Đề án xây dựng thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2006 - 2010 huyện Diễn Châu đã đi vào giai đoạn cuối. Dù vẫn còn một số chỉ tiêu của thiết chế phải nỗ lực phấn đấu mới đạt chuẩn đúng tiến độ, nhưng những kết quả đạt được trong 3 năm qua của huyện Diễn Châu rất đáng ghi nhận.

Từ một mô hình điểm.

Mùa xuân Canh Dần này, người dân xã Diễn Phú rất phấn khởi vì có thêm nhiều công trình văn hóa mới: Nhà văn hóa đa chức năng được xây dựng với tổng kinh phí gần 1 tỷ đồng, có diện tích 310m², đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Các trang bị phục vụ cho hoạt động của NVH được mua sắm đầy đủ với tổng trị giá gần 300 triệu đồng. Trong khuôn viên NVH, sân thể thao rộng 1.000m² cũng được xây dựng xong. Hệ thống truyền thanh không dây (gồm hệ thống máy, ăng ten và 7 cụm loa phóng thanh 45 loa) trị giá 500 triệu đồng vừa được lắp đặt hoàn chỉnh vào cuối tháng 12/2009, phòng đọc sách, phòng truyền thống cũng đã được bố trí, sắp xếp … Sự đầu tư đồng bộ này là một nỗ lực lớn của Đảng bộ và nhân dân Diễn Phú bởi ngân sách nhà nước hỗ trợ cho NVH chỉ có 240 triệu đồng, số còn lại là ngân sách xã và nhân dân đóng góp. Theo ông Đinh Văn Tuệ - Chủ tịch UBND, Trưởng Ban chỉ đạo phong trào TDĐKXDĐSVH xã thì đây là chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân nên nhân dân đồng tình cao. Cũng bởi nhận thức được vai trò của các thiết chế VHTT - TT trong việc nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân nên dù cơ chế hỗ trợ của xã không nhiều (5 triệu đồng/nhà văn hoá xóm xây mới), đến nay, 23/23 xóm ở Diễn Phú đều xây dựng được nhà văn hóa, sân thể thao, hệ thống loa truyền thanh. 23/23 xóm đều có đội văn nghệ, đội bóng chuyền. Đội ngũ cán bộ văn hoá xã được cơ cấu 4 người: 01 Phó chủ tịch UBND xã phụ trách chung, 01 chuyên trách văn hoá, 01 Trưởng đài truyền thanh kiêm phục trách nhà văn hoá và 01 phát thanh viên. Ở 23 xóm đều có các trưởng tiểu ban vận động phong trào TDĐKXD ĐSVH. Các cán bộ được đào tạo và đào tạo lại đúng chuyên ngành, nhiệt tình trong công tác. Hàng năm, ngân sách xã chi cho các hoạt động văn hoá, thể thao từ 42-45 triệu đồng, nhân dân còn tích cực ủng hộ thêm nên hoạt động văn hoá - thể thao diễn ra quanh năm. Riêng môn bóng chuyền, cầu lông chiều nào cũng giao lưu tưng bừng ở sân nhà văn hoá các xóm. Rồi câu lạc bộ dưỡng sinh của hội người cao tuổi cũng hoạt động tích cực đem lại niềm vui, sức khoẻ cho người cao tuổi xã nhà. Mỗi người dân Diễn Phú đều chọn cho mình một môn thể thao phù hợp với độ tuổi, sở thích. Diễn Phú không chỉ mạnh về đầu tư xây dựng cơ sở vật chất mà còn tổ chức rất tốt các hoạt động TDTT được tỉnh và huyện khen thưởng. Năm 2009, Diễn Phú trở thành  mô hình của tỉnh về xây dựng thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn quốc gia.

Những nỗ lực đáng ghi nhận.

