Cuộc sống quanh ta

Nghìn năm Thăng Long đại cáo

Vũ Ngọc Khánh
Thứ 4 06/10/2010

Trọn tuổi nghìn năm
Xin với quốc dân
Có lời đại cáo:

 

Non sông ta thuở ấy
Đất Việt trời Nam

                        Phùng Nguyên Đông Sơn rực rỡ, vẫn xa vời một cõi Giao Châu
                        Đại La Long Biên mơ màng, còn eo hẹp một miền Giao chỉ
                       Mê Linh kia, danh tiếng Hai Bà Trưng
       Ô Diên nọ, công lao Tiền Lý
       Qua Cổ Loa, về đất Hoa Lư

       Vượt Hoành Sơn, đến vùng Phật thệ
Ấy vậy mà:
Sự mở mang đã hứa hẹn rồi
Chốn thủ phủ còn chưa định vị
Lý Thái Tổ lên ngôi
Hướng tầm nhìn thế kỷ:
Phải có người, đất mới linh thiêng
Chọn đúng đất, người nên tôn quí
Trời Bách Việt, chim âu vỗ cánh, cắm cơ đồ theo ngựa trắng, trâu vàng (1)
Đất Nam phương, ruộng lạc khoe màu, mở vị trí theo rồng bay phượng múa
Bắc có hổ ngồi, Nam có rắn cuộn, khắp cõi Việt đây là nơi tụ hội bốn phương
Đông mặt trời mọc, Tây sao ẩn hình, nhìn cả nước, đây là chốn đế đô thắng địa (2)
Vững vàng trong sóng gió bão bùng
Óng ánh lúc trời chiều bóng xế
Điện Diên Hồng dồn dập tiếng tung hô
Đền Đồng cổ thiêng liêng lời tuyên thệ (3)
Lời thề này tồn tại cả xưa nay
Mới biết Linh khí Thăng Long là như thế.
*
*   *
Suốt mười thế kỷ, dân ta chỉ một hùng tâm
Suốt cả nghìn năm, nước ta cùng chung tráng chí
Núi Sóc Sơn ngựa tung vó sắt, thiên vương Phù Đổng đời đời lẫm liệt Nam nhân.
Sông Như Nguyệt, thuyền rộn lời thơ “Nam quốc sơn hà” khẳng định cho ngôi Nam Đế (4)
Khắp bốn trấn, tung bay cờ dấy nghĩa, một lời Trần Quốc Toản:
     Phá cường địch báo hoàng ân  (5)
Năm cửa ô trao đổi mảnh di ngôn, sáu chữ Lương Văn Can:
                  Báo quốc thù; tuyết quốc sỉ  (6)
Ta nhớ mãi: Công thành nước vững, bản hùng ca Nguyễn Trãi Ức Trai
Ta giữ tròn dài tóc, đen răng, lời xuất trận Quang Trung Nguyễn Huệ (7)
Sống cho Hà Nội, chết cũng vì Hà Nội, Nguyễn Tri Phương, Hoàng Diệu,
                                                                                                                  bình tĩnh nêu gương.
Sáng danh Thăng Long, đẹp cả nghĩa Thăng Long, Cao Bá Quát, Nguyễn Du,
dạt dào thi ý.
Sông Bạch Đằng đã có : ba lần giặc đến ba lần giặc tan  (8)
Điện Biên phủ trên không: mười thần sấm rơi, mười con ma quị (9)
Thế mới là: Hà Nội anh hùng
Thế mới rõ: Thăng Long hùng khí
*
*   *
Một ngàn năm, một cõi giang sơn
Mười thế kỷ, chung niềm chính khí
Này Thất trảm sớ, này Vạn ngôn thư
Đây cáo Bình Ngô, đây Hịch tướng sĩ  (10)
Lời Thân Nhân Trung nhắc nhở: Hiền tài chính là nguyên khí quốc gia
Lời Trần Thủ Độ hiên ngang: Đầu tôi chưa rơi, vua đừng lo nghĩ.
Hội Tao Đàn thi nhân xướng họa, Lê Thánh Tông luật Hồng Đức ban hành.
Đài Quảng văn dân chúng họp bàn Bùi Xương Trạch được giao làm bài ký (11)
Bút Tả thanh thiên đậm nét khi nào, ngõ Phú thị, gác Khuê Văn, trầm tỏa hương
bay, hoa thấp thoáng (12)
Sách Cổ ngọc phả ghi danh thuở ấy, nhạc Linh Lang, chuông Trấn Võ, đàn dâng,
