Sách Văn biền ngẫu thể loại Hịch - Phú - Văn tế của người xứ Nghệ do Nhà giáo, nhà Hán Nôm học Nguyễn Thế Đạt (CLB Hán Nôm Nghệ An) làm chủ biên, với sự cộng tác của: TS Phạm Tuấn Vũ, CN Đào Tam Tỉnh, Nhà Sử học Đại tá Nguyễn Khắc Thuần.- NXB Nghệ An, 2020.- Khổ 16x24cm; 575 Tr. Sách chọn in 113 tác phẩm trong số vài trăm bài đã sưu tầm được; trong đó, có 5 bài Hịch, 34 bài Phú, 71 bài Văn tế và 3 phần phụ lục.

Trong các bài Hịch, đặc biệt có các bài Hịch Tây Sơn; Hịch sĩ phu Cần Vương kêu gọi nhân dân chống Pháp; Thư lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc gửi các vị phụ lão tháng 6 năm 1941có khẩu khí tôn vinh tinh thần dân tộc về lòng yêu nước, thương nòi, kêu gọi, khuyến khích các tầng lớp nhân dân chống kẻ thù xâm lược.

 Nhà thơ Vương Trọng phát biểu tại buổi ra mắt sách

Phần Phú có số lượng khá phong phú, có các bài phú hay, giá trị của các tác giả từ thời Trần cho đến thời hiện đại. Bài Trảm sà kiếm phú của Sử Hy Nhan mở đầu cho phần này được các nhà nghiên cứu xưa nay ca ngợi, được ghi trong sử sách và đưa vào chương trình văn học sử nước nhà để truyền dạy trong trường học. Tuy mượn tích Hán Cao Tổ chém rắn lập nên nhà Hán, nhưng là ca ngợi ý chí, đức độ các vị vua hiền tài của nước ta để trị vì đất nước thịnh trị mà không cần đến vũ lực trấn áp. Bài Phú này được vua Trần đánh giá cao, cùng vì giỏi sử mà tác giả được đặc ân đổi từ họ Trần sang họ Sử. Trong phần Phú, mỗi tác giả thể hiện một tài năng sáng tác, với nghệ thuật độc vị và tùy vào hoàn cảnh, cảnh vật, nhân vật, sự kiện mà có các tác phẩm có nội dung đặc sắc với các chủ đề khá phong phú. Hội nguyên- Hoàng giáp Phạm Nguyễn Du khi ngắm cảnh quê nhà đã làm Phú cưỡi bè chơi hồ lại là những trăn trở suy ngẫm về thời cuộc đất nước thời Lê Trung Hưng. Lưỡng triều Tể tướng Nguyễn Ngiễm lại là những trăn trở phải lập công tích thế nào, để có danh với đất nước qua Khổng Tử mộng Chu Công; rồi cùng tâm tư như vậy là các tác giả Bằng Quận công Nguyễn Hữu Chỉnh Trường Lưu hầu phú; Giải nguyên Chí sĩ Phan Bội Châu Bái Thạch vi huynh phú…Phú cũng ca ngợi địa linh nhân kiêt, cảnh đẹp quê hương đất nước và nhân tài, vật lực, đặc sản cũng như nỗi thống khổ của người dân các vùng đất khác nhau, như: Bài phú cầu sông Kỳ Giang của Hoàng giáp Bùi Dương Lịch; Lưỡng Kiên sơn phú của Nguyễn Hưng Hàng; Quảng Nam tỉnh phú (TS Tế tửu Quốc Tử Giám Trần Đình Phong); rồi các bài phú Hương ước, Thúc ước các làng xã và dòng họ; các bài phú khuyến khích tinh thần yêu nước và kêu gọi đấu tranh đánh đuổi kẻ thù xâm lược: Tâm huyết phú (Phan Bội Châu); Nghệ Tĩnh nghĩa dũng di văn… Đến những bài phú vịnh khổ/ khó, kể các mặt tiêu cực của xã hội: Hàn Nho phong vị phú (Giải nguyên Nguyễn Công Trứ); Tân Vị Canh Ngọ bán đồ cũ phú (TS Hoàng Kiêm); Phú hai mặt đồng tiền (Nguyễn Xuân Tính). Đến các bài phú mang tính thời sự nóng hổi do các tác giả  trẻ tuổi, có tâm huyết với đất nước của hai tác giả đều tên Cường, mỗi người một bài chống giặc dịch Covid: Covid thập cửu đại dịch phú là Phan Cường và Trần Mạnh Cường.

Nhà văn Bùi Ngọc - Giám đốc Nhà xuất bản Nghệ An (phải) trao sách "Văn biền ngẫu thể loại hịch - phú - văn tế của người xứ Nghệ" cho Thư viện Nghệ An để phục vụ bạn đọc

Phần Văn tế giàu về số lượng và phong phú về đề tài nhất được sưu tập chọn lựa khá công phu để đưa vào sách này. Các nhà biên soạn chủ tâm nêu bật các bài Văn tế liên quan đến các xử thế nhân văn, đến các danh nhân, nhật vật lịch sử, các chiến sĩ yêu nước và cách mạng hy sinh cho đất nước trong các cuộc đấu tranh chống kẻ thù áp bức, xâm lược và các nội dung xã hội phong phú khác trong sinh hoạt đời sống nhân dân. Nổi bật nhất cần chú ý là các bài có giá trị đã được sử sách lưu danh và nhiều bài đã được đưa vào giảng dạy ở hệ thống các trường học: Văn tế Nguyễn Biểu; Văn tế vua Quang Trung; Văn tế Ngọc Hân công chúa; Văn tế HenRivier; Văn tế đồng bào Nghệ tĩnh chết vì nạn lụt tháng 10 năm 1932; Văn tế Phan Chu Trinh; Văn tế Phan Bội Châu; Văn tế Tiến sĩ giấy…

Phần phục lục 1 là bài văn cử tử thi Hương do Phan Bội Châu làm và đậu Giải nguyên khoa Canh Tý 1900. Phục lục 2 là dùng phú để diễn ca thể thơ truyền thống dân tộc trong sách Tả Ao chân truyền tập. Phụ lục 3: Giải nghĩa các khái niệm về Biền ngẫu, Phú, Hịch, Văn tế… để người đọc nắm khái quát căn bản, hiểu thêm ý nghĩa, giá trị các thể văn biền ngẫu, giúp dễ lĩnh hội hơn nghệ thuật sáng tác, cũng như những giá trị nội dung, nghệ thuất của các tác phẩm đã đưa vào tập sách này. Đặc biệt trong tập sách này có in một số bài phú, văn tế tiêu biểu của Đại thi hào Nguyễn Du. Đây như một nén tâm hương của nhóm biên soạn để tưởng nhớ tôn vinh Danh nhân Văn hóa Thế giới - Đại thi hào Nguyễn Du đúng vào dịp lễ kỷ niệm 255 năm sinh và 200 năm ngày mất của tác giả Truyện  Kiều.

Sáng ngày 22/9/2020, Thư viện tỉnh Nghệ An - Câu lạc bộ Hán Nôm Nghệ An - Hội Văn nghệ dân gian Nghệ An đã phối hợp tổ chức Lễ ra mắt và giới thiệu sách Văn biền ngẫu thể loại Hịch - Phú - Văn tế của người xứ Nghệ. Hy vọng sách sẽ phần nào đáp ứng được nguyện vọng, nhu cầu của các nhà nghiên cứu và đông đảo bạn đọc.