[Dòng sông lầm lũi]

Hãy ngắm nhìn dòng sông Lầm Lũi.

Dòng sông của lời ca “ bên lở, bên bồi, bên lở thì đục, bên bồi thì trong...”

Nó chảy giữa đôi bờ nhỏ hẹp, về giữa đôi bờ rộng lớn, về nơi giải tỏa đôi bờ. Nó chảy từ dưới đáy, từ trong lòng, trong nắng, trong mưa gió; chảy từ trên cao xuống nơi bình địa, chảy đến nơi không còn chảy nữa. Nó có bãi đá chìm nổi, có thác ghềnh vực sâu, có hữu ngạn, tả ngạn, có rất nhiều và dường như chẳng có gì đâu.

Dòng sông Lầm Lũi ngọt ngào tan vào biển mặn, phôi pha dưới đám mây mầu.

Hãy còn dòng sông vời vợi của tư duy.

Ở phương Đông, Khổng Tử thốt lên: “Sông ơi, trôi mãi như thế này ư?” từng khơi mào bao ý lớn.

Ở phương Tây, câu nói nổi tiếng của Hêraclit “Không ai tắm hai lần trên một dòng sông” được trào dâng từ lượng đến chất.

Sau Hêraclit, những dòng sông như giàu có thêm. Nó không chỉ chảy theo thói quen san bằng thế năng, mà còn cuồn cuộn trong mình muôn màu, muôn vẻ của tính biện chứng.

Thời cận đại, Apôlinerơ với câu thơ tưởng chừng như gió thoảng:

                                           Dưới cầu Mirabô

                                           Sông Xen chảy...

Từ đây, cách nhìn thời gian có thêm bạn mới. Người ta đã vít kéo từ trời cao “bóng chim câu qua cửa sổ” gần lại với “bao nhiêu nước đã chảy dưới chân cầu” trong xa cách, trong sự ngược chiều của thoáng qua và đằng đẵng.

Bậc thánh nhân nhìn dòng sông trong xanh nên thơ để rồi chất chứa bao câu hỏi dở dang. Biển cả lâu lâu lại phun lên trời những dòng sông đoản mệnh, tức thời, dữ dội. Biển cả còn ôm ấp trong mình những dòng sông quay vòng nóng lạn

Những cơn sóng thần kỳ quái

Những dòng đối lưu bí ẩn

Những cuộc đời ngắn ngủi

Những cuộc đời còn mắc không thôi...

Dù sinh thành dòng sông Triết học mơ màng nhấp nhánh, dòng sông Lầm Lũi vẫn không hề thay đổi. Qui luật sống cơ bản có bao giờ bỏ cuộc? Trôi theo ngày tháng, nó uốn mình mềm mại ít nhiều như bất cứ những gì may mắn được trí tuệ từ đâu tàng hình đặt chân gõ cửa.

Đông qua xuân tới

Bầu trời vĩnh viễn mây bay

Chớp biển mưa nguồn muôn thuở

Dòng sông Lầm Lũi mãi mãi chảy về nơi không ngừng hoá kiếp...