Cơ man nào là sách. Những bộ sách quí hiếm đã được sưu tầm từ muôn nơi, và thường được bổ sung khá đều đặn. Cụ Hinh cứ dán mãi mắt vào chúng, với những điệp khúc « giá mà » tự vang vọng lên trong đầu mình.

Gian sách rộng rãi, được ngăn vách chia thành từng không gian riêng biệt, theo các lĩnh vực tinh thần khác nhau.

Trong không gian « Chính trị - Xã hội », Cụ Hinh để ý đến những bức tượng nhỏ được bày ở nơi đây.

Xa nhất ở ba góc, đó là các bức tượng các ông Khổng Khâu, Phật, Lão Đam, làm thành một thế chân vạc.

Nhích lên gần hơn về phía trung tâm không gian theo chiều sâu, và nằm so le với các bức tượng Khổng Khâu, Phật, Lão Đam theo đường vành đai, là các bức tượng các ông Marx, Lenin, Stalin, Mao.

Cụ Hinh hỏi.

-"Ý cụ Ty bày tượng các vị này ở không gian này là ra sao ạ?"

 -"Tôi nhìn nhận đây là những vị từ xứ ngoài có ảnh hưởng lớn nhất đến tư tưởng chính trị - xã hội Việt, tính vào thời điểm hiện trạng."

-"Ảnh hưởng của họ lớn đến mức nào ạ?"

-"Rất, rất lớn. Vì họ đã vượt qua được biết bao nhiêu lớp các cửa ải của sự khác biệt về văn hóa, tập tục, để vào được xã hội Việt, và giành được chỗ đứng trong đầu óc của đông đảo người Việt."

-"Cách cụ Ty bày tượng các vị này ở đây như thế nào ạ?"

-« Tôi bày, và chỉnh theo thời gian, vị trí của các bức tượng theo cảm nhận của tôi về độ ảnh hưởng tinh thần của các vị này trong không gian tinh thần chính trị-xã hội của xã hội Việt.

Độ ảnh hưởng này tôi cảm nhận không phải chỉ từ phía tầng lớp trí thức, hay chỉ từ phía người làm chính trị, mà từ khắp mọi tầng lớp trong xã hội, kể cả từ những người tưởng như cả ngày chỉ lo có chăn trâu cắt cỏ, hay đạp xích lô, hay hành nghề bói toán, hay ngồi vẽ truyền thần, v.v.

Tất nhiên là cảm nhận của tôi mang cả tính chủ quan của riêng mình.»

-"Việc cụ Ty bày tượng các vị này ở đây mang ý nghĩ riêng ra sao ạ?"

-"Để mình luôn luôn ý thức được rõ ràng về các lực hút, lực đẩy từ bên ngoài quan trọng nhất đến với xứ sở, chúng đã và đang có hiệu ứng đến đời sống tinh thần của xứ sở hiện tại ra sao.

Và từ đó mình cố hiểu hơn, ý thức rõ ràng hơn về xã hội của mình, về chính bản thân mình."./.