Hành động Trung Quốc vừa qua trên Biển Đông bất chấp chủ quyền của Việt Nam đã bị thế giới kịch liệt lên án từ đầu. Đã rõ rằng “giàn khoan” là bước tiếp trong âm mưu lâu dài chiếm đoạt lãnh hải và tài nguyên biển của nước khác, độc chiếm các hải trình quốc tế trên Thái Bình Dương. Nhưng không chỉ các nhà chiến lược và học giả, mà cả nhiều người dân thường hẳn cũng để tâm quan sát, dự báo, để chung sức đối phó với một “vết dầu” mới, mà Bắc Kinh toan tính làm loang ra trên Thái Bình Dương, trong tương lai gần.

Giàn khoan ‘lậu’ làm nóng Đông Nam Á

Sau khi báo chí Indonesia đưa tin Trung quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trong vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam, Bộ trưởng Ngoại giao Marty Natalegawalập tức bày tỏ, Indonesia thất vọng với quyết định này của nhà cầm quyền Bắc Kinh.

Trên báo Thế giới Jakarta (Jakarta Globe) bình câu của Bộ trưởng Marty Natalegawa (“những hành vi loại này (hạ đặt trái phép giàn khoan trong lãnh hải nước khác) không thể biến thành một quyền năng ‘hợp pháp’ trên biển Đông”), một độc giả viết, “nhưng trên thực tế đây chính là một nét rạch mới, mà chính quyền Bắc Kinh đang cố nhấn sâu, để cưỡng chiếm và cướp bóc lãnh thổ, lãnh hải của các nước láng giềng của Trung quốc… Tôi đặt câu hỏi: vì sao cuộc tiến công này vào Việt Nam chưa được coi là một hành động chiến tranh?”

Độc giả Beni lên án những thương vụ vì cáilợi trước mắt, bán tài nguyên khoáng sản với giá rẻ từ Indonesia sang thị trường Trung quốc, để rồi những gì mà người dân Indonesia thấy lại là cung cách hành xử (hung hăng) của Bắc Kinh, mặc dù Jakarta luôn nhân nhượng. Beni cho rằng cần tỏ thái độ kiên quyết hơn, thực hành một đường lối tỉnh táo hơn, rằng không thể “nuôi ong tay áo”.

Báo Người Mã Lai trong cuộc (the Malaisian insider) số ra 27/5/2014 nêu bật tin Trung quốc hoàn thành giai đoạn I thăm dò dầu khí trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam (China oil rig finishes first phase of drilling in waters claimed by Vietnam). “Việt Nam cho biết giàn khoan này (của Trung Quốc) được hạ đặt trong phạm vi Vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam, trong vùng thềm lục địa của Việt Nam. Trung quốc, nước từng tuyên bố toàn bộ Biển Đông là của mình – nói rằng giàn khoan này nằm trong vùng biển của họ”, tờ Người Mã Lai trong cuộc trích lời hãng Roi tơ (Reuters).

Báo Tiêu chuẩn Manila hôm nay (Manila Standard Today) số ra 1/6/2014, đăng bài Hagel chỉ trích Trung quốc (Hagel spars with China). 

Độc giả Guadalupe cho rằng tuyên bố Bộ trưởng quốc phòng Mỹ là kịch kiệt hơn so với các tuyên bố khác từ Washington, và đi thẳng vào các vụ việc cốt tử mà Philippines và Việt Nam phải đương đầu hôm nay (trên Biển Đông). Nếu vụ kiện chống Trung quốc tại Liên Hiệp quốc được tăng cường bởi một bên nguyên nữa là Hà Nội, với nội dung đơn kiện như của Philippines, thì mọi việc cần phải được tiến hành khẩn trương, với mọi chứng lý, phương tiện. Không nên ngại ngùng rằng phải đối đầu với một đối tác thương mại lớn. Đồng thời, giàn khoan này của Trung quốc trên Biển Đông cần phải được rút bỏ ngay…”

