Thiên nhiên chẳng bao giờ ác ý...

                                                                                A. ANHS TANH

Đường đi lên mây.

Một cây to bên đường bị chặt sạt cành làm méo tán tròn. Trạm thuỷ điện nhỏ Ca Nhăn xây lắp rầm rộ mang tính mở đầu...

Cổng Trời ngày xưa chắc gì đã chơi vơi như thế. Ít ra màu xanh rừng cũng gần hòa nhập trời xanh. Giờ đứng trên Cổng Trời, hàng ngàn mét phía dưới loang loáng thung lũng lòng chảo cháy sém, nhấp nhô màu xám xịt sỏi đá, màu nâu bầm đất rẫy. Có kẻ chặt phá cây thiêng chết không kịp trối một lời. Có kẻ chết dần mòn bởi những ám ảnh, sực ngẫm ra bạt ngàn cây chính là cây thiêng. Có kẻ dùng súng hơi lùng giết từng con chim nhỏ, dùng súng săn thú hiếm bạo tay xả nhầm vào cả người thân!... Cổng Trời cô đơn chót đỉnh úa vàng nhìn cái chết hoang dã đất trời nghiêng về mọi phía. Chuyện núi rừng.

Nơi gặp nhau của bao đôi bờ tàn tạ. Có cái chết làm cho cái chết ngàn năm sống lại. Bãi đá tận đáy sông sâu, một ngày bỗng trôi lên mặt nước. Và vẫn cái chết đó vừa mới ban ơn cho cái chết ngàn năm được sống, lại vội vã bắt nó phải chết ngay tức thì. Gỗ củi lềnh bềnh, các bãi dâu xanh xác xơ ngập lụt. Bãi đá khoảnh khắc lại chìm nghỉm đáy sông sâu. Chuyện  của dòng sông.

Có những quá trình thể hiện âm ỉ, cuồn cuộn. Có những đặc trưng diễn biến mật độ, biên độ. Có những trận đồ, trận đồ Rừng, trận đồ Sông... Con người trùm lên núi rừng, sông suối. Trận đồ Lòng Người lắm ngả, có ngả đánh rơi quy luật, bày đặt ma trận đi về bát quái. Tự thuở nào, những quá trình khôn ngoan bình tĩnh đã nhọc nhằn đối chọi đến cùng với những quá trình tham lam thô thiển. Cô nàng dệt thổ cẩm, rượu cần  hồng hào má lúm đồng tiền, mắt lá răm dài, những ngón tay búp măng dài, mải mê dệt màu sắc xanh tươi, chốc chốc ngước nhìn ngang qua nhà sàn dệt cả những vệt rừng loang lổ...

Điểm xuất phát của vòng tròn luẩn quẩn ở đâu? Có nguyên nhân khởi thuỷ lôi cuốn thiên nhiên lặng yên vào vòng xô đẩy. Có lấp lánh niềm tin màu xanh ngày mai trở lại. Những véctơ nghiêng ngửa ngược chiều rình mò, triệt tiêu nhau dẫn đến phung phí quá nhiều năng lượng. Mà nhánh sông Nậm Mộ và nhánh sông Nậm Nơn kia dù bị hao gầy vẫn cứ lặng lẽ cuộn thành dòng Lam nhất quán. Mà ánh trăng vẫn cứ soi mãi bên khung thổ cẩm miệt mài. Những chớp sáng thâu đêm trên cổng trường thuỷ điện và bóng dáng đường xoáy trôn ốc không còn xa vời vẫy gọi.

Trận đồ Lòng Người với hai Thế giới ý thức – Thế giới cũ và Thế giới mới.

Thế giới cũ ngạc nhiên.

Thế giới mới bàng hoàng.

Mường Lống – 1992