Tình cảm phẫn uất của triệu triệu con dân đất Việt ở khắp mọi nơi – qua tuyên bố của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng từ Napidow, Myanmar – đã được chuyển tải ra năm châu bốn biển. Việt Nam gọi và thế giới đã trả lời!

Tuần lễ vừa qua hàng vạn người Việt trên cả nước đã xuống đường. Nhớ mãi khuôn mặt khả ái của cô tiểu thương phố Tràng Thi giục ba cô nàng trẻ măng: “Đi đi, tham gia để biết thế nào là biểu tình vì biển đảo!” Ba cô òa vào dòng người đang hừng hực khí thế kéo về Nhà hát lớn trưa 11/5. “Dậy mà đi!”, “Tiến lên, cùng tiến lên!” rền vang các con phố nhỏ Hà Nội trong cái nắng oi ả đầu hè. “Đả đảo Trung Quốc xâm lược!” “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam!”… những tiếng hô ầm ầm, chát chúa, nghe có phần hơi lạ lẫm ngay giữa lòng thủ đô yên bình. Suốt mấy tiếng đồng hồ diễu hành, không biết tự bao giờ, cái âm hưởng “nước non Việt Nam ta… vững bền” bỗng nhiên chuyển thành “vì một Biển Đông ta… vững bền!” Những tiếng hô bị kìm nén lâu ngày như vỡ òa, như tuôn trào, có lúc lạc cả giọng.

Lần đầu tiên…

Ngày 11/5, tình cảm phẫn uất, hờn tủi của triệu triệu con dân đất Việt ở khắp mọi nơi, qua tuyên bố của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng từ Napidow, Myanmar, đã được chuyển tải ra năm châu bốn biển. Một Việt Nam hòa hiếu từ ngàn xưa đang khẩn thiết kêu gọi các thành viên ASEAN và các quốc gia trên thế giới hãy tiếp tục lên tiếng phản đối hành động xâm phạm nghiêm trọng của Trung Quốc và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam. Việt Nam gọi và thế giới trả lời. Chí it thì cũng do các biệt lệ: Từ 1991, đây là lần đầu tiên, đương kim Thủ tướng Việt Nam buộc phải đứng ra tố cáo và lên án Trung Quốc trước thiên hạ. Cũng từ 20 năm nay, lần đầu tiên Chủ tịch ASEAN, các Ngoại trưởng ASEAN đã ra tuyên bố bày tỏ quan ngại sâu sắc về những căng thẳng trên Biển Đông.

Những người lạc quan, cho như thế là ASEAN đã “lột xác”. Tổ chức cấp vùng này luôn luôn quan ngại về an ninh trước mọi biến động của thời cuộc, lâu lắm nay mới bày tỏ được một thái độ dứt khoát. Cháy nhà hàng xóm không thể bình chân như vại mãi được! Khác với Trung Quốc, khăng khăng phủ nhận tranh chấp biển đảo giữa Bắc kinh với các thành viên ASEAN và đòi giải quyết tranh chấp chỉ qua thể thức song phương để dề bề o ép, lấn lướt, lần này các nước ASEAN một lần nữa khẳng định hành động vừa qua của Trung Quốc ảnh hưởng chung đến hòa bình/ổn định toàn vùng, vì vậy nên cần thúc đẩy COC sớm. Và không chỉ ASEAN, hàng loạt quốc gia khác như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ, Eu, Úc và nhiều nước khác cũng đều lên tiếng, khá sớm, tái nhắc nhiều lần và khá mạnh mẽ.

Qua đấy thấy được phần nào cái giá mà Trung Quốc đang phải trả cho việc hung hăng và ngang ngược hạ đặt giàn khoan HD-981 ngay trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của một thành viên ASEAN. Với cái gọi là “trỗi dậy hòa bình”, mấy năm qua, Trung Quốc vốn sợ “lộ hàng” nên đã phải chuyển sang “phát triển hòa bình”. Nhưng thay các diễn ngôn bên ngoài không che đậy được bản chất lẫn ý đồ chính trị đen tối bên trong. Hành động nói lên tất cả. Cái tâm thế nước lớn và đầu óc bá quyền thật khó giấu. Nhưng trong rủi có may. Biết đâu nhờ những giờ phút khó khăn này, khi các chiến sỹ ta đang phải bám trụ nơi đầu sóng ngọn gió, vật lộn giữa bao hiểm ác thì các chính trị gia lẫn học giả mới chiêm nghiệm được cái thực tế không thể nào trần trụi hơn về tham vọng bành trướng của Bắc Kinh.

