.

Trong suốt 995 năm qua chúng ta đã gìn giữ và kiến tạo, bồi đắp và kết tinh những giá trị văn hóa, tinh thần cao đẹp. Danh xưng Nghệ An, vì thế, đã trở thành niềm tự hào, là biểu tượng của ý chí, nghị lực và khát vọng vươn lên của biết bao thế hệ.

Vào những năm 1930 - 1931, khi cả dân tộc sống trong đêm trường nô lệ dưới ách thực dân, phong kiến, dưới sự lãnh đạo của Đảng, tầng lớp Công - Nông Nghệ Tĩnh đã “đứng đầu dậy trước” thổi bùng ý chí và lòng yêu nước thành một ngọn lửa Cách mạng rực sáng, đi vào lịch sử dân tộc với tên gọi “Xô viết - Nghệ Tĩnh”. Dù chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, nhưng Xô viết - Nghệ Tĩnh là một biểu tượng bất tử của chủ nghĩa Anh hùng Cách mạng, là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của khối đại đoàn kết Công - Nông dưới sự lãnh đạo của Đảng; là tinh thần "dám nghĩ, dám làm, dám đấu tranh", không cam chịu phận nô lệ, quyết tâm giành lại độc lập, tự do. Xô viết - Nghệ Tĩnh chính là cuộc tổng diễn tập đầu tiên, là bản anh hùng ca dạo đầu cho thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Trong cao trào này, chính quyền thực dân - phong kiến điên cuồng đàn áp, bắt giam 6.681 người và giết hại khoảng 1.500 người tại Nhà lao Vinh - Là một trong những nhà tù trọng yếu mà thực dân Pháp lập nên tại Đông Dương, chỉ sau Hỏa Lò (Hà Nội), Khám Lớn (Sài Gòn) và Thừa Phủ (Huế), cũng chính là nơi chúng ta đang làm lễ hôm nay, là nơi đặt Bảo tàng Xô Viết - Nghệ Tĩnh, một trong hai Bảo tàng lịch sử trong cả nước được Bác Hồ ghi “Lời Đề tựa” (vào ngày 3/2/1964), đã trở thành một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống Cách mạng, nhằm tô thắm thêm biểu tượng anh hùng của quê hương Bác.

Tự hào về quá khứ, chúng ta càng ý thức sâu sắc hơn về trách nhiệm với hiện tại và tương lai. Phát huy truyền thống vẻ vang, trong những năm qua, Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Nghệ An đã đoàn kết một lòng, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, đạt được những thành tựu toàn diện, đáng tự hào, kinh tế - xã hội ngày càng phát triển vững chắc, luôn duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Diện mạo từ đô thị đến nông thôn ngày càng văn minh, hiện đại. Đời sống của Nhân dân từng bước được nâng lên rõ rệt. Văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế có nhiều điểm sáng và tiến bộ vượt bậc. Quốc phòng - an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được tăng cường. Những thành tựu đó là kết tinh của sự nỗ lực không ngừng, nghỉ, là minh chứng sống động cho việc vận dụng sáng tạo tinh thần của quá khứ vào công cuộc xây dựng hôm nay. Đó chính là sự hun đúc truyền thống tốt đẹp của Cha ông, là "chất Nghệ", là tinh thần Xô Viết trong thời đại mới.

Kỷ nguyên mới, vận hội mới đang rộng mở, chặng đường phía trước đang mở ra cho Nghệ An cả thời cơ và thách thức; thực hiện di nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa Nghệ An trở thành tỉnh khá của cả nước, cán bộ, đảng viên và nhân dân tỉnh nhà sẽ nêu cao tinh thần đoàn kết, khắc phục khó khăn, chủ động sáng tạo, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, quyết tâm hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu, mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.