Đồng ý với các ý kiến khác rằng Hagel đã trực diện vạch trần âm mưu chống han chế tự do lưu thông của máy bay và tàu bè trên không phận, hải phận quốc tế, độc giả SC Kang cho rằng phía Mỹ đã không dừng ở lời nói. Kể từ 2010, Bộ quốc phòng Mỹ đã có tài liệu tác chiến không biển ASB (Air Sea Battle) dày nhiều trang, chưa công bố, xác định các biện pháp liên minh chống lại các thách thức, gây bất ổn của Trung quốc trong khu vực. Tài liệu nhấn mạnh các biện pháp ngăn chặn cần đươc tiến hành kịp thời. Và các căn cứ không biển đáp ứng yêu cầu này đã được kiện toàn tại các tỉnh Cagayan, Zambales, và căn cứ tại Vịnh Oyster thuộc Palawan, chưa kể căn cứ Subic…. SC Kang cho biết.

Các độc giả khác chỉ rõ các hỗ trợ của Mỹ được triển khai tại các vùng mà Manila chỉ định và cho phép. Các hoạt động hợp tác quốc phòng giữa Hoa Kỳ và Philippines đang được tích cực thực hiện.

“Sự cạn kiệt tài nguyên đang lột trần thực chất xấu xa nhất của Trung quốc”. Bi kịch thay, Philippines và Việt Nam nằm trong số các nước chặn con đường Trung quốc vùng vẫy trong khát vọng bá chủ kinh tế thế giới. Với diện tích rộng lớn, dân số cực kỳ đông, Trung quốc tin rằng họ có thể dùng ức hiếp bắt nạt để mở đường tiến, và bóp nghẹt chống đối”, độc giả revitor tố cáo.  Kêu gọi giữ vững ý thức độc lập tự cường, và tranh thủ sự giúp đớ của đồng minh, độc giả này viết tiếp: “Nhưng chúng ta sẽ vô vùng ngây thơ, nếu chính phủ Philippines hoàn toàn dựa vào Mỹ để định hướng các quan ngại về an ninh từ bên ngoài của chúng ta (Philippines). Về chuyển hướng trong chính sách đối ngoại của Mỹ, tổng thống Obama cho biết Mỹ chủ yếu sẽ hành động dựa trên lợi ích của Mỹ ở bất cứ thời điểm nào một khủng hoảng quốc tế nổ ra (ý nói lợi ích của Philippnes là khu vực, lợi ích của Mỹ là toàn cầu). Hiệp định EDCA (28/4/2014 Philippines đã ký kết Hiệp định Hợp tác Quốc phòng Tăng cường/Enhanced Defense Cooperation Agreement/EDCA với Mỹ, cho phép quân lực Mỹ tăng cường sự hiện diện tại các căn cứ quân sự ở Philippines trong thời hạn 10 năm) không có điều khoản về rõ ràng về đối phó tức thời của Mỹ trong trường hợp Philippines bị tấn công từ bên ngoài, một cách tinh tế, đã cho thấy lập trường trên của Obama. Lợi ích của Mỹ trên Biển (Đông) chủ yếu là đảm bảo tự do lưu thông (của Mỹ) trên các hải trình quốc tế, căn cứ vào nhân tố, là các vùng xung quanh là khu vực đang phát triển kinh tế của châu Á. Trung quốc và Mỹ còn có thể đi tới một thỏa thuận do các lợi ích kinh tế nhiều mặt, mà các lợi ích kinh tế của Philippines sẽ ở ngoài lề…”

Bài viết về sự căm phẫn của người dân Việt trước vụ Trung quốc hạ đặt trái phép giàn khoan trên biển Đông, đăng trên báo Bán đảo Ai cập (Aljazeera) số ra 15/5/2014 được nhiều độc giả bình luận[1]. Tác giả Roberto Tofani đưa ra các đề mục con: Vấn đề phức tạp (Complex Issue); Những mối lo nghiêm trọng (Serious Concerns); và Chủ nghĩa dân tộc dâng cao.

