Hơn 20 năm gắn bó với cử tạ, Huấn luyện viên Vũ Đức Hoàng (sinh năm 1978) đã cùng các thế hệ học trò đưa bộ môn vốn còn lạ lẫm ở Nghệ An từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ thể thao quốc gia. Từ một chàng trai trẻ xuất thân từ bộ môn điền kinh, đến nay anh đã trở thành “người giữ lửa” cử tạ bền bỉ, âm thầm tạo nên những kỷ lục và những đô cử tài năng cho quê hương.

Huấn luyện viên Vũ Đức Hoàng

Từ phòng nghiệp vụ thể thao sang sàn tập

Tốt nghiệp Đại học Thể thao Bắc Ninh năm 2000, anh trở về Nghệ An và được nhận công tác tại Phòng Nghiệp vụ thể thao tại Sở Thể dục Thể thao tỉnh Nghệ An (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Cuối năm 2003, khi đơn vị cần tăng cường lực lượng cho bộ môn điền kinh, anh được điều sang Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT. Thế nhưng, khi vừa kịp thích nghi, Trung tâm quyết định thành lập thêm một môn mới là bộ môn cử tạ. Do còn thiếu huấn luyện viên, lãnh đạo đã ngỏ ý anh Hoàng tiếp nhận bộ môn này. Và chàng trai trẻ với tinh thần tràn đầy nhiệt huyết, đã nhận lời ngay lập tức mà không hề do dự.

“Ngày đó, tôi chỉ nghĩ đơn giản là thử sức, vì mình còn trẻ, còn máu lửa,” anh nhớ lại. Dù chủ động xin đi học kỹ thuật nhưng chưa được duyệt, anh vẫn quyết tâm tự tìm hiểu, tranh thủ mọi cơ hội để học. Một khóa học cấp tốc 10 ngày về kỹ thuật cử tạ đã trở thành hành trang đầu tiên của anh trước khi trở lại Nghệ An bắt tay vào huấn luyện.

Điều kiện ban đầu còn nhiều thiếu thốn: cơ sở vật chất chưa có, dụng cụ tập luyện phải mượn từ bộ môn điền kinh. Nhưng với sự nhạy bén, anh đã nhanh chóng phát hiện một VĐV chạy 100m có thể hình phù hợp và thuyết phục em chuyển sang môn cử tạ. Anh cũng tuyển thêm được vài vận động viên khác cùng lứa để tổ chức huấn luyện. Chỉ sau tám tháng tập luyện, lứa VĐV này đã giành những huy chương đầu tiên tại Giải vô địch cử tạ trẻ toàn quốc tổ chức ở Hải Dương - một khởi đầu đầy khích lệ.

Triết lý huấn luyện: cá thể hóa và bền bỉ

Theo HLV Vũ Đức Hoàng, môn cử tạ đòi hỏi một cấu trúc cơ thể rất đặc biệt: sợi cơ lớn, sức mạnh tốc độ và sức mạnh tối đa phải hài hòa. Trọng lượng cơ thể và chiều cao cũng cần cân đối để đạt hiệu quả tối ưu. Vì vậy, ngay từ khâu tuyển chọn, anh đặc biệt chú ý đến thể hình, tố chất bẩm sinh và khả năng chịu đựng áp lực của các em.

HLV Vũ Đức Hoàng đang hướng dẫn cho VĐV trên sàn tập

“Để đào tạo hiệu quả, cần phải đánh giá toàn diện từng vận động viên, nắm rõ điểm mạnh - điểm yếu rồi mới xây dựng giáo án riêng. Trong đội hiện có 21 VĐV, mỗi người, mỗi nhóm đều có kế hoạch tập luyện khác nhau. Trong một buổi tập, tôi phải chia nhỏ các VĐV thành từng nhóm để bám sát từng em, đảm bảo khối lượng vừa đủ và kỹ thuật chính xác” - anh chia sẻ.

Chấn thương là “bóng đen” thường trực của cử tạ, đặc biệt ở đầu gối, lưng, vai và cổ tay. Giải pháp của anh là trang bị kỹ thuật thật tốt, giáo án hợp lý, và bám sát từng động tác để xử lý kịp thời nếu có sự cố, đồng thời hướng dẫn VĐV cách thoát tạ an toàn.

