Ngày 31/12, một trang web của Chính phủ Trung Quốc đã công bố phát hiện bệnh viêm phổi không rõ nguyên nhân tại khu vực xung quanh chợ hải sản Huanan ở Vũ Hán, một thành phố công nghiệp với 11 triệu dân.

Trong vòng chỉ 100 ngày tiếp, virus đóng băng du lịch quốc tế, dập tắt mọi hoạt động kinh doanh, đóng cửa trường họcvà giam cầm một nửa nhân loại trongnhà của họ, lây nhiễm hơn một triệu người, gồm cả vợ chồng cựu Tổng thống Phần Lan, vợ Thủ tướng Canadavà Thủ tướng Anh tướng.

Ngày 1 (Thứ tư ngày 01 tháng 01)

Chợ hải sản Vũ Hán đóng cửa

Thị trường hải sản Vũ Hán thường nhộn nhịp, nhưng sáng nay cảnh sát đang dệt băng keo giữa các khung kim loại và chủ sở hữu hối hả để đóng cửa con lăn màu xanh của họ. Nhân viên trong trang phục bảo vệ cẩn thận lấy mẫu từ các bề mặt và đặt chúng trong túi nhựa kín.

Tin nhắn lo lắng lan truyền trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc, kèm theo hình ảnh cho thấy rằng tại Bệnh viện Vũ Hán đã có bệnh nhân với các triệu chứng đáng ngại.

Nhà chức trách ở Đài Loan đang theo dõi với sự báo động. Hòn đảo này đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa sức khỏe: những người đến trên các chuyến bay trực tiếp từ Vũ Hán được kiểm tra các triệu chứng giống như cúm nơi sân bay ở Đài Bắc trước khi họ có thể rời đi. Trong vòng hai ngày, Singapore và Hồng Kông giám sát những người đến từ Vũ Hán tại biên giới của họ.

Tại Vũ Hán, tám người bị buộc tội truyền bá “tin đồn” về căn bệnh này và được triệu tập đến Công an. Một người khác bị khiển trách là một bác sĩ nhãn khoa Vũ Hán, Lý Văn Lượng, vì đã cho một nhóm cựu sinh viên trường y của anh ta phân tích về virus mà anh ta tin là Sars.

Các cụm từ như “bệnh viêm phổi Vũ Hán không rõ” và “chợ hải sản Vũ Hán” bị kiểm duyệt trên YY, một nền tảng livestreaming (phát trực tiếp) phổ biến.

Ngày 9 (Thứ năm ngày 09 tháng 01)

Coronavirus mới được xác định

Các nhà khoa học Trung Quốc cho biết các bệnh nhân bị bệnh ở Vũ Hán đã nhiễm một loại Coronavirus chưa được phát hiện trước đó. Hai coronavirus, Sars và Hội chứng hô hấp Trung Đông (Mers), đã gây ra đại dịch trong thế kỷ này. Virus mới này cũng nguy hiểm chết người. Nạn nhân đầu tiên đã có là một người đàn ông 61 tuổi đã chết trong bệnh viện Vũ Hán. Trong bốn ngày tiếp theo, không có trường hợp Coronavirus mới nào được công bố.

Việc xác định virus mới bị chìm đi khi xảy ra một vụ tai nạn máy bay của Ucraina ở ngoại ô Tehran hôm trước đó (08/01). Iran đổ lỗi vì lý do kỹ thuật nhưng hình ảnh và video lưu hành trực tuyến đang làm dấy lên nghi ngờ rằng nó đã bị bắn hạ.

Sau đó, một nghiên cứu kết luận rằng tại thời điểm này, dịch bệnh đã tăng gấp đôi số lượng mỗi tuần. Ngày 10/1 Li Wenliang, bác sĩ nhãn khoa, bắt đầu xuất hiện các triệu chứng.

Ngày 13 (Thứ hai, ngày 13 tháng 01)

Thái Lan có ca nhiễm đầu tiên

Hơn một tuần đã trôi qua kể từ khi cơ quan y tế Vũ Hán xác nhận lần cuối một trường hợp nhiễm Coronavirus mới. Không có gì kể từ khi thành phố bắt đầu tổ chức một cuộc họp thường niên quan trọng giữa các quan chức nhà nước và tỉnh.

