Kính gửi : Ban Biên tập Tạp chí “Văn hóa Nghệ An”
Trên Văn hóa Nghệ Anngày 10 tháng 6 năm 2014, ông Tạ Đức đăng bài bàn LẠI TRẢ LỜI BÙI XUÂN ĐÍNH VỀ CUỐN SÁCH CỦA HỌC GIẢ CUNG ĐÌNH THANH rồi “động viên”, “khích lệ” tôi “mạnh dạn hơn trong tranh luận”.
Về vấn đề này, tôi xin được thưa lại với Ban Biên tập Tạp chí và bạn đọc như sau:
1. Việc tranh luận về nguồn gốc người Việt, người Mường, hay rộng ra là nguồn gốc dân tộc không phải là cuộc “đôi co” của riêng tôi và ông Tạ Đức. Đây là vấn đề khoa học lớn, liên quan đến việc đánh giá thành tựu của các ngành khoa học xã hội, đánh giá sự tâm huyết, công sức và trí tuệ của các thế hệ nhà khoa học xã hội nước nhà trong hơn nửa thế kỷ qua. Vấn đề này còn liên quan đến lợi ích quốc gia, thậm chí đến cả “sinh mạng của dân tộc”; đến niềm tự hào về truyền thống, định hướng giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ v. v…
Là người từng nghiên cứu vấn đề này, với trách nhiệm và bản lĩnh của một nhà khoa học, trách nhiệm và tình cảm của một công dân với đất nước, với quốc gia dân tộc, tôi đã và sẽ sẵn sàng cùng các nhà khoa học khác làm rõ vấn đề này, không cần mượn đến sự động viên, khích lệ của ông Tạ Đức và cũng không “ngán” bất kỳ người nào. Tuy nhiên, tôi chỉ bàn về vấn đề này trên các diễn đàn khoa học (các tạp chí khoa học, các cuộc tọa đàm, hội thảo) do các cơ quan khoa học tổ chức, đặng làm rõ được các vấn đề về nguồn tư liệu, phương pháp luận, đến các luận điểm, các kết luận mà cuốn sách “Nguồn gốc người Việt -người Mường” nêu ra.
2. Cuốn “Nguồn gốc người Việt - người Mường” của Tạ Đức đã được nhiều nhà khoa học chuyên ngành (Khảo cổ học, Dân tộc học, Ngôn ngữ học và một số ngành khác) đọc và bình luận. Các thông tin thu được cho thấy, có nhiều ý kiến cho rằng, sách của Tạ Đức đã tiếp cận vấn đề sai và lệch, sử dụng phần lớn nguồn tư liệu lấy trên internet, trong đó chiếm tỷ lệ đáng kể là wikipedia không đáng tin cậy, phương pháp lập luận không chắc chắn nên đưa ra những kết luận sai về nguồn gốc người Việt, người Mường. Xin dẫn dưới đây ý kiến của hai nhà học giả Hà Văn Thùy và Trần Trọng Dương (những đoạn in nghiêng là do tôi nhấn mạnh để bạn đọc lưu ý):
- Kéo dài thêm sai lầm của những người đi trước (chỉ quan điểm sai lầm của Đào Duy Anh và Bình Nguyên Lộc trước đây, coi người Việt từ Trung Quốc di cư sang), sách của ông Tạ Đức không chỉ trái ngược với thực tế lịch sử mà còn đẩy khoa học nhân văn Việt Nam thụt lùi một nửa thế kỷ! Không những thế, do phủ định nguồn gốc bản địa của con người và văn hóa Việt, nó gây hoang mang, làm nản lòng những ai đang gom nhặt chắt chiu từng mảnh vụn của quá khứ, khôi phục gia tài lịch sử chân thực của dân tộc” (Hà Văn Thùy, Một kiến giải sai về nguồn gốc dân tộc, Văn hóa Nghệ An, 30/ 5/ 2014).