      phách giục, tiếng mau thưa.
Ba Giai Tú Xuất thỏa sức cười vang
Trạng Lợn, Trạng Quỳnh, vạch trò chân ngụy.
Đặng Văn Hòa vẽ lại bản đồ
Dương Hữu Quang trị quân bất trị
Nùng Lĩnh phù vân kim cổ sắc, trường Thông ngôn Chùa Một Cột mỗi vẻ mỗi riêng
Nhị Hà lưu thủy khấp ca thanh, vụ đầu độc, vụ phá thành nửa cười nửa lệ (14)
Bài học Đông kinh nghĩa thục còn đó, câu duy tân, lời cáo hủ nghiêm minh
Lời Văn minh tân học sách là đây, buổi diễn thuyết, kỳ bình văn hoan hỉ (15)
Cư trần lạc đạo, học thuyết Trần Nhân Tông, chuyện đạo sâu xa
Liêm chính kiệm cần minh triết Hồ Chí Minh, chuyện đời ý vị (16)
Lấy chí nhân thay cường bạo, tư tưởng Việt Nam sáng tỏ lập trường.
Đem đại nghĩa thắng hung tàn, tư tưởng Việt Nam đẹp màu triết lý.
*
*    *
Bởi vậy mà:
Chốn phồn hoa nhất cõi Long thành
Băm sáu phố tràn đầy vượng khí
Bài Đế đô hình thắng, Bùi Vịnh riêng thấy tự hào
Phú Xuân sắc phụng thành, Trạng Me giành ngôi nhất vị
Không phân thành bại, Cửu trùng đài luống nhớ Vũ Như Tô
Chẳng nệ gái trai, gốm Chu Đậu càng mơ Bùi Thị Hỉ
Trung hiếu lưỡng toàn huân hách dịch, đây họ Lê họ Vũ, kia họ Đặng, họ Phan.
Nhất môn phụ tử bảng liên đồng, Quế Dương nhà Nguyễn Tài, Diễn Châu nhà Ngô Trí (17)
Chà Và Mường Lễ, cả Đông Nam qui hướng kinh đô
Phố Hiến Sơn Nam, Vạn Lai Triều doanh thương quốc tế (18)
Sấm Trạng Trình mách bảo điều hay
Thuốc Hải Thượng giảm nhiều hệ lụy
Các thế hệ thuộc lòng Đoạn trường tân thanh
Một thời gian học tập Ngục trung nhật ký
Lịch sử đà khẳng định: Súng Ngàn sâu, bom Sa diện, gươm Hoàn Kiếm, gậy Trường Sơn.
Thế giới chỉ riêng ta: thơ lục bát, hát ca trù, điệu khặp xường, lời dặm ví.
Ngẫm chuyện xưa, đã thấy bồi hồi
Nhìn trước mắt, càng thêm phấn khởi
Trong đường Trường Sơn xuyên rừng, ngoài đường Trường Sơn vượt biển ai làm
 nên thành quả vô song.
Chủ tịch Axêan, chủ tịch Hội đồng Bảo An sao có thể được giao vị trí ? (19)
Hoàng thành điểm xưa, Kẻ Bàng hang cũ, thế giới quan tâm.
Dân ca quan họ, văn hóa cồng chiêng, lên ngôi nhạc khí.
Bàn tay Tôn Thất Tùng, liều thuốc Đặng Văn Ngữ, hiệu lực vô bờ.
Giải thưởng Ôlympíc, tiếng đàn Đặng Thái Sơn, thanh danh cổ xúy.
Độ cao tám ngàn mét của nóc nhà thế giới, lần đầu tiên lá cờ Việt tung bay (20)
Mở địa giới với băm ba triệu hec ta, ngầm ước hẹn Thủ đô này hoàn mỹ (21)
Một nghìn năm Thăng Long đất Việt thân yêu
Chào Hà Nội, thành phố Hòa bình cao quí
*
*   *
Nghe lời đại cáo,
Ta hẳn tin rằng
Xã hội công bằng
Quê hương tráng lệ
Rất tự do cho nhân dân nắm vững dân quyền
Rất dân chủ cho độc lập thực tròn ý nghĩa
Cho Việt Nam tô đậm: đẹp vui hùng
Cho Hồng Lạc sáng ngời: chân thiện mỹ
Nhớ Hà Nội của những ngày sáng nghiệp, trăm nghìn tim đúc lại một con tim.
Nhớ Thăng Long của những cuộc hủng vong, muôn vạn sức tạo nên nền thịnh trị.
Mở cỗ máy giữa năm châu rộng lớn, từng bừng cùng Hà Nội thăng hoa
Viết bài thơ vần thắng vút lên cao, hào hứng với Thăng Long tứ khí.