Nhưng virus đã vượt rào. Thái Lan báo cáo trường hợp đầu tiên liên quan đến một người dân Vũ Hán, 61 tuổi có nhiệt độ cao được phát hiện bởi một máy quét giám sát nhiệt tại sân bay Bangkok.

Một ủy ban gồm các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của Anh, The New and Emerging Respiratory Virus Threats Advisory Group (NERVTAG) họp ở Luân Đôn để thảo luận về virus và cho rằng nguy cơ đối với Vương quốc Anh là “rất thấp, nhưng cam kết điều tra và thử nghiệm”.

Chính phủ Trung Quốc cho biết vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng về lây truyền từ người sang người, bao gồm bất kỳ dấu hiệu nào của các chuyên gia y tế bị bệnh. Thông điệp chính thức được WHO lặp lại và phát đi một bản tin cho biết họ yên tâm về chất lượng phản ứng của Chính phủ Trung Quốc.

Các nhà dịch tễ học nói rằng tin tức là đáng khích lệ. “Nếu không có trường hợp mới nào trong vài ngày tới, sự bùng phát sẽ chấm dứt,” Guan Yi, giáo sư về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Hồng Kông, nói với tờ New York Times.

Các bác sĩ ở Vũ Hán nhìn thấy một bức tranh khác. Các nghiên cứu sau đó chỉ ra rằng trong hơn một đêm, các bệnh viện trong thành phố đã đương đầu với “một sự gia tăng theo cấp số nhân” các trường hợp không liên quan đến chợ hải sản.

Ngày 20 (Thứ hai ngày 20 tháng 01)

Xác nhận lây truyền từ người sang người

Chung Nam Sơn (钟南山), một chuyên gia hô hấp đáng tin cậy và là đại diện cho phản ứng của Chính phủ Trung Quốc trước công chúng, báo tin xấu trên truyền hình nhà nước: hai trường hợp mới của virus đã xuất hiện ở tỉnh Quảng Đông nằm trong số những bệnh nhân không tiếp xúc trực tiếp với Vũ Hán. Ông kết luận một cách rõ ràng. “Chúng tôi có thể nói rằng chắc chắn nó là một hiện tượng lây truyền từ người sang người.”

Sau khi dường như đã biến mất ở Trung Quốc trong hơn một đêm, virus giờ xuất hiện trên khắp đất nước. Thứ sáu có 4 trường hợp mới, Chủ nhật: 139. Hôm sau có các trường hợp được xác nhận tại Bắc Kinh và Thượng Hải.

Nó đang lan rộng khắp thế giới: Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ, nơi hôm qua, một người đàn ông 35 tuổi vừa trở về từ Vũ Hán đã đến một phòng khám ở bang Washington bị ho và sốt cao, trở thành trường hợp đầu tiên của xứ cờ hoa.

Hai ngày trước ông Donald Trump đã nhận được cuộc họp báo ngắn gọn đầu tiên về virus này, trong đó ông đã ngắt lời để hỏi khi nào các sản phẩm gây nghiện này sẽ quay lại thị trường, theo Washington Post. Sự hoảng loạn đang gia tăng ở Vũ Hán.

Ngày 23/01 Việt Nam có 2 ca nhiễm virút Corona (Coronavirus) đầu tiên. Đó là hai cha con người Trung Quốc du lịch đến Việt Nam phải vào Bệnh viện Chợ Rẫy điều trị.

Ngày 24 (Thứ Sáu ngày 24 tháng 01)

Virus đến châu Âu

Vào đêm trước của kỳ nghỉ Tết nguyên đán, khi hàng trăm triệu người Trung Quốc đang du hành, Vũ Hán có lệnh bị phong tỏa. Bây giờ giao thông trong và ngoài thành phố bị đình chỉ. Hơn 800 người nhiễm đã được phát hiện ở đó và 25 người đã chết. Thành phố này là nơi đầu tiên trải nghiệm sự bùng nổ của đại dịch. Bệnh viện quá tải nghiêm trọng và toàn bộ dân số bị cách ly.

