Bộ ảnh “Lễ hội Phúc lục ngoạt đền Yên Lương” - Huy chương Vàng cuộc thi ảnh Quốc gia với chủ đề “Tổ quốc bên bờ sóng” do Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Quốc phòng và Hội NSNA Việt Nam tổ chức năm 2024

Trong những năm gần đây, giới nhiếp ảnh nghệ thuật Nghệ An nổi lên một gương mặt trẻ được nhiều người biết đến. Bằng lòng đam mê và dám dấn thân trên hành trình đi tìm cái đẹp, Nguyễn Đạo đã có nhiều tác phẩm xuất sắc, đoạt được nhiều giải thưởng cao trong tỉnh và toàn quốc. Dáng người gầy gò nhỏ bé, với chiếc ba lô trên vai và túi xách lỉnh kỉnh những chân máy, máy ảnh, ống kính, fly cam, và những đồ dùng thiết yếu cho những chuyến đi xa, Nguyễn Đạo bôn ba đến khắp nơi trong và ngoài tỉnh để săn tìm cái đẹp.

Nguyễn Đạo sinh năm 1989, anh sinh ra và lớn lên ở làng nồi đất xứ Nghệ (xã Trù Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An). Hồi Đạo đang học cấp 3, có rất nhiều người về quê anh chụp ảnh, trong đó có nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh chuyên nghiệp từ ngoài Bắc vào. Họ đến nhà Đạo ở nhờ để thuận lợi cho việc chụp ảnh. Lúc đầu Đạo được các anh chị, các chú bày cho cách bấm máy ghi hình.  Dần dần, Đạo được các anh chị, các chú cho mượn máy “tác nghiệp” chơi. Niềm đam mê với nhiếp ảnh của Đạo được khơi gợi từ đó. Sau này, chú của Đạo cho Đạo mượn có chiếc máy cũ để chụp và thế là từ đó Đạo có dịp vừa học vừa chơi với nhiếp ảnh được nhiều hơn. Tuy nhiên, để được như ngày hôm nay Đạo đã không ngừng tự mày mò tập tành, học hỏi. Muốn có một bức ảnh đẹp, theo Đạo, người nghệ sĩ phải có tư duy ảnh, có mắt quan sát, chọn góc, chọn cảnh, xây dựng bố cục… thôi là chưa đủ. Nhiếp ảnh hiện đại đòi hỏi người nghệ sĩ phải biết sử dụng trang thiết bị sao cho đạt được hiệu quả tối ưu nhất, phù hợp với ý tưởng, nội dung và bối cảnh bức ảnh. Vì vậy, nghệ sĩ nhiếp ảnh phải thạo về kỹ thuật mà điều đó thì không thể ngày một ngày hai mà thành.

Nguyễn Đạo trong một lần đi săn ảnh ở vùng cao

Bước vào lĩnh vực nhiếp ảnh chuyên nghiệp chưa lâu, song, bằng niềm đam mê, nhiệt huyết, Nguyễn Đạo đã chiếm được niềm tin tưởng của các báo và tạp chí trong và ngoài tỉnh. Anh là cộng tác viên tích cực của Tạp chí Sông Lam, Báo Nghệ An, đặc san Văn hóa Thể thao Nghệ An, chuyên san Khoa học xã hội và Nhân văn Nghệ An…  

Yêu cái đẹp, đam mê nhiếp ảnh từ nhỏ, Nguyễn Đạo chia sẻ, anh đặc biệt thích thú với đề tài văn hóa, con người và thiên nhiên miền Tây xứ Nghệ. Nguyễn Đạo đã bước chân trên khắp các huyện, thị ở Nghệ An, chụp rất nhiều ảnh về đời sống của Nhân dân các địa phương nhưng anh cho rằng vẫn còn rất nhiều đề tài, nhiều câu chuyện mà anh chưa thể khám phá hết. Nguyễn Đạo vẫn hằng ấp ủ nhiều tác phẩm về những miền đất xa xôi ấy của Nghệ An, ở đó có những chân dung sinh động, những câu chuyện kỳ bí của núi rừng Tây Nghệ hoang sơ mà hùng vĩ, có những câu chuyện về bản sắc văn hóa đặc sắc của bà con các Dân tộc ở Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Anh Sơn, Quế Phong, Qùy Hợp, Qùy Châu…

Tác phẩm của Nguyễn Đạo

Nhớ về những chuyến tác nghiệp của mình, Nguyễn Đạo không thể nào quên những ngày lăn lộn cùng bà con trong những đợt mưa lũ, trên những cánh đồng, trong những lễ hội, trong đám ma, đám cưới của đồng bào Thái, Thổ, đồng bào Mông,  Ơ Đu … ở các huyện miền Tây xứ Nghệ. Nguyễn Đạo nhớ lại chuyến đi Na Ngoi, một xã vùng xa của huyện Kỳ Sơn cách trung tâm Mường Xén khoảng 70 km, hồi năm 2019. Đây là địa bàn chủ yếu là người Mông sinh sống với nhiều nét đặc sắc văn hóa. Khi đang trên đường tác nghiệp, trông thấy một người đàn bà với trang phục người Mông rất đẹp, trên lưng đang gùi củi, đi giữa bát ngát màu xanh của núi rừng Kỳ Sơn. Nguyễn Đạo thích quá cố ghi lại cho được khoảng khắc này. Anh chụp từ xa rồi tiến lại gần bấm máy nhưng khi trông thấy người lạ cầm máy hướng về phía mình thì bà ấy bỏ chạy. Vì chưa chụp được bức ảnh ưng ý nên Đạo thả dép, cố rượt theo để chụp cho bằng đước. Đạo càng đuổi, bà càng chạy cho đến khi Đạo vấp, ngã lăn ra làm hỏng cả máy mới thôi. Rồi một lần, trong một chuyến đi chụp về lũ Kỳ Sơn năm 2022, địa hình sau lũ ở Kỳ Sơn hết sức khó khăn, bao nhiêu bùn đất đọng lại, đường trơn dễ trượt, nước ngập từng vũng. Vì chăm chú ngắm cảnh, ngắm người để chụp nên Đạo đã ngã nhào xuống bùn làm hư hẳn một ống kính mất mấy triệu bạc. Lại có lần theo chân bà con ra đồng chụp, Đạo cũng sảy chân ngã xuống ruộng làm mọi người được một phen cười no nê. Đạo cho biết, trong đời nhiếp ảnh của anh hay bất cứ ai cũng sẽ trải qua những “tai nạn” nghề nghiệp vui vui như vậy.

