Sáng ngày 11/9, tại Tp.Vinh, Sở Văn hóa & Thể thao Nghệ An đã tổ chức hội thảo khoa học “Bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống di tích Xô viết Nghệ Tĩnh (XVNT) trên địa bàn tỉnh Nghệ An”. Đây là một trong những hoạt động thiết thực kỷ niệm 90 năm ngày Xô viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930 - 12/9/2020).

Tham dự hội thảo có: ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hoá, Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch; bà Nguyễn Thị Thu Hoan - Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia; PGS.TS Phạm Mai Hùng - Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam; ông Trần Quốc Khánh - Phó Trưởng ban tuyên giáo Tỉnh uỷ tỉnh Nghệ An; bà Trần Thị Mỹ Hạnh - GĐ Sở VH & TT Nghệ An cùng đại diện Bộ VHTT& DL; đại diện các sở, ban, ngành trên địa bàn tỉnh, các nhà nghiên cứu, học giả trong và ngoài tỉnh.

Hội thảo đã đã tập trung thảo luận ba vấn đề lớn là: Ý nghĩa và bài học của phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh với cách mạng Việt Nam, hệ thống hóa các giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu của hệ thống các di tích lịch sử XVNT trên đất Nghệ An; Đánh giá thực trạng bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống di tích lịch sử XVNT; Thảo luận về các giải pháp pháp lý, khoa học để bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị các di sản XVNT trên đất Nghệ An.

 Ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch phát biểu tại hội thảo

Các tham luận đã tập trung đánh giá chi tiết thực trạng và cả những khó khăn, vướng mắc trong công tác bảo tồn, tôn tạo di tích XVNT hiện nay như: Một số di tích đã có quyết định đầu tư tu bổ, tôn tạo nhưng do không bố trí được nguồn vốn nên vẫn còn chậm tiến độ, dang dở trong khi một số hạng mục đã hoàn thành trước thì lại có dấu hiệu xuống cấp (Cụm di tích Nhà tưởng niệm và Khu mộ liệt sỹ XVNT ở Hưng Nguyên, đình Võ Liệt ở Thanh Chương, đình Lương Sơn ở Đô Lương); Một số di tích được đầu tư tu bổ nhưng do kinh phí ít nên việc sửa chữa còn mang tính chắp vá (Đình Trung ở Hưng Dũng, tp. Vinh), bất cập trong việc khoanh vùng bảo vệ di tích, v..v… Đặc biệt, các đại biểu đều chỉ ra khó khăn rất lớn trong việc khai thác giá trị di tích khi mà, hiện nay, những địa chỉ này vẫn chưa thu hút được khách tham quan, chưa có nguồn kinh phí đầu tư cho các hoạt động.

Tại hội thảo, một số đề xuất đáng chú ý về hướng đi, giải pháp cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di tích XVNT cũng đã được đưa. Ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa nhấn mạnh viêc Nghệ An cần hệ thống lại các di tích XVNT, chú trọng làm tốt hồ sơ xếp hạng các di tích; xây dựng chương trình nghiên cứu, sưu tầm riêng cho hệ thống các di tích XVNT; ưu tiên đầu tư cho các di tích quan trọng như Bảo tàng XVNT; áp dụng công nghệ trong bảo tồn, trưng bày và cho phép các đơn vị, doanh nghiệp tư nhân chung tay khai thác giá trị gắn với phát triển du lịch trong điều kiện đảm bảo không làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc của di sản.

 PGS. TS Phạm Mai Hùng phát biểu

PGS. TS Phạm Mai Hùng lại nhấn mạnh đến việc phải đầu tư vào yếu tố con người. Tức là các cán bộ, viên chức làm công tác di sản phải không ngừng trau dồi, học hỏi, nâng cao năng lực chuyên môn, phát huy tính sáng tạo để đảm nhận một cách tốt nhất công việc của mình. Bên cạnh đó ông cũng đề xuất Nghệ An nên tiến hành tổng kiểm tra, đánh giá lại hệ thống các di tích XVNT trên địa bàn; nghiên cứu lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt và xem xét cẩn trọng việc sáp nhập Bảo tàng XVNT.

Ngoài ra, tại hội thảo, nhiều đại biểu cũng trăn trở với việc đổi mới hình thức hoạt động của Bảo tàng XVNT; tăng cường công tác truyền thông; xây dựng di tích thành các điểm đến hấp dẫn để có thể đưa vào các tour, tuyến du lịch về nguồn; phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục để đẩy mạnh việc giáo dục XVNT trong trường học, v.v..

 Bà Trần Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Sở VH & TT phát biểu

Phát biểu tổng kết, bà Trần Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Sở VH & TT đánh giá cao những ý kiến tham luận tại hội thảo. Bà nhấn mạnh, các đại biểu đã không chỉ nêu bật tầm vóc, ý nghĩa của phong trào XVNT cũng như hệ thống các di tích XVNT mà còn đánh giá một cách khách quan, chi tiết thực trạng công tác bảo tồn, phát huy giá trị di tích cũng như đưa ra được những giải pháp có giá trị. Sở VH & TT Nghệ An sẽ tiếp thu các ý kiến đề xuất, những vấn đề được gợi mở tại Hội thảo và sẽ nghiên cứu tìm ra những giải pháp phù hợp, hiệu quả nhất để bảo tồn, phát huy giá trị di sản XVNT.