Ngư dân xã Ngọc Bích tổ chức Lễ hội Cầu Ngư, mở cửa biển đầu năm mới

Trong lịch sử phát triển xã Ngọc Bích đã ghi nhận về một thời phát triển rực rỡ đời sống văn hóa vùng biển, trong đó có tín ngưỡng tâm linh gắn với sinh hoạt, sản xuất của Nhân dân cùng các lễ hội. Tiêu biểu nhất là Lễ hội Cầu Ngư mở cửa biển được tổ chức vào giữa tháng Giêng hàng năm. Phần lễ với các nghi lễ truyền thống như: Lễ khai quang, Lễ yết cáo, Lễ cầu ngư - lễ Đại tế, Lễ tạ, Lễ cầu yên, Lễ thả hoa… thể hiện lòng thành kính, tri ân của người dân đến các vị chư thần và kính thỉnh các chư thần phù hộ cho mưa thuận, gió hòa, quê hương thanh bình, phát triển.

Trong lễ thả hoa trên sông Bùng nối Cảng cá Đông Lộc với cửa biển Lạch Vạn, ngư dân trên 9 tàu thuyền tham gia rước lễ đã thực hiện nghi thức “nhúng giã” với ý nghĩa khai mở cửa biển, đánh dấu mùa khai thác hải sản của ngư dân; cầu mong luồng lạch luôn khơi thông, ngư dân ra khơi, vào lộng được thuận lợi, bình an, những chuyến đi biển khai thác được nhiều tôm cá, mùa màng bội thu.

Các trò chơi dân gian được các địa phương vùng biển Diễn Châu tổ chức tạo không khí vui tươi, toàn kết trong Nhân dân đầu năm mới (trong ảnh: kéo co trong lễ hội Cầu ngư xã Ngọc Bích)

Tại phần hội, các trò chơi dân gian như: Kéo co, bịt mắt bắt vịt, đan lưới… mang tính cộng đồng, thu hút nhiều người tham gia cũng được tổ chức. Đặc biệt, phần thi đan lưới giã với sự tham gia của 4 đội chơi đã tái hiện sự hình thành, phát triển gần 100 năm qua của nghề sản xuất ngư lưới cụ của cư dân làng biển được tổ chức thu hút đông đảo người dân reo hò, cổ vũ. Trong khuôn khổ lễ hội, chính quyền địa phương cũng trưng bày tranh ảnh giới thiệu về mảnh đất, con người, truyền thống văn hóa và các gian hàng giới thiệu các sản phẩm đặc trưng địa phương; tổ chức giao lưu văn nghệ giữa 18 xóm trên địa bàn.

Chị Trần Thị Thu Dân - Xóm Quyết Thành, xã Ngọc Bích, phấn khởi chia sẻ: Sau sáp nhập xã Diễn Bích và xã Diễn Ngọc thành xã Ngọc Bích, lễ hội Cầu Ngư năm nay được tổ chức với quy mô lớn với sự tham gia của gần 30.000 ngư dân vùng biển. Đây là lần thứ 5 chị tham gia lễ hội và tự hào khi cả 5 lần đều được đội lễ trong đoàn rước kiệu. Gia đình chị cũng có tàu khai thác hải sản nên mỗi lần tham gia lễ cầu ngư, lòng chị cảm thấy an yên, phấn khởi và tin tưởng năm mới gia đình sẽ ấm no hơn nhờ nghề khai thác hải sản”. Còn ông Nguyễn Văn Liên - Phó chủ tịch UBND xã Ngọc Bích thì khẳng định: Lễ hội là nơi giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, là dịp để Đảng bộ, chính quyền địa phương tổ chức cho Nhân dân được vui chơi, thụ hưởng các giá trị văn hóa dịp đầu xuân, tạo hứng khởi cho một năm lao động, sản xuất mới. Thành công của Lễ hội cầu ngư năm 2025 là tiền đề để địa phương xây dựng thành lễ hội truyền thống đặc trưng vùng biển của huyện; là cơ sở để đề nghị UBND tỉnh Nghệ An xếp hạng đền Cả là di tích lịch sử văn hóa. Thông qua lễ hội huy động mọi nguồn lực để phát triển kinh tế, tạo sự phấn khởi trong nhân dân, phát huy tính sáng tạo, đoàn kết khắc phục khó khăn trong lao động, xây dựng các cộng đồng nghiệp đoàn, doanh nghiệp ngày càng phát triển, phấn đấu đưa địa phương ngày càng ấm no, giàu mạnh.

Mùa xuân này, về nhiều làng xã trong huyện, dễ dàng bắt gặp các cụ cao tuổi trong những bộ áo cánh vàng, cánh đỏ phấn khởi đi dự hội yến lão (mừng thọ). Lễ hội yến lão không chỉ là nét đẹp văn hóa đầu năm thể hiện sự tôn trọng, lòng hiếu thảo của con cháu đối với ông, bà, cha, mẹ, các bậc cao niên; mà còn là dịp giáo dục, răn dạy con cháu cách đối nhân xử thế, đồng thời động viên người cao tuổi tích cực tham gia các hoạt động xã hội góp phần xây dựng quê hương. Mỹ tục yến lão là do đạo hiếu mà ra. Khi đã vào tuổi vãn niên, tóc bạc da mồi, các cụ già được Nhân dân trong làng quý trọng, quan tâm, con cháu sum vầy.