Độc giả Ác mộng của Rồng (Dragon Nightmare) từ Philippines phê bình bài viết trên như sau. Thứ nhất, tiêu đề “Vấn đề phức tạp” (ý nói về các hành động gây hấn của Trung quốc trên Biển Đông) -không đúng như vậy, những gì Philippines và Việt Nam cần là Trung quốc rời khỏi vùng  đặc quyền kinh tế 200 hải lý của chúng tôi, là vấn đề được giải quyết xong; tiêu đề thứ hai Những mối lo nghiêm trọng – điều này đúng, Trung quốc đang đẩy các nước láng giềng tới chân tường; thứ ba, tiêu đề Chủ nghĩa dân tộc dâng cao – cần phải viết rõ ra. Theo độc giả Ác mộng của Rồng, chủ nghĩa dân tộc của các dân tộc Đông Nam Á được hun đúc bởi quyết tâm tranh đấu của họ vì chính nghĩa, vì công lý, vì thịnh vượng chung; còn chủ nghĩa của dân tộc Trung quốc được đốt bởi tuyên truyền dối trá, sự độc ác và tham lam của nhà cầm quyền ở Bắc Kinh. Ý kiến này được sự tán thưởng cao nhất trên diễn đàn.

Độc giả Ác mộng của Rồng thông báo với các thành viên của diễn đàn, là Philippines đã xem xét các vụ việc xung đột trên biển một cách nghiêm túc, và với sự kính trọng đối với nhân dân Trung quốc, Philippines đã kiện Trung quốc ra Tòa án Quốc tế, nơi các bên có thể có một phán quyết dựa trên các luật lệ được quốc tế công nhận rộng rãi. Nhưng Chính phủ Trung quốc từ chối ra trước Tòa án Quốc tế, chắc là do họ (Trung quốc) nhận thấy việc kiện tụng này không thuận cho họ. Hiện tại, những quốc gia khác là nạn nhân (của những hành động gây hấn) của Trung quốc yếu hơn, và khó có thể làm gì chống lại lực lượng mạnh của Trung quốc, Trung quốc sẽ còn tiếp tục tước đoạt những phần lãnh hải phạm vi thuộc Vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của chúng tôi, và phá hoại Công ước quốc tế về Luật biển…

Vụ đâm thuyền làm quốc tế bàng hoàng

Đọc Thời báo Manila, độc giả phản ứng với sự kiện tàu Trung quốc đâm chìm tàu đánh cả Việt Nam. Độc giả Claro Aolinar kêu gọi Trung quốc chấm dứt chính sách hiện thời trên biển Đông của họ. Độc giả Daniel cho rằng hành động bạo lực của một tàu chiến chống một tàu cá của dân thường là chưa có tiền lệ[2].

Các độc giả bàng hoàng xem đoạn video do các phóng viên Reuters từ Manila và Hà Nội quay cảnh một tàu của Trung quốc đâm chìm thuyền đánh cá của Việt Nam[3]. Độc giả Max Ford viết: “Ngư dân Việt Nam hàng năm nay đã bị người Trung quốc dùng súng bắn (lên thuyền đánh cá Việt Nam), và bị bắt giữ. Nhiều chứng cớ đã bị thất lạc, không thu được. Nay video này đã phơi bày bản chất của Trung quốc. Độc giả lấy biệt danh là Thái Bình Dương tự do (Free Pacific) viết: “Đoạn video tự nói lên tất cả. Thật kinh khủng chứng kiến cái tàu lớn của Trung quốc đuổi, đâm chìm nghỉm con thuyền đánh cá Việt, rồi rồ máy chạy. Con thuyền đánh cá tốc độ chậm đã không có cách gì chạy thoát…”

Reality2Day viết: “(vậy mà phía Trung quốc vẫn rêu rao) ‘các tàu của Trung quốc hoạt động trên biển ở trang thái phòng ngự’. Phòng ngự mà như vậy, hãy tưởng tượng khi họ tiến công, sẽ ra sao. Nghĩ mà kinh”.