Virus đến châu Âu, được phát hiện ở hai người mới đến từ Trung Quốc và một người họ hàng. Ba người này đã tiếp xúc với hàng chục người và chính quyền Pháp cho biết họ đang chạy đua để theo dõi các trường hợp có thể lây. Bộ trưởng Bộ Ytế Pháp, Agnès Buzyn, nói rằng “phải đối xử với một dịch bệnh như với một trận hỏa hoạn”.

Trump đã nhận được câu hỏi đầu tiên của giới truyền thông về virus khi còn ở Davos hai ngày trước, rằng: liệu ông ta có quan tâm đến một đại dịch tiềm năng không, ông ta trả lời: “Không có gì cả. Chúng tôi hoàn toàn kiểm soát nó.”

Ngày 25/3, lệnh phong tỏa của Trung Quốc sẽ được mở rộng tới 56 triệu người. Ông Tập Cận Bình cảnh báo rằng đất nước đang đối mặt với “tình trạng nghiêm trọng”. Lương Vũ Đông (梁武东), một bác sĩ tại Bệnh viện Tân Hóa ở Hồ Bắc, trở thành chuyên gia y tế đầu tiên qua đời.

Ngày 31 (Thứ Sáu ngày 31 tháng 01)

Bùng phát vượt mốc vào ngày Brexit

11 giờ đêm, Anh chính thức rời khỏi EU,sau gần bốn năm tranh luận thống nhất tại Quốc hội và trên cả nước. Đó cũng là một ngày quan trọng đối với Coronavirus: vào cuối ngày, nó bùng phát lớn hơn Sars. Nó được xác nhận đã đến Vương quốc Anh, Tây Ban Nha và Ý với trường hợp đầu tiên được xác nhận.

“Tình hình nghiêm trọng nhưng không cần phải báo động, mọi thứ hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát,” Bộ trưởng Y tế Ý, ông Roberto Speranza, nói.

Không có ai chết bên ngoài Trung Quốc, nhưng tại Trung Quốc, số người chết đang tăng tốc, hiện ở mức 258, với hơn 11.000 người nhiễm. Hoa Kỳ tuyên bố cấm người nước ngoài gần đây đã đến Trung Quốc vào Mỹ.

Ngày 36 (Thứ ba ngày 4 tháng 02)

Ca tử vong đầu tiên ở ngoài Trung Quốc

Số ca nhiễm chính thức ở Trung Quốc vượt 20.000, với 425 người chết. Một cư dân Vũ Hán bị viêm phổi nặng tuần trước đã chết trong một bệnh viện ở Manila (Philippines), người đầu tiên chịu thua virus bên ngoài Trung Quốc. Philippines cấm người mới đến từ Trung Quốc.

Tổng giám đốc của WHO nói rằng bệnh lây lan quốc tế là “ít và chậm”, mặc dù nó vẫn có thể xấu hơn, và không cần phải dừng giao dịch và đi lại một cách không cần thiết.

Một người đàn ông London từ Thượng Hải đến sân bay Gatwick nói với The Guardian rằng anh ta lo lắng trước sự kiểm soát lỏng lẻo ở đó. Anh ta điền vào một tờ giấy thông tin liên lạc của mình và kế hoạch du lịch trước đó nhưng nó bị lờ đi.

Tại bệnh viện trung tâm Vũ Hán, tình trạng Li Wenliang xấu đi. Ba ngày sau, cái chết của anh ta kích hoạt những cơn thịnh nộ và đau buồn ở thành phố bị phong tỏa và trên khắp Trung Quốc.

Các cựu giám đốc của một văn phòng chuẩn bị đại dịch của Nhà Trắng đã giải tán vào năm 2018 công bố một ý kiến trên Wall Street Journa (Tạp chí Phố Wall) với tiêu đề: “Ngăn chặn một Sự bùng phát Coronavirus ở Mỹ Trước khi Nó Bắt đầu,”.

Ngày mai, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ sẽ bắt đầu phân phối bộ dụng cụ xét nghiệm Coronavirus trên toàn quốc. Nhưng các thiết bị còn thiếu, và trong tháng tới, Mỹ sẽ chỉ thực hiện hơn 1.200 xét nghiệm, trong khi Hàn Quốc và Đức xét nghiệm ít nhất 12.000 ca mỗi ngày.

