Chuyện cười thời hiện đại ngắn, gọn, súc tích, không con cà, con kê, dây cà ra dây muống. Có chuyện “nói tục giảng thanh”, có chuyện “nói thanh giảng tục” và cũng có những chuyện tục tĩu. Nhưng được thấy nó có tính phổ biến là vẫn xung quanh “tứ khoái” của con người. Mà thường khi kể nếu cứ kiêng hết “húy, kị” thì giảm mất cái hay, thậm chí là cái tinh túy của câu chuyện!
Không phải ai kể chuyện cười cũng hay. Cũng một câu chuyện, có người kể không ai cười nhưng có người lại làm cho người ta nghiêm nghị mấy cũng không nhịn được. Nghệ thuật kể đòi hỏi phải: Đúng lúc, đúng chỗ, đúng “gam”, sáng tạo, giàu ngữ điệu, kể cả động tác…
Thế giới đã có làng cười Gabrô, Việt Nam có cả “Rừng cười” (tiếu lâm). Xứ Nghệ có chuyện trạng Xứ Nghệ. Những chuyện ấy chúng tôi không đưa vào trong tập này. Đây chỉ là những chuyện cười trên đất nhút – Thanh Chương. Tuy nhiên, là loại hình dân gian nên không thể tránh khỏi những sự giao thoa, giống nhau hoặc pha tạp. Tôi không phải là người làm công tác nghiên cứu nên các bác cũng thể tất cho mà có lẽ cũng không ai mất gì ở đây mà kiện cáo!
Rất nhiều người thích chuyện cười, Thanh Chương là một vùng có nhiều chuyện cười hay, nó là một góc riêng của những con người trên một miền quê hiếu học, nhân nghĩa, đầy cá tính. Cũng có chuyện do nghịch chúng tôi phóng tác đặt ra (nhất là thời còn dạy học và làm văn hóa), phần chủ yếu vẫn là do được nghe nhiều người trong huyện kể. Nhiều người nghe xong, nhớ không hết, đề nghị ghi lại cho vui. Thấy cũng có lý. Những lúc rảnh rỗi, những lúc “xả xú páp”, tôi lại ngồi ghi lại những câu chuyện ấy. Chẳng in ấn, phát hành ở đâu, chỉ góp vui trong những lúc ta cần đến nó và cũng chỉ gửi những người thích cái hay và biết quý trọng nó.
Đặng Anh Dũng & Phan Bá Tiến
1-NHÚT NHÀ CON ĐÓ Ạ
Một ông lãnh đạo vốn rất quan tâm đến đời sống của dân. Bữa nọ, ông chủ tâm đến thăm nhà một cán bộ vào bữa cơm trưa. Chị chủ nhà đang dọn cơm dưới bếp, thấy khách đến, đon đả chạy ra chào bác.
Nhà tuềnh toàng, ông đi cả dày vào tận nhà bếp. Dừng lại, ông thấy mùi thum thủm, khó chịu. Ông khịt khịt mũi, mắt tráo quanh. Ông co chân lên kiểm tra xem dưới dày mình có dẫm phải gì không!
Chị chủ lúng túng, vội thưa:
-Thưa bác, không phải bác dẫm phải gì đâu, nhút nhà con đó ạ!
Thì ra, trên vại, một đĩa nhút to tướng chị mới lấy ra chuẩn bị cho bữa trưa!
2-NGÁ
Vùng Thanh Nho hay nói gọn. Hồi đó có bộ đội đóng trong làng. Một cô gái rất xinh, được nhiều anh để ý.
Bữa ấy, vừa ra cổng, cô gái gặp anh bộ đội vốn nhiều lần “ngỏ ý”. Anh hỏi:
-Em đi đâu đấy?
-Cỏ chè!
Má cô ửng hồng, càng làm cho anh chàng say đắm. Họ cùng hẹn hò buổi tối gặp nhau. Tối ấy, anh chàng tìm hiểu dần:
-Nhà em có mấy anh chị em?
- Bảy ngài.
Rồi họ cũng gần gũi, vuốt ve nhau. Anh lính lại hỏi:
-Em cảm thấy thế nào?
-Ngá!
3-CÓ CỨT MỚI BẢY NGHÌN!
Hoe Mâu và Hoe Bàn nhà ở cạnh nhau. Không có mâu thuẫn chi to nhưng hay chấp nhau lời nói nên hễ anh này sơ suất là anh kia “chắn ngay”.
Bữa ấy, Hoe Bàn có giỗ, mời Hoe Mâu. Vì gần, Hoe Mâu gửi lễ trước, lúc sắp cúng mới sang dự lễ.