Những lần đi tác nghiệp ở những vùng cao xa xôi bao giờ cũng đầy khó khăn thử thách. Đạo thường chạy xe máy hàng trăm cây số lên Kỳ Sơn, Quế Phong hoặc Tương Dương... Điểm tập kết là nhà những người quen dừng nghỉ rồi hôm sau lại một xe máy rong ruổi đến từng bản làng xa hơn. Có những nơi Đạo phải xịt cho xe non lốp mới tạo được độ bám vào những dốc đá cheo leo. Nhiều lần đi đường mệt quá phải dừng xe, lấy lều ra ngủ một lúc rồi mới tiếp tục lên đường. Đạo nhớ một lần đi vào xã Huồi Mới, Quế Phong bị ngã xe máy giữa dốc, không làm sao mà vực xe dậy được đành để đó đi bộ vào bản nhờ bà con ra giúp đẩy xe lên. Nguyễn Đạo xúc động khi chia sẻ về tình cảm bà con dân bản khắp nơi giành cho mình và các anh em nghệ sĩ nhiếp ảnh trong mỗi lần tác nghiệp. Bà con xem anh em nghệ sĩ như người nhà, mỗi lần gặp nhau là mừng rỡ mời rượu với thịt gà, thịt lợn bản, ăn rau rừng.

Đại tướng Phan Văn Giang - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đã trao Huy chương Vàng cho tác giả Nguyễn Văn Đạo (thứ 2 từ phải sang) với tác phẩm ảnh bộ "Độc đáo Lễ hội Phúc Lục Ngoạt đền Yên Lương".

Chiếc máy ảnh đầu tiên mà Nguyễn Đạo mua được là chiếc máy ảnh đã cũ của nhiếp ảnh gia Quốc Đàn, người đàn anh trong giới nhiếp ảnh mà anh quen biết. Chiếc máy ảnh tuy không đắt tiền nhưng cũng đã gắn bó với Đạo suốt mấy năm, cùng anh lăn lộn trên khắp các miền quê từ miền núi, miền biển đến đồng bằng xứ Nghệ và nhiều tỉnh thành khác trong nước. Với chiếc máy ảnh cũ kĩ đó, Đạo cũng có được một số giải thưởng và có tác phẩm treo tại các triển lãm uy tín của lĩnh vực nhiếp ảnh trong và ngoài tỉnh cũng như giành được nhiều giải thưởng cao quý như: Cuộc thi ảnh quốc tế lần thứ nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh (HOPA HONOURABLE MENTION); Triển lãm nhiếp ảnh trẻ năm 2021với tác phẩm “Bước chân vạn dặm”, năm 2023 với tác phẩm “Lễ Hội đánh cá đồng hoa”, “Phút nghỉ ngơi”; Giải khuyến khích ảnh du lịch Nghệ An năm 2018, 2021. Giải khuyến khích ảnh thời sự - nghệ thuật “Nông dân làm theo lời Bác” năm 2022. Giải khuyến khích cuộc thi ảnh “Khoảnh khắc Vàng” - Báo Nghệ An, năm 2022…. Triển lãm ảnh Việt Nam 2022, 2023. Triển lãm ảnh nghệ thuật Du lịch lần thứ 10 “Tỏa sáng Việt Nam” năm 2023. Triển lãm ảnh khu vực Bắc Trung bộ các năm 2019, 2020, 2022, 2023. Cuối năm 2023, Nguyễn Đạo tham gia cuộc thi Quốc gia chủ đề “Tổ quốc bên bờ sóng” do Ban Tuyên giáo TW, Bộ Quốc phòng, Hội NSNA Việt Nam phối hợp tổ chức, Nguyễn Văn Đạo đã xuất sắc giành Huy chương Vàng trong 155 tác phẩm được chọn từ hàng ngàn bức ảnh được gửi về dự thi với bộ ảnh “Lễ hội Phúc lục ngoạt đền Yên Lương”…

Và vẫn còn nhiều lắm những câu chuyện nghề của nhiếp ảnh gia Nguyễn Đạo. Say mê văn hóa và thiên nhiên những vùng miền xa xôi, bước chân lữ thứ của người nghệ sĩ trẻ vẫn tiếp tục rong ruổi trên khắp mọi miền đất nước, đến cả các tỉnh miền núi phía Bắc của Tổ quốc như Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai… Ở Hà Giang, Nguyễn Đạo cùng bạn mở một công ty du lịch để vừa làm việc vừa thỏa niềm đam mê sáng tác. Anh dự định và mong muốn được đi thật nhiều, đến mọi miền Tổ quốc để ghi lại những khoảnh khắc đẹp về thiên nhiên, đất nước, con người Việt Nam.