Trong vài ngày nữa, giờ Trump sẽ nói với một cuộc biểu tình ở New Hampshire rằng bùng phát sẽ sớm giảm bớt. “Về mặt lý thuyết, vào tháng Tư, bạn biết đấy, khi trời ấm hơn một chút, nó sẽ biến mất một cách kỳ diệu,” ông ta sẽ nói.

Ngày 50 (Thứ tư ngày 19 tháng 02)

Mối quan tâm về nhà thờ Hàn Quốc

Xét nghiệm nghiêm ngặt và cần cù theo dõi liên lạc đang được đền đáp ở Hàn Quốc, nơi chỉ có 30 trường hợp nhiễm virus đã được ghi nhận cho đến ngày hôm qua. Nhưng ca thứ 31, được phát hiện hôm qua, đang khiến các cơ quan chức năng lo lắng.

Người phụ nữ, 61 tuổi, thuộc về một giáo phái bí mật và tham dự hai dịch vụ trong khi bị bệnh. Bà ta đã phớt lờ các yêu cầu ban đầu của bác sĩ phải đi xét nghiệm Coronavirus, thay vì đi ăn trưa tại một bữa tiệc tự chọn ở khách sạn. Cơ quan chức năng xác định bà ta đã có ít nhất 1.160 liên hệ có tính rủi ro. “Sau đó, virus bùng nổ,” Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc, nói sau đó.

Tại Milan, Atalanta viết tiếp câu chuyện cổ tích của họ tại Champions League, đánh bại câu lạc bộ Valencia (Tây Ban Nha) 4-1, sân vận động như trào dâng với mọi bàn thắng. 1/3 dân số của thị trấn nhỏ Bergamo đã có mặt tại sân vận động San Siro, sau đó say sưa trong các nhà hàng mừng chiến thắng của đội tuyển. Hàng ngàn người Tây Ban Nha cũng hành trình đến thủ phủ của tỉnh Bologna dự khán.

Tại Las Vegas, đảng Dân chủ tổ chức cuộc tranh luận ứng viên Tổng thống thứ chín. Coronavirus không được đề cập đến.

Ngày 56 (Thứ ba ngày 25 tháng 02)

Virus nắm giữ trên toàn cầu

Toàn cầu đã có hơn 80.000 ca nhiễm. Lần đầu tiên kể từ khi sự bùng phát được công bố, các trường hợp được xác nhận nhiễm ngoài đã nhiều hơn trong Trung Quốc. Theo con số Bắc Kinh công bố, họ đã đạt đến đỉnh điểm bùng phát hai ngày trước, khi 150 người chết.

Bốn ngày trước,Ý ghi nhận ca tử vong đầu tiên và hiện giờ con số là 11 trường hợp. Khoảng 50.000 người trên khắp miền Bắc nước Ý đã bị phong tỏa trong bốn ngày qua, trường hợp đầu tiên ở châu Âu bị cách ly.

Ở Iran, theo một luật sư, số người chết được cho là lớn nhất bên ngoài Trung Quốc, với ít nhất 12 trường hợp được xác nhận chính thức và có tới 50 người đã chết ở riêng Qom.

Dịch này đang tấn công tầng lớp tinh hoa của nước Cộng hòa Hồi giáo: Thứ trưởng Bộ Y tế xuất hiện trên truyền hình hôm qua toát mồ hôi đầm đìa khi nói rằng virus đã được kiểm soát. Một hôm sau, Iraj Harirchi xác nhận ông đã dương tính.

Khi Mỹ công bố trường hợp thứ 14 của mình, Trump đã tweet trong chuyến thăm Ấn Độ: “Coronavirus dưới sự kiểm soát ở Hoa Kỳ. Thị trường chứng khoán bắt đầu rất tốt với tôi!”

