Từ ngày 25 đến 30/8/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh tổ chức lớp tập huấn nghệ thuật trình diễn dân gian cho đồng bào dân tộc Thổ sinh sống trên địa bàn tỉnh Nghệ An.

Tham dự lớp tập huấn có gần 50 học viên là nghệ nhân/hạt nhân văn nghệ người dân tộc Thổ đến từ các xã: Tam Hợp, Minh Hợp, Quỳ Hợp, Nghĩa Thọ, Nghĩa Lâm, Nghĩa Mai, Nghĩa Hưng, Nghĩa Khánh, Nghĩa Lộc, Giai Xuân, Tân Phú, Tân An, Tiên Đồng, Đông Hiếu, Phường Tây Hiếu, phường Thái Hòa.

Trong “Danh mục các thành phần dân tộc Việt Nam”, do tổng cục thống kê công bố ngày 2/3/1979, thì dân tộc/người “Thổ” mới thấy xuất hiện trong danh mục 54 dân tộc của nước ta; đó là tên gọi chính thức của một cộng đồng tộc người ở miền Tây xứ Nghệ, bao gồm các nhóm: Kẹo, Họ, Mọn, Cuối, Tày Poọng (con kha, Xá lá vàng) và Đan Lai - Ly Hà. Đây là một trong những kết quả của việc điều tra, nghiên cứu dân tộc học ở các thập niên 60s, 70s thế kỷ trước.

Một buổi sinh hoạt cộng đồng của đồng bào dân tộc Thổ. Nguồn: Báo ảnh DT&MN

Dân tộc Thổ là một cộng đồng yêu thích văn nghệ. Bởi tình yêu đó, các làn điệu dân ca, dân vũ và những khúc hát đồng dao của đồng bào Thổ đã được bảo tồn, tôn vinh, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp.

Dân ca Thổ được hình thành bởi những đặc điểm về nguồn gốc, chủ yếu là mặt ngôn ngữ. Loại hình dân ca này luôn mang yếu tố phức hợp, có tính đặc thù, ít thấy phổ quát: Đó là loại hình dân ca vừa mang yếu tố cội nguồn tự thân, vừa mang yếu tố giao lưu (rất gần với dân ca dân tộc Mường ở vùng Hòa Bình), nhưng lại rất đặc trưng và hàm súc.

Từ bao đời nay, các làn điệu dân ca, dân vũ và những khúc hát đồng dao đã gắn bó, thấm sâu vào máu thịt của đồng bào dân tộc Thổ. Trong xu thế hội nhập đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ như hiện nay, các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và dân tộc Thổ nói riêng đang đứng trước nguy cơ mai một. Vấn đề lưu giữ, bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số đang trở lên cấp thiết hơn bao giời hết.

Nét đẹp trong đời sống của đồng bào dân tộc Thổ. Nguồn: Báo ảnh DT&MN

Năm 2017, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án Bảo tồn và phát huy nghệ thuật trình diễn dân gian các dân tộc thiểu số tỉnh Nghệ An. Lớp tập huấn là một trong những nhiệm vụ của Đề án được phê duyệt.

Thông qua lớp tập huấn này nhằm nâng cao năng lực về dân ca dân nhạc dân vũ cho các nghệ nhân, chủ nhiệm các CLB/đội văn nghệ và cán bộ làm công tác văn hóa xã hội tại các xã có đồng bào dân tộc Thổ sinh sống.

Trong thời gian 5 ngày tập huấn, học viên sẽ được trang bị các nội dung: Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan đến bảo tồn văn hóa DTTS nói chung và văn hóa dân tộc Thổ nói riêng; đặc trưng văn hóa dân tộc Thổ Nghệ An; tầm quan trọng về giữ gìn bản sắc văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng; thực hành các động tác múa cơ bản trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của đồng bào dân tộc Thổ (xúc tép, giã gạo, hái hoa, đi cấy…); thưc hành các làn điệu dân ca (đu đu điềng điềng, tập tình tập tang, hát cuối, dạ ời, khai khai rế, ru con, đồng dao….); thực hành các loại nhạc cụ (trống, cồng, kèn gỗ, xập xèng, đàn tính….) và nhiều chuyên đề phù hợp, sát thực với thực tiễn ở cơ sở. Ngoài ra, các học viên còn được đi thực tế tham quan một số di tích, danh thắng của tỉnh Nghệ An./.