Mừng thọ đầu xuân được chính quyền các địa phương ở Diễn Châu tổ chức

Tại xã Diễn Nguyên, lễ mừng thọ năm nay được UBND xã tổ chức theo chu kỳ 5 năm một lần. Theo đó, dịp này những cụ tuổi từ 70 trở lên trong xã sẽ được chính quyền điạ phương tổ chức lễ hội yến lão. Trong ngày hội, các cụ mặc bộ áo dài, màu sắc được phân theo tuổi tác. Cụ 70 tuổi được làng trao khăn đỏ; cụ 80 tuổi được làng may áo vàng, khăn đỏ; cụ 90 tuổi được làng may áo đỏ, khăn đỏ… Cụ Nguyễn Văn Thông xúc động chia sẻ: “Con cháu ở gần đều đến, đứa ở xa không về được cũng gửi quà biếu bố mẹ. Niềm vui của tuổi già ngoài được thấy con cháu trưởng thành, còn nhận được sự quan tâm của xã hội. Chúng tôi rất mừng khi trong làng, ngoài xã vẫn giữ được những mỹ tục này để động viên những người già và thông qua đó giáo dục con cháu đạo lý hiếu đễ với cha mẹ, kính trọng người cao tuổi”.

Với những nỗ lực của các nghệ nhân, hát Ca trù đang trở thành  “đặc sản” không thể thiếu trong những bữa tiệc âm nhạc ngày Xuân của các lễ hội, các sinh hoạt văn hóa truyền thống như mừng thọ, giỗ tổ, hội làng...

Đình Phượng Lịch, xã Diễn Hoa là nơi tổ chức hát ca trù phục vụ bà con nhân dân dịp đầu xuân

Xuân nào cũng vậy, rất nhiều người Diễn Hoa đã chọn cho mình thú vui nghe hát Ca trù tại đình làng Phượng Lịch. Đến đây mỗi người như có cảm giác đang lạc giữa những cuộc hát ả đào từ ngàn xưa, để tâm hồn được thảnh thơi hướng về cội nguồn. Chị Trần Thị Nhàn - người dân xóm Phượng Lịch 2, xã Diễn Hoa chia sẻ: “Đầu Xuân bà con rất mong đợi hội hát Ca trù tại đình làng. Cho dù đã trải qua bao thăng trầm, nhưng Ca trù ở đây vẫn làm say đắm lòng người. Những ngày đầu xuân,  những bài hát ca trù dìu dặt làm cho ai cũng cảm thấy tâm hồn ấm áp, thảnh thơi, hướng về nguồn cội”. Chị Lê Thị Loan - Chủ nhiệm CLB Ca trù Diễn Hoa cho biết: “Bắt đầu từ ngày 3 Tết, 6 xã có Câu lạc bộ Ca trù ở Diễn Châu đều tổ chức biểu diễn Ca trù sân đình, phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ thuật ngày xuân của bà con nhân dân. Ngoài những bài hát cổ mang âm hưởng sâu lắng thì các thành viên câu lạc bộ cũng đã sáng tác mới nhiều bài mừng Đảng, mừng Xuân, nhớ ơn bác Hồ…vì vậy mà bà con cảm thấy gần gũi và dễ hiểu, dễ nghe”.

Các nghệ nhân CLB ca trù Diễn Hoa biểu diễn phục vụ bà con nhân dân trong xã

Diễn Châu - mảnh đất hơn ngàn năm tuổi với sâu dày tầng lớp văn hóa, vì vậy, cùng với các loại hình diễn xướng dân gian thì nếp sinh hoạt, tập quán xã hội và lễ hội truyền thống cũng được phục dựng đã góp phần tìm lại sự phong phú, hấp dẫn vốn có của văn hóa phi vật thể. Theo đó, Diễn Châu không chỉ có hệ thống hơn 140 di tích lịch sử, mà còn bảo lưu được hơn 80 loại hình văn hóa phi vật thể đặc sắc về âm nhạc, lễ hội, phong tục tín ngưỡng, hệ thống đạo sắc phong, trò chơi dân gian… Ngoài các sinh hoạt văn hóa trên, mỗi dịp Tết đến, Xuân về, ở hầu khắp các địa phương trong huyện còn diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao vui Xuân, đón Tết. Theo đó, ở nhiều làng xã, xóm khối… người dân hào hứng tham gia vào các trò chơi dân gian, các trận đá bóng, bóng chuyền hơi, các lễ hội … Qua đó, không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, mà còn làm phong phú thêm đời sống tinh thần người dân mỗi dịp Tết đến xuân về. Bà Trần Thị Phương Thu - Phó trưởng Phòng VH&TT Diễn Châu cho biết: Trong những năm qua, ngành VH&TT của huyện đã tham mưu rất nhiều giải pháp có hiệu quả và thiết thực để phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là các loại hình văn hóa phi vật thể nên mỗi dịp Tết đến xuân về, bà con rất phấn khởi tham gia các hoạt động văn hóa như hát dân ca Ví Giặm, Tuồng, Chèo, Ca trù, các lễ hội truyền thống. Những hoạt động văn hóa truyền thống phong phú không chỉ có ý nghĩa đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của Nhân dân, gửi gắm ước vọng về một năm mới bình an, may mắn mà còn góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân Diễn Châu trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc./.