Nay bố cáo
.................................................................................................................................................
Chú thích: 

    LINH KHÍ THĂNG LONG
1. Ngựa trắng, trâu vàng:
    huyền thoại Bạch mã, Kim Ngưu
2. Ý trong chiếu dời đô (1010)
3. Vua quan nhà Lý làm lễ thề ở đền Đồng Cổ (Hà Nội).
 - Vua Trần triệu bô lão ở điện Diên Hồng. Tất cả đều thề quyết đánh giặc Nguyên.
    HÙNG KHÍ THĂNG LONG
4. Bài thơ Nam quốc sơn hà được xem là của Lý Thường Kiệt, đọc trên sông Cầu.
5. Trần Quốc Toản lập đội binh ra trận (đời Trần)
6. Lương Văn Can, hiệu trưởng Đông Kinh Nghĩa Thục, trước khi mất để lại sáu chữ in trên ngàn mẩu giấy phát cho người đến viếng.
7. Vua Quang Trung ra đánh quân Thanh: kêu gọi:
                        - Phải đánh giặc để giữ phong tục (dài tóc, đen răng)
                        - Để cho thấy Nam quốc anh hùng duy hữu chủ
8. Ca dao: Sâu nhất là sông Bạch Đằng
            Ba lần giặc đến, ba lần giặc tan
9. Từ 18 đến 29 tháng 12 năm 1972, trận Điện Biên Phủ trên không ở Hà Nội diệt 25 máy bay Mỹ. Những máy bay này có tên là những “Thần Sấm”, “Con ma”.
    Bài Khải hoàn bố cáo năm 1975 của Vũ Ngọc Khánh cũng có câu: “Con ma, Thần Sấm bị nhừ xương”.
     CHÍNH KHÍ THĂNG LONG
10. Văn học sử ghi rõ: Việt Nam có 4 tác phẩm lớn phản ánh được chính khí Việt Nam của Chu An, Lê Cảnh Tuân, Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo.
11. Hà Nội trước có đỉnh Quảng Văn để dân chúng đến nghe các chủ trương đường lối của triều đình. Bùi Xương Trạch vâng lệnh Lê Thánh Tông làm bài ký.
                                                (Xem niên giám Văn hiến - H2010 - trang 199)
12. Mấy chữ của Nguyễn Văn Siêu ở đền Ngọc Sơn, Hồ Hoàn Kiếm là Tả thanh thiên (viết trên trời xanh).
13. Tổng đốc đầu tiên của Hà Nội là Đặng Văn Hòa cho vẽ bản đồ Hà Nội.
   - Dương Hữu Quang đánh đòn mục đầm Be.
       VƯỢNG KHÍ THĂNG LONG
14. Năm 1888, có sắc lệnh lập thành phố Hà Nội, sau đó nhiều sự kiện diễn ra:
       - Mở trường Thông ngôn
       - Hà thành đầu độc - phá thành cổ xây phố mới
15. Năm 1907 Đông Kinh nghĩa thục ra đời. Nhưng bản Văn minh tân học sách đã có từ 1904.
16. Hai khuynh hướng triết học của Việt Nam:
       ▪ Đời Trần: Trần Nhân Tông và phái Trúc Lâm
       ▪ Hiện tại: Hồ Chí Minh và đạo đức học.
17. Trung hiếu lưỡng toàn... : mấy dòng họ này đều có những người có tiếng là trung hiếu.
     Nhất môn phụ tử bảng liên đồng: hiện tượng độc đáo: hai cha con cùng đỗ tiến sĩ một khoa:
       - Ở Nghệ An là Ngô Trí Hòa, Ngô Trí Tri (đỗ 1592)
       - Ở Bắc Ninh là Nguyễn Tài Bình, Nguyễn Tài Toàn (đỗ 1628)
18 - Các nước chung quanh đoàn kết qui phụ
       - Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến. Phố Hiến được gọi là Vạn Lai triều do Lê Đình Kiên làm Tổng trấn Sơn Nam phụ trách.
19. Việt Nam được bầu là chủ tịch Axêan, chủ tịch Hội đồng bảo an Liên Hiệp quốc (không thường trực).
20. Năm 2007, các anh Bùi Văn Ngời, Nguyễn Mậu Linh, Phan Thanh Nhiên đặt chân tới đỉnh Evơrest thuộc dãy Himalaya, cắm lá cờ Việt Nam lên đỉnh.
21. Từ 1-8-2008, Hà Nội mở rộng địa giới hành chính với diện tích 33.447.002 hecta.
 

tin tức liên quan

Đặc San

Videos

Thống kê truy cập

114511124

Hôm nay

2123

Hôm qua

2359

Tuần này

21498

Tháng này

217997

Tháng qua

121356

Tất cả

114511124