Trong hai ngày 8-9/3 (9, 10/2 âl) huyện Thanh Chương đã long trọng tổ chức lễ hội Đền Bạch Mã năm 2025 với các nghi lễ truyền thống và nhiều hoạt động phần hội hấp dẫn, thu hút người dân và du khách. Tới dự lễ có bà Nguyễn Thị Thành An - P. Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; lãnh đạo Hội LH VHNT Nghệ An; đại diện một số sở, ban, ngành cấp tỉnh, lãnh đạo huyện Thanh Chương và đông đảo Nhân dân cùng du khách.

Hàng ngàn người dân và du khách tham gia lễ rước thần từ đền về Phủ Ngoại.

Đền Bạch Mã được đánh giá là một trong 4 ngôi đền đẹp và linh thiêng nhất xứ Nghệ, được xếp hạng “di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật” cấp Quốc gia từ năm 1994. Từ năm 2000, ngành VH,TT&DL tỉnh và huyện Thanh Chương đã khôi phục lễ hội, tổ chức vào các ngày 9, 10/2 âm lịch và đầu tư nhiều tỷ đồng để trùng tu nâng cấp, mở rộng khuôn viên, mua sắm nhiều đồ tế khí nên lễ hội có quy mô lớn. Với các giá trị văn hóa đặc sắc tiêu biểu, năm 2019, Lễ hội Đền Bạch Mã đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Các đại biểu và Nhân dân dự khai mạc lễ hội

Lễ hội Đền Bạch Mã năm 2025 được tổ chức với 2 phần chính là phần hội và phần lễ. Phần lễ với các nghi lễ truyền thống trang nghiêm, đậm đà bản sắc dân tộc gồm: lễ khai quang; lễ dâng hương tại phần mộ Tướng Phan Đà; lễ rước thần đền từ Đền về Phủ Ngoại nơi thờ cha mẹ người; lễ yết cáo; lễ tế thần; lễ tạ.

Ông Trình Văn Nhã - Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương làm chủ tế tại lễ tế thần Bạch Mã

Phần hội với nhiều hoạt động đặc sắc được tổ chức trong 2 ngày 8 và 9/3, gồm: Tổ chức hội thơ, giải bóng chuyền nam và các trò chơi dân gian như: vật cù, đập niêu, đi cà kheo, kéo co…Theo đó, vào sáng ngày 8/3 tức 9/2 âm lịch, Ban tổ chức đã khai mạc phần hội thu hút đông đảo khán giả đến xem và cổ vũ. Trong đó để lại nhiều ấn tượng nhất là các môn bóng chuyền và vật cù. Năm nay, giải bóng chuyền nam tại lễ hội Đền Bạch Mã có 7 đội đại diện cho các vùng và một số đơn vị trên địa bàn, mỗi đội được BTC cho 3 cầu thủ ở bên ngoài vào thi đấu thu hút được nhiều cầu thủ cấp tỉnh và quốc gia nên chất lượng các trận đấu đều được nâng lên.

Môn vật cù có trên 50 cầu thủ đến từ 4 đội, với thể thức thi đấu trên bãi cát ở hai đầu sân, mỗi bên đào một hố sâu rộng 50cm x 50cm, phía trên cắm 1 lá cờ hội.  Quả cù tròn được làm bằng gốc chuối. Mỗi trận mỗi đội có 7 người tham gia tranh cù, vật cù. Các đội làm sao đưa được quả cù vào hố của phe đối phương mà không được ôm, vật đối phương. Đội nào đưa được cù vào gôn nhiều hơn đội đó sẽ thắng. Mỗi trận diễn ra trong 15 phút. Mỗi trận cù thực sự là một cuộc đấu trí, đấu sức mạnh và phô diễn sự khéo léo, đoàn kết của người chơi. Đây là một trò chơi dân gian hấp dẫn và độc đáo, chỉ còn duy trì trong lễ hội đền Bạch Mã.

Ngoài các môn bóng chuyền nam và vật cù lễ hội cũng thu hút gần 200 nữ VĐV tham gia môn kéo co cùng các trò chơi dân gian khác như: đập niêu, đi cà kheo đã làm tăng thêm sự phong phú thu hút người dân và du khách.