@whatisthisthing viết: “(Dù từng kháng chiến lâu dài chống Pháp, rồi chống Mỹ), Việt Nam nay là một trong những quốc gia thân thiện nhất với cả Pháp và Mỹ. Trung quốc, trái lại, luôn tìm cách sát nhập Việt Nam, trong cả một chuỗi sự kiện dài của lịch sử mà mỗi chúng ta có thể nhớ được. Trung quốc bấy nay không gây được niềm tin trong lòng người Việt Nam, cũng như nhiều quốc gia khác ở châu Á, và điều này đã càng biểu lộ rõ ràng bởi các hành động gần đây của Trung quốc trên biển Đông. Có thể nói không có dân tộc nào trên trái đất này hiểu Trung quốc hơn Việt Nam. Nhưng những gì Trung quốc đang gây ra cho Việt Nam hôm nay mới chỉ là phần đầu (của một âm mưu lâu dài). Các quốc gia châu Á khác rồi sẽ trải ngihệm những hành động (gây hấn) tương tự như thế gây bởi Trung quốc, với lòng tham và “gen xâm lược” trong máu họ, được “tạo điều kiện” ra mặt siêu cường của thế giới này”.

Độc giả Jerry2014 viết: “Tôi muốn giơ đoạn viedeoclip này vào mặt của Tập Cận Bình, trung tướng Vương Quán Trung, và người phát ngôn Hồng Lỗi, để xem họ trả lời thế nào. Cuộn băng này cho thấy Trung quốc đã nói dối ngay từ đầu, và chứng tỏ những gì mà những kẻ xuẩn ngốc này (quan niệm quốc tế cho rằng những ai nói dối là ngu ngốc) phát ngôn không thể xem là nghiêm chỉnh.

Trung quốc có thể là một nước to, một nước mạnh, nhưng hành động của họ chỉ là của bọn ăn cắp, ăn cướp. Nhục nhã thay – Trung quốc!”, (China maybe a big and powerful country but its actions are those of thieves and robbers. SHAME ON YOU CHINA!).

Ấn Độ đã tỏ rõ ủng hộ Việt Nam

“Ấn Độ tỏ thái độ ủng hộ Việt Nam trong tranh chấp trên Biển Đông” là nhan đề của Báo điện tử WSWS ra ngày 13/5/2014. WSWS chỉ rõ: Trung quốc đã lao vào hoạt động “thăm dò dầu khí” tại khu vực đảo Hoàng Sa (!), chỉ vài ngày sau khi Hà Nội giành cho OVL quyền thăm dò dầu khí tại hai lô trên Biển Đông thuộc Việt Nam[4].

Nhân dịp này, truyền thông nhắc lại quan hệ hợp tác chiến lược toàn cầu với Mỹ từ đầu thế kỷ, và hoạt động diễn tập thường kỳ Hải quân Ấn Độ với Hải quân Mỹ, nhận định rằng Hải quân Ấn Độ đang đóng vai trò tích cực trên Biển Đông. Tháng 12/2013, Đô đốc hải quân D.K. Joshi, thời đó là Tư lệnh Hải quân Ấn Độ từng khẳng định Hải quân Ấn Độ đã sẵn sàng hoạt động trên Biển Đông. Biển Đông là địa bàn các doanh nghiệp Ấn Độ hiện đang tiến hành các hoạt động khai thác, thăm dò khoáng sản phù hợp với Công ước quốc tế về Luật Biển và các văn bản pháp lý được thừa nhận rộng rãi…

Trên Thời báo kinh tế (The economic Times) số ra 10/5/2014 GS Mattoo lên án Trung quốc cố tình gây va chạm trên Biển Đông: “Sự cả gan (assertiveness) của Trung quốc là hiện diện của tính hiếu chiến, xâm lược (aggressiveness)”, thái độ này của Trung quốc là “thiển cận và phản tác dụng”… Theo Tin nhanh Ấn Độ (The Indian Express) ra 10/5/2014, Trung quốc đang đánh mất niềm tin của các nước láng giềng, và đang mất hết bạn bè[5].

Trong bài “Chủ nghĩa bành trướng Trung quốc ngày một dữ dội” (Chinese expansionism continues unabated) trên Thời báo Ẫn Độ (Times of India)[6], GS S.D. Pradhan, Chủ tịch hội đồng tình báo Ấn Độ, đã cảnh báo: “hành vi xâm lược của Trung quốc chống Việt Nam” là một phần của một “chiến lược lớn”, chống lại cả các nước khác trong khu vực như Ấn Độ và Nhật Bản… Ông kêu gọi Ấn Độ “chung tay” cùng với Mỹ, Nhật, ASEAN, Australia và Nga… gây áp lực lên Trung quốc, buộc nước này phải “chấm dứt đường lối xâm lược chống các nước làng giềng”.