Xây dựng thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn quốc gia (trước đây gọi là thiết chế VHTT - TT đồng bộ) ở Diễn Châu không còn là những con số đơn thuần trong các nghị quyết của Huyện uỷ, trong đề án của UBND huyện mà đang trở thành hiện thực sinh động trong đời sống của nhân dân huyện nhà. Cả 39/39 xã, thị trấn đều xây dựng chương trình, kế hoạch, lộ trình thực hiện đề án. Sự quan tâm của cấp uỷ, chính quyền các cấp từ huyện xuống xã được thể hiện ở cơ chế, chính sách cụ thể về đào tạo cán bộ, quy hoạch đất đai, hỗ trợ kinh phí xây dựng cơ sở vật chất và tổ chức các hoạt động VHTT - TT. Để chuẩn hoá đội ngũ cán bộ, huyện đã phối hợp với Trường CĐ Văn hoá nghệ thuật tỉnh mở lớp trung cấp quản lý văn hoá tại huyện. Đến nay, cán bộ văn hoá ở 39/39 xã, thị được đào tạo đúng chuyên ngành và có trình độ trung cấp văn hoá trở lên, đáp ứng uyêu cầu tổ chức và quản lý các hoạt động VHTT - TT trên dịa bàn. Ngay từ năm 2001, UBND huyện đã tạo cơ chế cho các làng văn hoá vay vật liệu đế làm đường giao thông, các công trình văn hoá tại thôn, xóm. Huyện còn điều tiết tiền bán đất cho các xã, thị trấn xây dựng Nhà văn hoá, sân thể thao; thưởng 5 triệu đồng/xã xây dựng thiết chế VHTT - TT cơ bản đồng bộ; điều chỉnh cơ chế hỗ trợ từ 10 triệu đồng lên 15 triệu đồng/nhà văn hoá xóm xây mới, hỗ trợ 1 triệu đồng/tu sửa NVH xóm. Ngoài cơ chế hỗ trợ của huyện, nhiều xã đã “kích cầu” để khép kín NVH xóm, như: Diễn Lộc hỗ trợ 1/3 trị giá công trình, Diễn Trường hỗ trợ 40 triệu đồng/nhà (chỉ trong năm 2008, Diễn Trường có 9 NVH xóm được xây mới); Diễn Bình, Diễn Trung, Diễn Lâm… hỗ trợ từ 20 - 35 triệu đồng/nhà. Từ sự nỗ lực của Nhà nước và nhân dân, đến nay, hệ thống sân thể thao, đài truyền thanh được phủ kín từ xã đến xóm. 98,8% số xóm có NVH. Đến thời điểm này, 27/39 xã, thị trấn của huyện Diễn Châu cơ bản có thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn, trong đó 16 xã đạt chuẩn. Hàng loạt công trình văn hoá thể thao mới được đầu tư xây dựng làm diện mạo huyện nhà ngày thêm khởi sắc.

Nhà văn hoá huyện được đưa vào sử dụng từ cuối năm 2006. Thư viện huyện với hơn 8.000 cuốn sách, hơn 35 đầu báo các loại mở cửa thường xuyên góp phần nâng cao văn hoá đọc cho nhân dân huyện nhà. Khu liên hợp thể thao huyện được quy hoạch ở biển Diễn Thành rộng 19.000m² đang được đầu tư xây dựng đạt chuẩn quốc gia. Với một hệ thống sân thể thao dày đặc: 1 SVĐ huyện, 50 SVĐ cấp xã, 05 sân bóng đá khối các trường THPT, 447 điểm vui chơi cơ sở, 659 sân bóng chuyền, gần 700 sân cầu lông và 1 nhà thi đấu, hơn 300 bàn bóng bàn và hệ thống NVH phủ kín từ xã xuống xóm đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động văn nghệ thể thao huyện nhà sôi nổi quanh năm. Mỗi năm, có tới trên dưới 10 giải thể thao cấp huyện, 3 hội diễn nghệ thuật quần chúng toàn huyện (vào dịp lễ hội Đền Cuông, Liên hoan tiếng hát làng Sen và Kỷ niệm ngày truyền thống của huyện) được tổ chức góp phần nâng cao đời sống văn hoá tinh thần cho nhân dân. Văn nghệ - Thể thao Diễn Châu không chỉ phục vụ tốt nhân dân huyện nhà mà còn nổi danh tại các hội diễn, giải đấu ở tỉnh. Năm 2009, Diễn Châu dành giải Nhất Liên hoan Tiếng hát Làng Sen toàn tỉnh, giải Ba Liên hoan kịch ngắn kịch vui tuyên truyền Luật Phòng chống bạo lực gia đình, giải Nhì cầu lông cán bộ quản lý, bóng chuyền cán bộ chuyên trách văn hoá, giải Ba môn đẩy gậy… Đặc biệt, Ca trù Diễn Châu đã nổi danh cả nước, năm vừa rồi cũng dành giải Nhì tại Liên hoan ca trù toàn quốc. Hệ thống pa nô, áp phích, cụm cổ động chính trị, cổng chào, bảng tin được quy hoạch, bố trí hợp lý, đảm bảo công tác tuyền truyền và tính thẩm mỹ.  

Bước sang năm 2010, năm cuối cùng thực hiện đề án xây dựng thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn, Diễn Châu đang tiếp tục nỗ lực để khép kín NVH xóm ở 449 xóm, đầu tư xây dựng thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn ở 4 xã để đạt chỉ tiêu của đề án đã đề ra: 50 -55% xã có thiết chế VHTT - TT đạt chuẩn, 100 số xóm có NVH.