KHÔNG biết tự bao giờ, ngọn gió xuân ấm nồng những đợi chờ, khao khát bao điều mời gọi lại được gọi là Đông phong? Có lẽ do ngọn gió đông đến từ phía mặt trời - hiện thân tỏ bày của ánh sáng và ấm áp, của cái chất trắng khôi nguyên không hề vương bụi đục của sắc màu? Cũng có thể phương Đông là nơi của sự bắt đầu, của sinh sôi, tỏa mới sau cái đêm dài lận đận của mọi kiếp đời, nên mỏi thức đợi rồi, ai chẳng ước mong...?
Trong cái cách nghĩ diệu vợi nhiều hư ảo về hai chữ Đông phong, Lý Thương Ẩn (813-858) cho rằng gió đông đẹp và đáng yêu lắm, nhẹ nhàng lắm, tuy nhiên mọi loài hoa đều phải úa tàn (Đông phong vô lực bách hoa tàn). Cái triết lý ấy buộc ta phải nhớ đến cái thoảng qua, phút chốc của gió xuân. Đọc chưa hết câu thơ trên, ta bất chợt rùng mình bởi một nỗi sợ hãi vô lượng đến khó tin: Đông phong nhẹ mềm đến thế còn làm tan héo mọi loài hoa, thời gian - còn vô ảnh, vô trọng, vô hình hơn nữa, vậy mà rồi ra ai cũng buộc phải có một cõi đi về nơi chốn của định mệnh lẽ tử tận sinh tồn! Lý Bạch (701-762) thì xa xôi hơn, ẩn ức và da diết hơn khi ông viết thay cho nỗi lòng của một người vợ, mong ngóng chồng về như hoài mỏi xuân ý, xuân tứ, xuân tình: Đông phong bất tương thức/ Hà sự nhập la vi. Gió xuân ơi hỡi gió xuân, ta với ngươi chẳng hề quen biết, cớ sao ngươi thổi vào (lẻn vào) trong bức màn cô chiếc của ta để mở, gọi những đợi chờ, thúc nén trong ta? Vua Trần Nhân Tông (1258-1308) là một trong những nhà thơ Việt viết nhiều nhất về mùa Xuân - Gió Đông, lại có cách nghĩ mà nếu không hiểu ít nhiều về Phật Hoàng thì ta sẽ lạc lối nghĩ suy: Hoàng ly bất ngữ oán đông phong - Ngay cả chim Hoàng Oanh dịu dàng đến thế cũng phải bặt im tiếng hót mà hờn giận gió xuân. Có một chút nào đó trong cái vô tâm thức của Phật Hoàng giống, gần với Nguyễn Du (1765-1820): Vì ai ngăn đón gió đông/ Thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi. Theo Nguyễn Hùng Vĩ, bản dịch Pháp ngữ của Kiều, cụm từ "ngăn đón gió đông" là ngăn cản con đường tìm đến với hạnh phúc (barré chemin du bonhneur). Đọc đến đây ta tạm phải "thấy" rằng Nguyễn Công Trứ (1778-1858) đã lại đúng khi ông Ngất ngưởng cho rằng trong ngọn gió xuân của muôn đời có đủ cả buồn vui, đúng sai: Khen chê phơi phới ngọn đông phong...
Những cái có thể luôn làm ta khó dễ với chính mình bởi những nghĩ suy bất chợt trong dâu bể sóng dồn. Với người Việt, hầu như tất cả gió đông, phía đông, rạng đông... là nơi chốn thẳm sâu tự vô thức của muôn đời, duy nhất, đau đáu, thiết tha trong hai chữ thiêng liêng được chắt lọc từ máu thịt: Biển Đông. Không phải ngẫu nhiên mà trong truyền thuyết xưa nhất của người Việt, Mẹ Âu Cơ bắt đầu mở nước bằng lên rừng, xuống biển. Hàng ngàn năm, chuyện của Biển và Rừng vẫn còn đó, vẹn mới, y nguyên: Lịch sử nhắc hoài câu chuyện Mẹ Âu Cơ/ Sao ta phải lên rừng, xuống biển? Kẻ cướp trên núi cao, dưới sóng ngầm hung hiểm/ Bao năm thâm độc rình mò...
Sẽ không quá khi nói rằng mỗi sự tăng giảm nhiệt độ từ gió đông - Biển Đông thổi tới, từng ngày, đều tác động ngay đến nhịp tim, cảm xúc của từng tâm hồn Việt. “Ngư dân Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi... trúng lớn vụ đánh bắt hải sản”, đọc dòng tin mà không ai là không trầm lắng mỉm cười. “Ngư dân gặp nạn” lại là điều diễn ra thường xuyên, liên tục trên báo chí, đọc tin bằng sự xót xa. Hàng trăm tỷ thùng dầu - khí ở Biển Đông, vùng biển có ý nghĩa chiến lược, Biển Đông đang nóng lên..., những tin tức ấy có đủ cả vui buồn, tự tín, âu lo.
Định mệnh nghiệt ngã từ Biển Đông là nỗi khắc khoải muôn đời: Định mệnh dạy ta rằng đảo, sóng Biển Đông/ Là máu thịt của giang sơn Tổ quốc/ Là một nửa của hồn thiêng Đất - Nước/ Chẳng thể đem cho, đem bán vật vờ. Những nhân nhượng để trời yên, biển lặng là điều không ai không muốn. Nhưng một khi chủ quyền của đất nước bị xúc phạm, cõi bờ rừng biển bị đe dọa thì không cho phép bất kỳ ai mềm lưng, lựa gối. Nguyên tắc đó giống như mảnh đất hình chữ S - với biết bao niềm vui và đau đớn song hành. Ai ngăn đón Gió Đông - Câu hỏi ấy Tố Như đặt ra như một lời tiên tri cho cả 90 triệu người dân Việt. Đó là thách thức lớn vô cùng nhưng cũng là cơ hội để chúng ta vững vàng hơn, quyết tâm hơn và mạnh mẽ hơn!
Mùa Xuân. Những ngọn Đông phong từ Biển Đông đang thổi tới lồng lộng với rực rỡ sắc màu. Từ Vạn lý Trường Sa đến Bãi Cát Vàng lộng lẫy Hoàng Sa, dáng hình đất nước như đang hóa chuyển, hạnh sinh cùng sóng biển, mùa xuân. Những người lính trên Nhà Giàn, những chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam anh dũng trên các đảo xa, trên những con tàu không ngủ, đều hiểu rất rõ rằng các anh không chỉ đang gìn giữ biển - trời thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam dấu yêu mà còn là đang bảo vệ cho muôn đời sau những ngọn Đông phong - Gió Xuân - Mùa Xuân yên lành, ấm áp và hạnh phúc cho tất cả mọi nhà.
Tùng Thiện Vương Miên Thẩm (1819-1870), con trai thứ 10 của vua Minh Mạng, được vua Tự Đức ca ngợi là thơ của ông có thể đánh bạt cả thơ Đường, khi bàn về mùa xuân, gió xuân, có viết: Đông phong tạc dạ xuy hà xứ - Đêm qua gió xuân thổi rộn ràng nơi nào thế? 141 năm kể từ khi Tùng Thiện Vương mất đi, hoàn toàn tự tin để trả lời ông rằng đêm qua, đêm nay và cả nhiều đêm nữa, Đông Phong vẫn mãi là làn gió ấm áp nhất của mùa xuân Việt Nam, bởi nó được thổi từ Biển Đông - Biển Trời thiêng liêng của Đất Việt yêu thương!...
Hôm nay
Hôm qua
Tất cả