Ngày 66 (Thứ Sáu ngày 6 tháng 03)

Ý rối loạn, Anh có ca tử vong đầu tiên

Số người chết ở Ý đã tăng gấp sáu lần trong sáu ngày: hơn 230 người Ý đã chết và ca nhiễm đang tăng hơn 1.200 mỗi ngày. Rome đã đóng cửa các trường học, cấm khán giả từ các trận đấu bóng đá Serie A. Thủ tướng Giuseppe Conte nói: “Hệ thống y tế có nguy cơ rơi vào tình trạng quá tải và chúng ta sẽ gặp vấn đề với việc chăm sóc ngày càng tăng nếu khủng hoảng theo cấp số nhân tiếp diễn,”

Một phụ nữ 70tuổi là người đầu tiên chết vì virus ở Anh và Downing Street cho biết loại vi-rút này hiện dường như có khả năng lây lan “theo cách đáng chú ý”.  Ba ngày trước, trong một cuộc họp báo, Boris Johnson nhướn mày khi nói rằng ông ta tiếp tục bắt tay. “Tối hôm đó tôi ở bệnh viện, tôi nghĩ có một vài bệnh nhân bị Coronavirus và tôi bắt tay với mọi người,” Ông ấy nói.

Sau ba tuần không có thêm ca nhiễm mới nào, 16 ca trước đó đã ra viện, Việt Nam chuẩn bị công bố hết dịch. Song đêm 06/3 chính quyền Hà Nội đã họp khẩn cấp để công bố ca nhiễm thứ 17 từ nước ngoài về và phong tỏa phố Trúc Bạch.

Ngày 71 (Thứ tư ngày 11 tháng 03)

Covid-19 tuyên bố Đại dịch

Tại Phòng Bầu dục, Trump tuyên bố chính quyền của ông đang bắt tay vào “nỗ lực tích cực và toàn diện nhất để đối đầu với một loại virus nước ngoài trong lịch sử hiện đại” trong khi số tử vong ở Mỹ đã vượt 1.000 và hơn 116.000 người bị nhiễm bệnh trên toàn thế giới.

Thị trường chứng khoán ở Mỹ và Anh đang sụp đổ nhanh hơn bất cứ lúc nào kể từ vụ sụp đổ tài chính năm 2008, hoảng loạn vì virus và cuộc chiến giá dầu của Saudi.

Tử vong ở Ý lên 168 người trong một ngày, con số cao nhất được ghi nhận ở bất cứ đâu. Ông Conte nói: Đất nước đang phải đối mặt với “giờ đen tối nhất”.

WHO tuyên bố điều đã trở nên rõ ràng: Covid-19 là một Đại dịch.

Ngày 77 (Thứ ba 17 tháng 03)

Cuộc sống bình thường trên toàn thế giới

Các quốc gia châu Âu đang cách ly với nhau. Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, tuyên bố: “Chúng ta đang có chiến tranh.” Số người chết ở Ý hiện vượt 450 mỗi ngày và sẽ sớm vượt xa Trung Quốc. Các trường hợp được xác nhận ở Tây Ban Nha tăng gấp đôi lên hơn 17.000 vào cuối tuần. Người châu Âu đã chiếm 1/3 ca tử vong vì căn bệnh này.

Mỗi giờ có một phát triển mới: nhiều ca nhiễm, nhiều ca tử vong hơn và thêm nhiều hạn chế hơn trong việc di chuyển. Úc kêu gọi công dân ở nước ngoài trở về nhà càng sớm càng tốt. Pháp cấm người đi xe đạp. California khuyên 40 triệu dân không nên rời khỏi nhà. Ở Anh, ông Boris Johnson thay đổi chiến lược hệ thống miễn dịch bầy đàn đã có mặt trên bàn làm việc, để tránh dự đoán có thể tiêu tốn nửa triệu mạng sống của người Anh.

Tại Burkina Faso, cựu Phó Chủ tịch Quốc hội chết vì virus, lần đầu tiên xác nhận tử vong Covid-19 ở châu Phi cận Sahara. Đến cuối tuần sẽ có 1.000 trường hợp trên lục địa này. Còn trên toàn thế giới đã có hơn 160.000 trường hợp đã được xác nhận nhiễm.

Ngày 83 (Thứ hai ngày 23 tháng03)

Anh ban hành lệnh cách li

Các trường hợp được xác nhận trên toàn thế giới đã vượt quá 370.000, với 6.600 người Anh. Một trong những khoảnh khắc được theo dõi nhiều nhất trong lịch sử truyền hình Anh, ông Boris Johnson ra lệnh đóng cửa tất cả các doanh nghiệp không thiết yếu và giục người dân “Bạn phải ở nhà.”

