Nhân kỷ niệm 91 năm Xô viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930-12/9/2021), sáng nay (12/9/2021), đoàn cán bộ Sở Văn hóa và Thể thao do bà Trần Thị Mỹ Hạnh - ỦV BCH Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở làm Trưởng đoàn đã đến dâng hương, dâng hoa tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tại Nhà tưởng niệm các liệt sỹ Xô Viết Nghệ Tĩnh (Hưng Nguyên) và Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh.

Trước anh linh các liệt sỹ, đoàn đã bày tỏ lòng thành kính, tri ân sâu sắc những người con Xô viết đã anh dũng ngã xuống trong cao trào cách mạng 1930-1931.

Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh là phong trào đấu tranh của lực lượng công nhân và nông dân ở Nghệ An và Hà Tĩnh năm 1930-1931 nhằm chống lại thực dân Pháp. Phong trào này được mở đầu bằng cuộc biểu tình ngày 1 tháng 5 năm 1930 của công nhân khu công nghiệp Bến Thủy và nông dân thuộc 5 xã ven thành phố Vinh. Từ đó đến tháng 8 năm 1930, ở vùng Nghệ Tĩnh đã có đến 97 cuộc bãi công và biểu tình của công nhân và nông dân, trong đó đáng chú ý là cuộc bãi công kéo dài của công nhân Nhà máy Diêm đã dẫn đến cuộc tổng bãi công của toàn thể công nhân khu công nghiệp Bến Thủy dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Trung Kỳ.

Từ tháng 9 năm 1930, các cuộc biểu tình vũ trang tự vệ quy mô lớn kết hợp với các yêu sách chính trị liên tiếp nổ ra của nông dân các huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Can Lộc, Hưng Nguyên, v.v... Đặc biệt, cuộc đấu tranh của hơn 8.000 nông dân Hưng Nguyên nổ ra ngày 12/9/1930 để hưởng ứng cuộc đấu tranh của nông dân các huyện và cuộc bãi công của công nhân Vinh - Bến Thủy, phản đối chính sách khủng bố của bọn thực dân Pháp và phong kiến tay sai. Thực dân Pháp cho máy bay tới ném bom, làm 217 người chết, 125 người bị thương, càng làm cho phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân vùng lên như bão táp, khiến cho bộ máy cai trị của thực dân Pháp và bộ máy chính quyền địa phương (vốn bị coi là bù nhìn) của nhà Nguyễn lâm vào tình trạng tê liệt và tan rã. Dưới sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, tổ chức Nông hội đỏ (Xã bộ nông) ở những nơi chính quyền tan rã đã kiểm soát và thành lập chính quyền mới với hình thức giống như chính quyền Xô viết.

Chính quyền Xô viết được hình thành hàng loạt tại nhiều xã thuộc các huyện, thị xã trong 2 tỉnh Nghệ - Tĩnh, như: Thanh Chương, Nam Đàn, Anh Sơn, Nghi Lộc, Vinh - Bến Thủy, Can Lộc, Thạch Hà, Đức Thọ, Hưng Nguyên, Hương Sơn.

Các chính quyền Xô viết một mặt thi hành các chính sách mới, mặt khác phá bỏ hệ thống chính quyền cũ, trưng thu đất, thóc gạo, tiền bạc của các địa chủ chia cho dân cày, đồng thời ra yêu sách cải thiện điều kiện lao động với các chủ xưởng, chủ tàu ở vùng này. Tuy vậy, những chính quyền kiểu này chỉ tồn tại sau bốn, năm tháng là tan rã và giải thể do bị thực dân Pháp phối hợp với chính quyền địa phương của triều đình nhà Nguyễn trấn áp.

Ảnh hưởng của phong trào cách mạng Việt Nam và Xô viết Nghệ Tĩnh trong những năm 1930-1931 đã vang dội trong cả nước và thế giới. Đánh giá về Xô viết Nghệ Tĩnh trong dịp Kỷ niệm lần thứ 30 ngày thành lập Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu, nhưng Xô viết Nghệ Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại nhưng nó rèn luyện lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này”./.

(Ảnh trên: Bà Trần Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Sở VH&TT dâng hoa, dâng hương tại Di tích Xô viết Nghệ Tĩnh ở thị trấn Hưng Nguyên)