Để giữ lửa cho các học trò, ngoài những giờ tập luyện căng thẳng, thầy trò thường trò chuyện, kể chuyện hài hước hoặc xem hình ảnh, video về các VĐV chuyên nghiệp để khơi dậy động lực.

Dấu ấn thành tích và những khoảnh khắc không quên

Trong suốt hành trình huấn luyện, HLV Vũ Đức Hoàng đã ghi dấu bằng những thành tích nổi bật của các học trò. Không chỉ là những tấm huy chương, mà còn là những khoảnh khắc vượt lên chính mình, biến áp lực thành chiến thắng. Anh đã đào tạo nhiều lứa VĐV tài năng như Lê Thị Thắm, Đặng Đình Dương, Phạm Xuân Hào, Phạm Thị Hồng Thanh, Hùng Văn Thế…

Một trong những dấu ấn nổi bật nhất phải kể tới chính là Phạm Thị Hồng Thanh - “cô gái vàng cử tạ” từng thi đấu dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Vũ Đức Hoàng cùng đội ngũ huấn luyện của Nghệ An và các huấn luyện viên của Đội tuyển Cử tạ Quốc gia. Khi đó, Hồng Thanh đã lập cú hat-trick Huy chương Vàng tại SEA Games 31 và phá cả ba kỷ lục SEA Games ở các nội dung cử giật, cử đẩy và tổng cử. Tổng thành tích của Thanh là 230 kg, vượt kỷ lục cũ đến 16 kg. Dù đất diễn quốc tế vẫn đầy cạnh tranh, cô gái trẻ ấy đã khiến báo chí nhắc đến như minh chứng cho sức bật của cử tạ Việt Nam từ những nền tảng tỉnh lẻ.

Vận động viên Hùng Văn Thế (sinh năm 2009), đại diện cho thể thao Nghệ An và đội tuyển cử tạ trẻ Việt Nam, đã khẳng định đẳng cấp vượt trội khi giành trọn bộ 3 Huy chương Vàng hạng cân 56 kg tại Giải vô địch trẻ cử tạ châu Á 2025 (diễn ra từ ngày 3 - 9/7, tại thành phố Astana - Kazakhstan), bỏ xa VĐV về nhì ở cả 3 nội dung (Cử đẩy, Cử giật và Tổng cử).

HLV Vũ Đức Hoàng và VĐV Hùng Văn Thế

 Kỷ lục ấy đã trở thành một cột mốc đáng nhớ, minh chứng cho sự trưởng thành vượt bậc về chuyên môn và tinh thần thi đấu của VĐV Nghệ An trên đấu trường lớn.

Không chỉ đạt thành tích quốc tế, các cuộc thi trong nước cũng để lại nhiều dấu ấn. Năm 2023, tại Giải Vô địch Cử tạ các câu lạc bộ quốc gia, đội Nghệ An đã giành 7 huy chương, góp phần khẳng định vị thế bản thân trong hệ thống lực sĩ toàn quốc.

 Cũng trong năm 2023, cử tạ Nghệ An đã đóng góp đáng kể vào tổng thành tích 438 huy chương của thể thao Nghệ An. Thành tích này cho thấy, bên cạnh các môn mạnh như Cầu mây, Bơi lặn, các môn Võ thì Cử tạ vẫn giữ vai trò quan trọng trong bảng vàng toàn tỉnh.

Thế nhưng, cánh cửa vinh quang không phải lúc nào cũng rộng mở. Có những giải đấu mà thầy trò huấn luyện viên Vũ Đức Hoàng bước ra với kỳ vọng lớn vì lực lượng mạnh. Anh mong muốn thành tích sẽ đạt được đúng với mục tiêu đã đề ra nhưng thực tế lại không được như mong muốn. Với anh, đó không chỉ là mất mát hay tiếc nuối, mà còn là bài học quý để điều chỉnh giáo án, thay đổi chiến thuật và chú trọng hơn đến tâm lý của vận động viên trong ngày thi đấu.

Trong nhiều khoảnh khắc đặc biệt, cảm xúc dâng trào mạnh mẽ. Có lần Phạm Thị Hồng Thanh bật khóc nức nở sau khi giành huy chương. Ban đầu HLV Hoàng lo lắng vì không hiểu lý do. Chỉ đến khi biết đó là những giọt nước mắt vỡ òa trong hạnh phúc, anh mới thực sự nhẹ nhõm. Những giây phút người ta tưởng cô gái trẻ sẽ thất bại, rồi bất ngờ chứng kiến cú lội ngược dòng ngoạn mục, càng khắc sâu hơn tình thầy trò bền chặt.