“Kỷ niệm 995 năm Danh xưng Nghệ An và 95 năm phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh khẳng định dấu mốc quan trọng; chúng ta cùng thành kính bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các bậc tiền nhân đã có công khai phá nên vùng đất Nghệ An; đời đời khắc ghi công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, các bậc tiền bối Cách mạng, các Anh hùng Liệt sỹ, lớp lớp đồng bào, đồng chí đã anh dũng chiến đấu, hy sinh để giành lại độc lập, bảo vệ, gìn giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc và quê hương.

Nhân dịp này, đồng chí Mai Văn Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ đã trao bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt “Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh (1930 - 1931), với 9 điểm di tích thành phần tiêu biểu trên địa bàn toàn tỉnh (Ngã ba Bến Thủy, Đình Võ Liệt, Nơi giặc Pháp tàn sát cuộc đấu tranh ngày 12/9/1930, Mộ các liệt sỹ Xô viết Nghệ Tĩnh hy sinh ngày 7/11/1930, Nơi xử bắn 72 chiến sỹ Xô viết Nghệ Tĩnh, Đình Tám Mái, Đình Trung, Đình Lương Sơn, Cơ sở cách mạng thời kỳ Xô viết Nghệ Tĩnh năm 1931 (Nhà cụ Vi Văn Khang).

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương phát biểu tại buổi lễ

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương cho biết, trong 43 điểm di tích của Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh đã được xếp hạng cấp tỉnh và quốc gia của 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, đây là 9 điểm di tích tiêu biểu của Phong trào cách mạng đầu tiên của quần chúng công - nông, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Gần một thế kỷ qua, các địa điểm của Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930 - 1931) đã trở thành địa chỉ đỏ trong lòng mỗi người dân Việt Nam nói chung và nhân dân Nghệ An, Hà Tĩnh nói riêng, tạo nên động lực góp phần tích cực thực hiện thắng lợi các mục tiêu do Đại hội Đảng các cấp đề ra.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Nghệ An cần làm tốt các nội dung nhiệm vụ sau: Nghệ An cần có quy hoạch tổng thể và chi tiết về phát triển kinh tế - xã hội, các điểm di tích lịch sử văn hoá trên địa bàn tỉnh; đặc biệt là các di tích liên quan đến Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, sưu tầm tư liệu lịch sử, phối hợp với UBND tỉnh Hà Tĩnh để xây dựng hồ sơ khoa học các điểm di tích tiêu biểu khác của phong trào này, tạo thành một quần thể di tích rộng khắp và thống nhất. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ của Khu di tích có chất lượng cao về chuyên môn, có phẩm chất đạo đức cách mạng để đáp ứng tốt công việc giới thiệu, đón tiếp khách trong nước và quốc tế khi họ về với Quần thể di tích quốc gia đặc biệt này. Tập trung nguồn lực, tăng cường phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội để đầu tư, tu bổ, tôn tạo, phát huy giá trị di tích xứng tầm khẳng định sức mạnh của quần chúng công - nông; của liên minh công - nông dưới sự lãnh đạo của Đảng…

 Nhiều tiết mục đặc sắc trong Chương trình nghệ thuật đặc sắc kỷ niệm 995 năm danh xưng Nghệ An, 95 năm Xô viết Nghệ Tĩnh và đón Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt “Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931) tại Nghệ An”

Đặc biệt, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ra mắt show trải nghiệm đêm "Lửa Xô-viết" - Tái hiện lịch sử bằng ánh sáng và nghệ thuật 3D mapping tại Bảo tàng Nghệ An-Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Một trích đoạn trong show trải nghiệm đêm "Lửa Xô-viết"

Đây là sản phẩm công nghiệp văn hóa chuyên nghiệp, ứng dụng công nghệ số 4.0 đầu tiên tại Nghệ An và miền trung để tôn vinh và giúp khán giả hiểu sâu sắc những giá trị lịch sử to lớn của phong trào Xô-viết Nghệ Tĩnh. Chương trình mở cửa thứ 7 hằng tuần, là một điểm đến mới về đêm tại Nghệ An, mang đến một trải nghiệm văn hóa sáng tạo, hiện đại, hấp dẫn cho người dân và du khách.