Nhằm lúc Hoe Bàn nghiêm trang trước bàn thờ, mới cúng được dăm câu, mời đến “hiển tổ khảo…” thì Hoe Mâu đứng ngoài thềm nói với người xung quanh, cốt để Hoe Bàn nghe thấy:
-Bựa ni có lẽ trời mưa chứ thịt chợ Phà 1 lô bảy nghìn bán không được.
Buổi sáng mới mua thịt 12 nghìn một cân. Nghe Hoe Mâu nói, Hoe Bàn đã “ngá gan”, quên cả việc đang cúng, độp luôn:
-12 nghìn chặt pha đang cướp chắc, có cứt mới bảy nghìn. Nghe chi mồm Hoe Mâu!
4-NHƯ ĂN CÁ KHÔNG MỠ!
Ông mới nhận lương hưu, cuốc dọn vườn, nghe người ta đi chợ về kháo nhau bữa ni cá vên nhởi vừa nhiều vừa rẻ. Ông vội về nói ngay với bà:
-Bà mô! Lương mới nhận bữa qua, bữa ni lại gặp may! Người ta đi chợ về nói cá vên nhởi nhiều và rẻ lắm. Bà chạy ngay ra chợ mua 1 con cho to về ta rán, mần bữa rượu xả láng. Mà coi thử mợ còn nhiều không, nếu hết thì mua luôn một thể.
Bà tất tả đi ngay. Ông còn dặn thêm:
-Mua mỡ nhiều nhiều nha, cho nó vàng cánh dán mới sướng!
Ở chợ về, bà giơ con cá khoe ngay:
-Ông này, mọi bữa năm chục khó mua, bữa ni có ba chục!
Ông phấn khởi:
-Khẩn trương, cho mợ nhiều vô!
Bà hốt hoảng:
-Thôi, chết rồi, mợ hết rồi mà tui quên mua mợ, có lẹ ta kho tương cụng được ông ạ!
Ông quá buồn và thất vọng, hạ giọng:
-Cá ni mà không có mợ thì cũng ăn như ăn cứt!
Nói rồi ông vô nằm đến tối.
5-ĐANG CHẤM MUN ĐÓ!
Hai ông bà đã quá 60. Con cái thành gia thất nên hai cụ ở với nhau. Bữa nọ, hai ông bà cãi cọ, giận nhau. Hai ngày, hai người không nói với nhau lời nào. Ông cũng buồn, bà cũng buồn. Với lại thực ra chuyện cũng chẳng đâu vào đâu cũng giận. Ai cũng muốn làm lành nhưng không ai chịu “xuống thang” trước.
Ngày thứ tư, bà dậy nấu cơm sáng. Tiết trời lạnh, ông cũng mò dậy hơ lửa cho ấm.
Bà vừa vo gạo vào, liếc nhìn ông nói như bâng quơ:
-Mọi bữa thì ta cũng nói, bữa ni nỏ thèm nói!
Ông cười thầm “rứa là bà đã tự xuống thang” nên ông quyết không nói gì để cho có vẻ ta đây không cần.
Bà lại nói:
-Thật xấu cái mặt, mọi bữa ta nói, bữa ni nỏ thèm nói!
Nói xấu cái mặt mà ông không hiểu. Ông liền hỏi bâng quơ:
-Có chi mà xấu mồ?
-Đó! Cúi mà coi: Đang chấm mun đó!
6-CÁC CON KHÔNG HIỂU CHO CHA
Năm nay cụ tròn 70, sức khỏe xem ra còn khá lắm. Tất cả dâu rể về quây quần mừng thọ cho cha. Lễ mừng rất trọng thể, quà mừng khá rôm rả. Buổi tối, cả nhà ngồi rút kinh nghiệm. Ai cũng phấn khởi buổi lễ tổ chức chu đáo. Anh con trưởng kết luận:
-Cha nà! Nhân sinh thất thập cổ lai hy. Năm nay cha lên thọ thất tuần, các con đã tổ chức lễ mừng thọ chu đáo. Bây giờ cha có nhà cửa khang trang, ti vi, di động, nóng lạnh, tủ lạnh, tiền tiết kiệm,…không cần phải ruộng vườn chi hết. Khi mô cần chi cha cứ ới cho con một cái, con sẽ điều hành ngay.
Ông thủng thẳng:
-Rứa là các con không hiểu cho cha! Túng thiếu, ốm đau cha lại không lo. Cha lại chỉ lo khi cha khỏe không biết mần răng mà các con cụng không giúp chi được!