Gần 400 người chết ở Tây Ban Nha, cao nhất một ngày từ trước đến nay. Hơn 5.000 trường hợp mới đã được xác nhận tại New York, nâng tổng số lên tới 20.000. Đến cuối tuần, Mỹ sẽ có số bị nhiễm nhiều nhất trên thế giới. Sự bùng phát dường như đang lụi dần ở Trung Quốc, trong tuần này ghi nhận ngày đầu tiên không có trường hợp lây truyền trong nước, kể cả ở Hồ Bắc, nơi phát ra dịch bệnh này.

Ngày mai, thủ tướng Ấn Độ, Narendra Modi, sẽ thúc giục công dân của mình “Hãy quên ra ngoài nghĩa là gì” trong ba tuần tới. Lệnh phong tỏa sẽ kích hoạt một trong những cuộc di cư lớn nhất của con người trên khắp tiểu lục địa kể từ khi nó được phân vùng vào năm 1947, khi các công nhân cố gắng trở về bang nhà của họ. Điều đó có nghĩa là hơn 3,5 tỷ người trên khắp thế giới sống dưới hình thức cách ly.

Từ 0 giờ ngày 01 tháng 4, Việt Nam thực hiện cách ly xã hội trên phạm vi toàn quốc trong vòng 15 ngày.

Ngày 93 (Thứ năm ngày 2 tháng 4)

Một mốc ác liệt khác

Khoảng 8 giờ 40 phút GMT, Đại học Johns Hopkins xác nhận số ca nhiễm Covid-19 vượt qua 1 triệu, với hơn 50.000 tử vong. Khi Boris Johnson, phải vào bệnh viện và vẫn có thể điều hành chính phủ Anh, thủ tướng Viktor Orbán (tại Hungary) đã được trao quyền cai trị bằng sắc lệnh không giới hạn thời gian. Ở Ấn Độ, một trường hợp thứ hai được phát hiện ở Dharavi, một khu ổ chuột rộng lớn ở Mumbai và là một trong những nơi đông dân nhất trên trái đất, làm dấy lên lo ngại rằng dịch bệnh bùng phát ở đây có thể tồi tệ hơn đáng kể so với 2.069 trường hợp chính thức.

Tây Ban Nha vượt quá 950 ca tử vong trong một ngày, nhiều nhất đến nay. Ở Mỹ, một con số kỷ lục 6,6 triệu người đã nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong tuần trước, với hơn 3 triệu người đã nộp trong tuần trước nữa. Mỹ đã có gần 1,4 triệu ca nhiễm và 6.000 người chết. Các bệnh viện dã chiến đã được thiết lập tại Công viên Trung tâm của New York và xe tải đông lạnh đang được sử dụng để lưu trữ người chết. Trump cảnh báo về “hai tuần rất, rất đau xót” phía trước.

Ngày 99 (Thứ tư 8 tháng 04)

Tương lai của đại dịch vẫn chưa rõ

Thứ hai, Boris Johnson phải chuyển vào chăm sóc chuyên sâu trong bệnh viện sau khi các triệu chứng trở nên nặng hơn. Ở một số quốc gia bị thiệt hại nặng nề nhất ở châu Âu (Ý, Tây Ban Nha), số ca nhiễm và tử vong mới đang giảm.

Sau 76 ngày, Trung Quốc dỡ bỏ lệnh phong tỏa ở Vũ Hán, các phương tiện giao đã được di chuyển ra, vào thành phố này. Anh có số ca tử vong trong ngày cao nhất: 938 đưa tổng số lên 7,097, song Mỹ còn cao hơn với 1, 858 ca, đưa tổng số tử vong ở Mỹ lên 12,800. Đến hôm nay số nhiễm toàn cầu là 1.363, 365người, với 76.419tử vong.

Việt Nam có 251 người nhiễm, 126 khỏi bệnh, không có người chết. Phần Lan có 2, 605 ca nhiễm và 40 tử vong.

Chưa ai nghĩ đến việc đưa cuộc sống trở lại bình thường.

Lê Lam (trích dịch và tổng hợp từ The Guardian)