Đối với HLV Vũ Đức Hoàng, những thành tích lớn nhất không chỉ nằm ở những con số trên bảng vàng. Giá trị thật nằm ở sự trưởng thành của học trò. Từ những ngày tập luyện đầy khó khăn, các em đã từng bước chạm tới bục cao nhất, phá kỷ lục và làm nên kỳ tích. Chính những khoảnh khắc tỏa sáng ấy là niềm tự hào và cũng là động lực để anh tiếp tục “giữ lửa”, dẫn dắt lớp đô cử trẻ Nghệ An tiến xa hơn trên hành trình chinh phục đỉnh cao.

Thách thức và tương lai của cử tạ Nghệ An

Theo HLV Vũ Đức Hoàng, khó khăn lớn nhất hiện nay nằm ở khâu tuyển chọn và giữ chân vận động viên. “Không riêng gì cử tạ, mà hầu hết các môn thể thao thành tích cao đều gặp tình trạng khan hiếm đầu vào. Nhiều em có tố chất tốt nhưng gia đình không ủng hộ vì lo ngại tính chất tập luyện vất vả hoặc muốn các em theo học văn hóa để có nghề nghiệp ổn định hơn” - anh chia sẻ. Thực tế, các địa phương miền núi vẫn là nguồn cung cấp vận động viên chủ yếu, song việc phát hiện và thuyết phục các em gắn bó với môn cử tạ ngày càng khó, khi cơ hội việc làm ngoài thể thao đang rộng mở. Không ít trường hợp, các tài năng trẻ phải tạm dừng tập luyện để đi nghĩa vụ quân sự, hoặc chọn con đường xuất khẩu lao động vì mưu sinh.

Vấn đề cơ sở vật chất và chế độ đãi ngộ cũng là một rào cản. Mặc dù điều kiện tập luyện của Nghệ An đã được cải thiện hơn so với những năm đầu, nhưng so với các trung tâm lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh, trang thiết bị vẫn còn hạn chế. Cụ thể là thiếu các thiết bị hiện đại để đo lường và phân tích thông số kỹ thuật - yếu tố rất quan trọng trong một môn thể thao đòi hỏi tính chuẩn xác và sức mạnh tối đa như cử tạ, kinh phí đầu tư cho cử tạ vẫn chỉ ở giữ ở mức “phong trào” chứ chưa đủ để tạo bước đột phá.

Thách thức khách quan nữa đến từ xu thế quốc tế. Những năm gần đây, Liên đoàn Cử tạ Thế giới (IWF) liên tục điều chỉnh hạng cân và luật thi đấu, ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược huấn luyện. Tại Đại hội Thể dục Thể thao toàn quốc sắp tới, nhiều hạng cân chủ lực của Nghệ An đã bị rút gọn, khiến việc chuẩn bị lực lượng gặp khó khăn. Ngoài ra, các vấn đề về kiểm soát doping cũng buộc ban huấn luyện phải đặt yếu tố khoa học và y sinh học lên hàng đầu, nhằm vừa đảm bảo thành tích vừa giữ gìn hình ảnh của bộ môn.

Dẫu vậy, cử tạ Nghệ An vẫn có những cơ hội mới. Theo huấn luyện viên Vũ Đức Hoàng và một số chuyên gia thể thao khác, Việt Nam hiện nằm trong nhóm ba quốc gia mạnh nhất Đông Nam Á về cử tạ và có khả năng cạnh tranh huy chương châu lục. Thành tích ấn tượng của các vận động viên trẻ tại SEA Games 32 cho thấy tiềm năng lớn nếu các địa phương tiếp tục kiên trì đầu tư. Nghệ An, với bề dày truyền thống và sự tận tâm của những người như HLV Vũ Đức Hoàng, vẫn được đánh giá là một trong những “cái nôi” giàu triển vọng.