Người bi quan lại cho rằng, lập trường ASEAN chẳng có gì mới. Thậm chí, tờ New York Times ngày 11/5 còn “chạy” xã luận với tít “Việt Nam thất bại khi tìm kiếm sự ủng hộ của ASEAN trong xung đột với Trung Quốc”. Lý do để hoài nghi vào thành công của Việt Nam là các lãnh đạo ASEAN vẫn chưa sẵn sàng tuyên bố về các xung đột lãnh hải trên Biển Đông. Bỉnh bút Hiebert viết: “Trong ASEAN, có những nước thực sự không muốn gây căng thẳng với Trung Quốc. Họ muốn giữ hòa khí với cả đôi bên”. Bài báo chỉ trích Tuyên bố của các Ngoại trưởng ASEAN vừa rồi là không rõ ràng, chỉ bày tỏ “hết sức quan ngại trước những diến biến ở Biển Đông” nhưng lại không trực tiếp nêu đích danh Trung Quốc! Đấy là chưa nói, Tuyên bố cuối cùng cũng không đề cấp tới xung đột đang diễn ra.

Những việc cần làm ngay

Chúng ta cần tố cáo ngay âm mưu của Trung Quốc muốn dùng hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa nói chung, hay đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa và đảo Gạc Ma ở Trường Sa nói riêng, để đe dọa không những các nước trong vùng, mà cả thế giới nữa, bởi vì 60% hàng hóa chuyên chở bằng đường biển là đi qua Biển Đông; mà cái yết hầu của Biển Đông lại là vùng biển giữa Hoàng Sa, cho nên hải lộ qua Hoàng Sa là rất quan trọng. Ngay bây giờ, Việt Nam cần phải cương quyết đưa ngay vấn đề này ra trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, hay ít ra là ra trước Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. Đối với Việt Nam, những lúc “sơn hà nguy biến” như thế này, chúng ta không thể “kén cá chọn canh” mãi được. Góp gió thành bão. Mọi sự hưởng ứng dù nhỏ từ cộng đồng quốc tế, cũng rất đáng quý.

Thật ra thì thế giới hiểu quá rõ các hành động sai trái của Trung Quốc, hiểu quá rõ Trung Quốc ngang ngược như thế nào. Vấn đề là từ nay, về phần mình, chúng ta phải có ngay những bước chuyển mạnh mẽ trong cuộc đấu pháp lý. Không chỉ phải lo chuyện chuẩn bị đưa vụ giàn khoan HD-981, đưa việc Trung Quốc cưỡng chiếm Hoàng Sa cách đây 40 năm và chiếm một số đảo thuộc Trường Sa cách đây 26 năm ra LHQ, Tòa án Công lý quốc tế, Tòa án Luật Biển. Theo luật quốc tế, nếu có tranh chấp lãnh thổ mà giữa các kháng nghị có một khoảng gián đoạn 50 năm hoặc nhiều hơn thì những đòi hỏi lãnh thổ trở nên vô hiệu. Như vậy, với Hoàng Sa, ta phải hành động sớm, trước khi mọi việc trở nên quá muộn. Phải bổ khuyết ngay điểm yếu là đến nay, chúng ta chưa chia sẻ với Philipinnes, với Malaysia về cuộc đấu tranh pháp lý này. Đặc biệt, đừng bao giờ để mắc mưu Trung Quốc, tạo ra hiểu nhầm là ta “đi đêm” với họ trong vấn đề Biển Đông.

Phải chủ động “bắt lấy đà” chống lại việc hạ đặt giàn khoan “khủng” để tiến nhanh, tiến vững chắc hơn nữa trong cuộc chiến pháp lý và ngoại giao, chống lại mưu đồ độc bá Biển Đông của Trung Quốc. Bởi vì, đối sách của Việt Nam trước mưu đồ của Trung Quốc lâu nay có những chậm chân, giờ là lúc cần nhanh chóng khắc phục. Khi các cấp có thẩm quyền đã tuyên bố sẽ sử dụng mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia, có nghĩa là không loại trừ biện pháp nào cả. Nhưng trước mắt hãy ưu tiên cho pháp lý. Động thái mới nhất, đáng lưu ý nhất và có liên quan trực tiếp đến Việt Nam với tư cách là môt bên có yêu sách chủ quyền tại Biển Đông là nên đáp ứng lời kêu gọi của Philippines mời chúng ta và Malaysia tham gia vụ kiện “đường lưỡi bò” ra Hội đồng Trọng tài Tòa án Quốc tế về Luật Biển./.