- “Cũng tiếc cho tác giả Tạ Đức. Là người có lẽ có tài và có gan muốn tạo lập lâu đài tri thức hoành tráng in dấu ấn của riêng mình, nhưng do sai ngay từ khâu thiết kế nên công trình thế kỷ chỉ còn là đống vụn tư liệu!Một cuốn sách lạc đường, đẩy học thuật Việt thụt lùi hơn nửa thế kỷ… Bên trong, không đủ tâm và trí để nói với nhân dân về cội nguồn cùng văn hóa đích thực của dân tộc… Bên ngoài, nó câm nín trước những đòn tấn công hiểm ác không chỉ xuyên tạc chính nghĩa dân tộc trong những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm mà cả những mưu toan nhân danh khoa học phủ định tới cỗi rễ dân tộc” (Hà Văn Thùy, “Nguồn gốc người Việt - người Mường” và thực trạng học thuật Việt Nam”, Thuyhavan. blogspot.com/ 2014/ 05).
- ”Trong khi, cả giới khoa học đã xác quyết, người Việt - người Mường là những cư dân bản địa, thì ông (Tạ Đức) cho rằng tổ tiên trực tiếp của người Việt - người Mường là người Lạc Việt - người Phùng Nguyên, là dân di cư từ phương Bắc xuống. Trong khi, ai cũng tin rằng văn hóa Phùng Nguyên, Đông Sơn là văn hóa gốc thì ông (Tạ Đức) lại cho rằng tổ tiên của họ là người Đản (Mon) cổ vốn sống ở vùng hạ lưu sông Mân (Phúc Kiến) hay có nguồn gốc từ văn hóa Dạ Lang (Thục)… ở Nam Trung Hoa)” và “từ bối cảnh học thuật hiện tại, cuốn sách này là một phát ngôn lạc dòng và ngược dòng” (Trần Trọng Dương, Đọc “Nguồn gốc người Việt - người Mường” của Tạ Đức, Văn hóa Nghệ An, 28/5/ 2014).
Ông Tạ Đức là người có đủ kiến thức và đủ bản lĩnh hãy tranh luận ba ý kiến trên của hai học giả.
3. Là người có một thời gian dài nghiên cứu về quan hệ dân tộc, nhất là có nhiều năm cùng đồng nghiệp lăn lộn ở nhiều vùng biên giới Việt - Trung, tôi thấy được âm mưu thâm độc, nguy hiểm của nhà cầm quyền TrungQuốc trong việc sử dụng vấn đề “nguồn gốc Trung Quốc” của một số tộc người thiểu số ở nước ta để gây ly tán, phá hoại khối đoàn kết quốc gia dân tộc(vấn đề này, chúng tôi đã nêu rõ trong một số đề tài khoa học của cơ quanđã được nghiệm thu). Với sự nhạy cảm chính trị của người làm công tác nghiên cứu Dân tộc học, tôi càng thấy luận điểm của Tạ Đứcsẽ gây tác hại khôn lường, trong bối cảnh phức tạp kể từ khi nhà cầm quyền Trung Quốcngang ngược xâm chiếm lãnh hải nước ta (đầu tháng 5 đến nay). Trong khi cả nước đang phải “gồng mình” đối phó với dã tâm xâm chiếm nước ta của Trung Quốc, thì ông Tạ Đức lại tích cực tuyên truyền trên hàng chục tờ báo, tổ chức nói chuyện tại Trung tâm Văn hóa Pháp tại Hà Nội (ý định này không thực hiện được do Trung tâm này đã thấy được sự nhạy cảm của vấn đề) những luận điểm không có lợi cho đất nước, cho quốc gia dân tộc, dễ bị kẻ thù lợi dụng. Mới đây nhất, ông Tạ Đức còn tổ chức nói chuyện về sách của mình trước một số sinh viên tại một quán giải khát ở 27 Trần Bình Trọng vào tối thứ Sáu, ngày 06 / 6 / 2014 (!?).
Xét thấy mức độ nguy hiểm, tác hại khôn lường của những luận điểm của Tạ Đức trong sách“Nguồn gốc người Việt - người Mường”, tôi đề nghị các cơ quan có thẩm quyền cần nhanh chóng có ý kiến chính thức về cuốn sách này.
Hà Nội, ngày 12 tháng 6 năm 2014
Bùi Xuân Đính