Chia sẻ về kế hoạch sắp tới, HLV Vũ Đức Hoàng cho biết mục tiêu trước mắt là chuẩn bị lực lượng tốt nhất cho Đại hội Thể dục Thể thao toàn quốc. “Khó khăn là không thể tránh, nhưng chúng tôi sẽ cố gắng duy trì các hạng cân chủ lực và tìm kiếm những gương mặt mới để khẳng định vị thế của Nghệ An trên đấu trường quốc gia” - anh khẳng định. Xa hơn nữa, chiến lược 3-5 năm tới của đội là tiếp tục mở rộng mạng lưới phát hiện tài năng từ cấp cơ sở, tăng cường hợp tác với các trường học và các trung tâm thể thao nhằm nuôi dưỡng lớp VĐV kế cận, hướng đến mục tiêu đóng góp thêm nhiều vận động viên cho đội tuyển quốc gia.

Nhìn về tương lai, hành trình của cử tạ xứ Nghệ vẫn còn nhiều chông gai, nhưng chính những thách thức đó lại là động lực để những người như HLV Vũ Đức Hoàng tiếp tục bền bỉ “nâng tầm những cần tạ”, đưa môn thể thao giàu sức mạnh này ngày càng vững vàng trên đấu trường trong nước và quốc tế.

Dù công việc áp lực và vất vả, anh chia sẻ mình có gia đình là hậu phương vững chắc giúp anh cân bằng công việc. “Vợ con luôn ủng hộ, chia sẻ, nên tôi yên tâm toàn tâm cho nghề” - anh bộc bạch. Với học trò, anh thường nhắc: “Chúng ta đã nỗ lực hết mình. Nếu đã cố gắng hết sức, hãy cố gắng giành được thành tích cao để không cảm thấy hối hận.”

Người truyền lửa cho thế hệ trẻ

Sau hơn 20 năm gắn bó, HLV Vũ Đức Hoàng không chỉ đem về những tấm huy chương cho thể thao xứ Nghệ mà còn truyền cảm hứng cho bao thế hệ trẻ. Từ một chàng trai trẻ có gốc là môn điền kinh, chưa từng cầm giáo án cử tạ, đến một huấn luyện viên dày dạn kinh nghiệm, HLV Vũ Đức Hoàng đã dành trọn hơn hai thập kỷ để âm thầm đặt nền móng, hun đúc đam mê và nâng tầm sức mạnh cho cử tạ Nghệ An. Mỗi thành tích, mỗi tấm huy chương của học trò đều là kết quả của những năm tháng kiên nhẫn tìm kiếm nhân tài, miệt mài nghiên cứu giáo án, không quản ngày đêm bám sàn tập. Anh hiểu rằng, thành công của cử tạ không chỉ được đo bằng mức tạ nâng được, mà còn ở ý chí bền bỉ và tinh thần nhiệt huyết mà mỗi VĐV tích lũy qua từng buổi tập khắc nghiệt.

Với anh Vũ Đức Hoàng, nghề huấn luyện không chỉ là công việc mà là một sứ mệnh: “Tôi đã cố gắng hết sức mình thì cũng mong các em nỗ lực hết mình để đạt thành tích tốt nhất” - câu nói anh thường nhắn nhủ với học trò, như một cam kết giữa thầy và trò trên hành trình chinh phục đỉnh cao. Anh vẫn giữ thói quen lặn lội về các vùng miền núi xa xôi, đến tận trường học để tìm kiếm những gương mặt tiềm năng, bởi với anh, mỗi lần tìm được một nhân tố mới là thêm một tia hy vọng cho tương lai của cử tạ Nghệ An.

Chặng đường phía trước vẫn còn nhiều thử thách: từ bài toán tuyển chọn, giữ chân VĐV, đến việc thích ứng với những thay đổi về hạng cân thi đấu. Nhưng với bản lĩnh của người từng đưa cử tạ xứ Nghệ từ con số 0 lên nhóm mạnh quốc gia, HLV Vũ Đức Hoàng vẫn tràn đầy niềm tin. Anh tin rằng, chỉ cần đam mê được giữ vững, tinh thần đoàn kết được phát huy, cử tạ Nghệ An sẽ tiếp tục tỏa sáng, góp phần đưa thể thao tỉnh nhà ghi dấu ấn trên đấu trường quốc tế.

Đằng sau những cần tạ nặng trĩu là hình bóng người thầy lặng lẽ - người giữ lửa không chỉ cho riêng bộ môn, mà còn cho cả khát vọng vươn lên của những thế hệ vận động viên trẻ. Và chính sự kiên định ấy đã biến hành trình của huấn luyện viên Vũ Đức Hoàng thành một câu chuyện truyền cảm hứng về sức mạnh, ý chí và tình yêu bền bỉ dành cho thể thao quê hương./.