Gay cấn những pha tranh cướp cù tại lễ hội

Náo nức với những màn phô diễn sức mạnh của chị em trong môn kéo co.

Một pha bóng chuyền tại giải.

Nhiều người thích thú với trò chơi đi cà kheo.

Cùng với phần hội, chiều ngày 08/3, Ban tổ chức đã thực hiện nghi lễ rước thần từ đền về Phủ Ngoại là nơi thờ cha mẹ tướng quân Phan Đà. Lễ rước với nghi lễ trang trọng thu hút sự tham gia của hàng ngàn người. Trên đường đám rước đi qua các thôn xóm đều tổ chức lễ đón và bái tạ rất trang nghiêm. Sau khi đến nơi và làm lễ bái tạ tại Phủ Ngoại, thần đền lai được rước về đền đề làm lễ yết cáo.

Sau lễ yết cáo vào chiều muộn ngày 8/3, Lễ hội Đền Bạch Mã năm 2025 được chính thức khai mạc tối 08/3. Sau phần khai mạc lễ hội đã diễn ra chương trình văn nghệ và Hội thi “Nữ sinh thanh lịch Lễ hội Đền Bạch Mã năm 2025”.

Hội thi có sự tham gia của 14 nữ sinh được tuyển chọn từ 7 trường trung học phổ thông trên địa bàn huyện. Các thí sinh trải qua 4 phần thi, gồm: Trình diễn trang phục áo dài, trang phục tự chọn, phần thi năng khiếu và phần thi ứng xử. Kết quả: giải Nhất đã được trao cho em Lê Thị Thu Hà học sinh Trường THPT Nguyễn Sỹ Sách.

Sáng ngày 09/3, Lễ hội Đền Bạch mã được tiếp tục với phần lễ tế thần và các hoạt động phần hội. Lễ tế thần do ông Trình Văn Nhã - Chủ tịch UBND huyện làm chủ tế được tổ chức theo cổ lễ rất trang trọng đã nêu rõ công lao, sự nghiệp của thần Đền và những nhân thần được phối thờ, đồng thời thể hiện sự tôn kính của cán bộ nhân dân và quyết tâm xây dựng quê hương văn minh giàu đẹp.

Sau hai ngày tranh tài, các môn thể thao tại Lễ hội đền Bạch mã 2025 cũng đã kết thúc thành công. Ở môn bóng chuyền nam, giải Nhất đã được trao cho đội Thị Trấn, giải Nhì đội Hạnh Lâm, đồng giải Ba thuộc về các đội Ban quản lý rừng phòng hộ và xã Ngọc Lâm.

Ở môn vật cù: giải Nhất thuộc về đội tuyển xã Thanh Thủy, giải Nhì đội xã Kim Bảng.

Ở môn kéo co nữ: giải Nhất thuộc về đội xã Mai Giang, giải Nhì đội xã Minh Sơn, đồng giải 3 đội Thị Trấn và xã Thanh Mỹ

Trong khuôn khổ chương trình lễ hội, UBND huyện Thanh Chương phối hợp với Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh tổ chức triển lãm hình ảnh về phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh; tổ chức gian trưng bày và giới thiệu sản phẩm OCOP đặc trưng của huyện miền núi trung du Thanh Chương; trưng bày gian hàng chuyển đổi số; phối hợp với chi hội VHNT huyện tổ chức hội thơ thu hút hàng ngàn lượt người đến xem, tham gia, mua bán tạo nên không khí náo nức cho lễ hội.

Lễ hội Đền Bạch Mã là một trong những lễ hội cổ nhất xứ Nghệ, hình thành nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc, góp phần đáp ứng nhu cầu văn hoá tâm linh của Nhân dân, giáo dục truyền thống “uống nước, nhớ nguồn” và ghi nhớ công lao của vị tướng Phan Đà cùng những người đã có công lao với dân với nước, là sợi dây gắn kết giữa quá khứ, hiện tại với tương lai, làm cho dòng chảy truyền thống văn hóa huyện Thanh Chương được hiện hữu, lưu giữ và lan tỏa, trở thành một điểm nhấn trong mùa lễ hội đầu mùa xuân mới.                                                                                 ĐH