7-CHỬI THỀ
Mới cưới con gái xong, ông ngoại sang chơi bên nhà ông nội. Vui vẻ, quá chén, ông nói lắp:
-Tui lại cứ nói với ông là các cháu hắn đã sinh ra ta, ta phải có trách nhiệm!
Ông bên nội biết ông ngoại say, ngượng, khó xử. Bà bên nội ghé tai ông nội, nhắc nhỏ:
-Ông ta say rồi, đừng rót cho ông nữa mang tội!
Ông ngoại còn tinh tai lắm, vội chửi thề:
-Bà nói tui say à? Nói thật với bà, thằng này mà đến nhà bà, uống rượu say trong nhà bà thì tui ăn l… cho bà!
8-ĐƯỢC CÁCH CHI MÀ ĐƯỢC?
Nhà nọ, có cha mới mất, tổ chức ba ngày khá linh đình. Cơm rượu xong, có người ra về, đến ân cần anh ủi với ông chủ:
-Tui ở xa, đến muộn, xin chia buồn với gia đình!
Ông chủ nhún nhường:
-Dạ, cảm ơn ông, hắn cũng tra quá đi ạ!
Lại có ông xởi lởi, nắm tay chủ:
-Ông ạ, cụ cao tuổi rồi, ra đi ngày nắng ráo, con cháu về đủ cả, rứa là được đó!
Ông chủ quay lại:
-Cha tau sống thì ăn chi của nhà mi mà cha tau chết mi lại nói là được?
9-ĐỂ CON VỀ CŨNG ĐƯỢC THÔI Ạ!
Ông ốm, phải tiêm mông, bà mượn cô y sỹ trạm xá về giúp. Cô cẩn thận, dặn:
-Ông ơi, tiêm mông khó lắm, ông phải nằm cho yên, lỡ nhúc nhích sai huyệt ông bị thọt thì khổ, con cũng mang tiếng đó.
Ông nằm úp trên chõng, kéo cái quần đùi xuống cho y sĩ tiêm.
Vừa chọc kim vào thì ông cũng vừa nhổm đít lên, vừa gọi giật giọng:
-Bà!
Cô y sĩ hoảng quá, vội nhắc:
-Chết! Ông phải nằm cho yên, con nói rồi đó…
Chỉ một lát sau, ông lại giật thót, gọi giật giọng:
-Bà! Đập cho tau con ngan!
Y sĩ như hiểu ra:
-Ông bà không phải lo, để con về cũng được thôi ạ. Hôm sau ông khỏi ta liên hoan một thể!
Ông không chịu, lại giật giọng:
-Bà mần chi đó, đập con ngan!
Y sĩ hoảng, rút kim ra định để phân tích tiếp, bà cũng ra thì mới vỡ lẽ: Con ngan đang núp dưới chõng, cứ nhằm cái của ông mà cạp. Nó tưởng con trùn!
10-LÒI MẶT THỢ CƯA!
Mấy ông thợ cưa ở trọ gần nhà hai mẹ con, có đứa con gái rất xinh. Một tay thợ cưa tinh quái bày trò. Lựa lúc bà mẹ đang nhổ cỏ ngoài vườn, cô gái đang nấu cám lợn trong bếp thì sang. Anh nói với bà:
-Bà cho con xin ít than đen về làm mực! Bà nhất trí ngay.
-Cháu nó đang trong bếp, anh vào nói với nó, nó cho.
Vào bếp, anh ta lại nói với cô gái là cho anh ta…và đã xin mẹ rồi!
Cô gái thắc mắc:
-Mẹ tôi cho rồi a?
-Ừ, thì em hỏi lại coi?
Cô gái nói vọi ra:
-Mẹ cho rồi hả mẹ?
-Ừ, anh ấy nói với mẹ rồi đó!
Xong đâu vào đấy, anh ta chuồn thẳng. Cô gái phụng phịu nũng mẹ:
-Mẹ lạ thật, mấy thằng cha thợ cưa ni…
Nhìn vẻ mặt con gái bà đoán ngay chuyện gì xẩy ra vội dục:
-Chết cha mi rồi, ngu quá, mắc lừa hắn rồi, mi có ra đi đấy ngay đi không thì chết!
Cô gái vội ra đi đái. Một đích giun to tướng ngoi lên. Một đích ngan và một đích gà giành nhau, nhùng nhằng con giun. Bà phấn khởi:
-May chưa con nà! Rõ mặt thợ cưa chưa!
(Còn nữa, kỳ sau đăng tiếp)
Hôm nay
Hôm qua
Tất cả