Trên trang điện tử của Nhóm Phân tích Nam Á (ASAG), 8/5/2014, TS Subhash Kapila khẳng định: “Trung quốc một lần nữa lại đẩy an ninh và ổn định trên khu vực Biển Đông vào vòng nguy hiểm”[7]. Subhash Kapila lên án Trung quốc tái khởi động sự áp bức và chính sách “bên miệng hồ chiến tranh” chống Việt Nam.

Quan hệ hữu nghị, hợp tác Việt Nam - Ấn Độ, và kinh nghiệm kháng chiến của Việt Nam, tri thức quốc phòng và an ninh lãnh thổ hôm nay… được bàn bạc sôi nổi trên diễn đàn Phòng thủ Ấn Độ (DefenceforumIndia)[8].

Một thành viên có uy tín trên diễn đàn lưu ýnhững dịp Trung quốc “bắn tỉa” Ấn Độ vì quan hệ của New Deli với Việt Nam và các quốc gia Đông Á và Đông Nam Á. Qua đây, Bắc Kinh cho thấy đang cố ngăn cản các nước khác có tiềm năng cạnh tranh về chiến lược hợp tác với nhau nhằm chống lại các âm mưu của Trung quốc. Nhưng nếu Ấn Độ và Việt Nam kiên định hợp tác, hai nước sẽ có khả năng buộc Bắc Kinh phải giảm bớt những tham vọng bành trướng trên Biển Đông, và buộc phải giữ lập trường mang tình hòa giải hơn trong các vụ việc trong khu vực. Tuy nhiên, kể từ 2011, truyền thông Trung quốc do Ban lãnh đạo Bắc Kinh khống chế đã tung ra một chiến dịch hiểm độc chống quan hệ hợp tác Ấn Độ - Việt Nam. Các nhà xuất bản như Tin tức quốc phòng Trung quốc (China National Defense News) thuộc Tổng cục Chính trị QGP, Hãng tin Toàn cầu (Global Times) của Đảng Cộng sản Trung quốc, và Hãng Tin tức năng lượng Trung quốc, đã phát động một cuộc chiến tranh ngôn từ cực kỳ cay độc nhằm vào các dự án hợp tác về dầu khí Ấn Độ - Việt Nam. Thành viên này của diễn đàn DefenceforumIndianhấn mạnh, với sự hỗ trợ của Mỹ, và để đáp ứng nguyện vọng của các quốc gia đối tác ở châu Á (ngoài Trung quốc) Ấn Độ không thể lẩn tránh trách nhiệm. Đó là, để góp phần giữ gìn hòa bình và trật tự trong khu vực châu Á được đảm bảo, còn cần đến một đường lối chính trị chủ động (đương đầu với thách thức), và có tầm nhìn của New Deli.

Nhiều ý kiến của diễn đàn này nhất trí rằng dù số lượng đóng vai trò quan trọng, nhưng chất lượng mới quyết định: Việt Nam từng giáng cho Trung quốc một đòn đích đáng năm 1979, dù ít hơn nhiều về quân số; chiến tranh không có nghĩa ‘anh’ đang có lực lượng bao nhiêu, mà là ‘anh’ có năng lực sản xuất, cung ứng ra sao, và đảm bảo những nguồn lực được bao lâu, và những yếu tố này luôn phải đảm bảo bí mật, bất ngờ; nay công nghệ hiện đại đóng vai trò ngày một quan trọng trong cả kinh tế và quốc phòng; Ấn Độ cần hùng mạnh không chỉ về quốc phòng, mà cả về kinh tế, để đáp ứng những mong muốn của bạn bè Việt Nam…

Diễn đàn mong chính phủ mới lên ở Ấn Độ sẽ quan tâm toàn diện đến các lợi ích của Ấn Độ và Việt Nam, để Biển Đông trở thành khu vực hòa bình, yên ả (Zone of Peace and Tranquillity)

........................