Đó chính là quan điểm, là tinh thần chủ đạo trong cuộc hội thảo khoa học “Tính cách người Nghệ và sự biến đổi của những nét tính cách nổi trội trong điều kiện hiện nay” do UBND tỉnh Nghệ An tổ chức tại TP Vinh sáng ngày 15/9/2020.

Đây là một hoạt động khoa học diễn ra trong bối cảnh tỉnh Nghệ An đang tổ chức các chuỗi sự kiện kỷ niệm 990 năm danh xưng Nghệ An (1030-2020) và 90 năm phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930-2020). Nội dung của cuộc hội thảo khoa học là tìm hiểu, khẳng định những nét nổi trội trong tính cách con người xứ Nghệ và tìm những phương pháp, những con đường để phát huy những nét nổi trội trong tính cách người Nghệ vào quá trình xây dựng quê hương và phát triển kinh tế xã hội tỉnh nhà hiện nay. 15 bài tham luận của các nhà nghiên cứu khoa học xã hội trong và ngoài tỉnh, có cả học giả nước ngoài tham giahội thảo tập trung làm rõ những vấn đề này.

Bàn về tính cách người xứ Nghệ là một vấn đề lớn, một mối quan tâm được nhiều thế hệ thảo luận. Từ hơn vài thế kỷ trước, những học giả như Phan Huy Chú, Bùi Dương Lịch đã nói đến tính cách của con người xứ Nghệ. Đến đầu thế kỷ XX, Phan Bội Châu tiếp tục bàn về người Nghệ. Sau đó là hàng loạt các nhà nghiên cứu khác từ Đặng Thai Mai, Trần Quốc Vượng, Vũ Ngọc Khánh, Phong Lê, Chương Thâu, Chu Trọng Huyến, Lê Bá Hán,…. thảo luận tiếp về vấn đề này. Và câu chuyện sẽ còn tiếp diễn lâu dài khi mà người Nghệ ở quê nhà cũng như sinh sống ở nhiều nơi khác trong và ngoài nước đều mong muốn định vị mình trong tiến trình phát triển của dân tộc, của quê hương.

Trong mấy năm gần đây, tỉnh Nghệ An dành nhiều mối quan tâm cho việc nghiên cứu, tìm hiểu về tính cách con người xứ Nghệ như là một sự cụ thể hóacủa chiến lược lấy con người làm trung tâm, làm động lực quan trọng mang tính quyết định để thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế xã hội tỉnh nhà trong giai đoạn hội nhập quốc tế. Nhiều hội thảo khoa học, nhiều đề tài nghiên cứu đã được tổ chức thực hiện nhằm đi sâu vào việc xác định các tính cách quan trọng, nổi trội được dùng để định danh người Nghệ trong nhiều năm qua. Và hội thảo lần này là tiếp nối những cuộc thảo luận trước đây và nhấn mạnh đến việc phát huy các nét nổi trội của tính cách người Nghệ vào quá trình phát triển của tỉnh nhà nói riêng, của đất nước nói chung trong bối cảnh hiện nay.

Trình bày tại hội thảo, nhiều ý kiến quan trọng đã được các nhà nghiên cứu xoáy sâu vào nhằm làm rõ hơn về những nội dung trên. Bên cạnh những tham luận tiếp tục bàn về tính cách người Nghệ từ truyền thống đến hiện đại, về các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành tính cách cũng như những biểu hiện cụ thể của tính cách người Nghệ trong một số trường hợp đặc biệt, thì có một số tham luận đã trực tiếp đi sâu vào thảo luận vấn đề phát huy tính nổi trội của người Nghệ trong quá trình phát triển hiện nay. TS Nguyễn Ngọc Chu (Trường Đại học Đông Á) sau khi phân tích kỹ các tính cách nổi trội của người Nghệ bao gồm cả những nét tích cực cũng như các hạn chế đã nhấn mạnh rằng quốc gia hay địa phương cũng cần sử dụng và phát huy nhiều trí tuệ của người Nghệ trong giai đoạn hiện nay. Ông cũng gợi mở ra ba hướng chiến lược để sử dụng nhân tài xứ Nghệ là: Tập trung nhân tài Nghệ An cho khoa học và công nghệ để sinh ra những phát minh mở đường tầm cỡ nhân loại; Dồn người tài Nghệ An cho quản trị; Coi trọng việc làm giàu ngang với việc học và việc quản trị để dồn người tài Nghệ An cho việc làm giàu. Qua đó, ông cũng đưa ra một loạt các đề xuất tác nghiệp để phát huy các tính cách nổi trội của người Nghệ trong quá trình phát triển hiện nay.

Chia sẻ những quan điểm trên tinh thần thảo luận cởi mở, TS Hồ Bất Khuất (Báo Gia đình và Trẻ em) cũng nhấn mạnh đến ba tính cách nổi trội của người Nghệ là chịu khổ, chịu khó và chịu chơi. Ông cho rằng hầu hết các tính cách, phẩm chất mà người Nghệ có thì người các địa phương, các vùng khác cũng có. Nhưng ở người Nghệ, cái gì cũng được nâng lên cao hơn, bao gồm cả nét tích cực lẫn tiêu cực. Trong đó, chịu khổ, chịu khó và chịu chơi là những biểu hiện của người Nghệ, nó tạo nên nhiều sự khác biệt của người Nghệ so với người nơi khác. Và ông cũng thể hiện ra những mong muốn rằng cần thay đổi lớn trong giáo dục để phát huy được thế mạnh, phẩm chất nổi trội của người Nghệ trong bối cảnh hiện nay.

Cuộc hội thảo cũng nhận được nhiều ý kiến thảo luận của các cán bộ lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh nhà, các nhà nghiên cứu đến tham gia. Nhiều vấn đề đã được làm sáng rõ hơn trong hội thảo. Và cũng nhiều vấn đề được gợi mở ra. Và hi vọng, những thảo luận tại hội thảo sẽ được các nhà quản lý quan tâm để đưa vào cuộc sống nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển của tỉnh nhà./.