Thanh Chương - Dấu ấn những con đường

Trong “Thanh Chương huyện chí”, khi nhận xét về địa thế huyện ta, Tiến sĩ Bùi Dương Lịch cho là đất tứ tắc. Không biết khi nói “tứ tắc”, quan đốc học họ Bùi còn có ngụ ‎‎ý‎ gì khác nữa không, nhưng cái tắc về đường đi lại, giao lưu ra bốn phương thì đã rõ mười mươi. Thuở...

Tập Kiều, lẩy Kiều

CHÚNG ta đều biết truyện Kiều tuy là tác phẩm đề cập một vài mảnh đời riêng, nhưng có sức cảm thông và phổ cập đến mọi hạng người. Trong cuộc đời đầy bất trắc, dường như ai ai cũng thấy một vài câu thơ trong truyện Kiều nói lên thân phận mình....

Sùng chính thư viện

Sùng chính Thư viện do vua Quang Trung lập nên, xây dựng ở núi Bùi Phong, xã Nam Hoa (nay thuộc xã Nam Kim, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) và cử La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp làm Viện trưởng. Vậy! Sùng chính Thư viện được lập ra như thế nào?...

Sông Lam hay sông Rum

Bấy lâu kể cả trong lẫn ngoài nước nhiều bài viết khi nói về truyền thống khoa hoạn Họ Nguyễn Tiên Điền( Nghi Xuân- Hà Tĩnh ) thường hay trích câu ca dao Bao giờ Ngàn Hống hết cây, Sông Rum hết nước họ này hết quan, nhưng cũng không ít tác giả lại trích: Bao giờ Ngàn Hống hết cây,...

Rượu cần với người Thái

Rượu cần, nghĩa tiếng Thái là “Lầu Xà” hoặc “Lầu háy”. Người Lào ở vùng cao cũng phổ biến loại rượu này. Dù gọi theo cách nào nhưng khi uống thường được dùng cần trúc hay vòi để nút (hút) trực tiếp vào miệng. Uống rượu thười thì trong gia đình, tập thể các gia đình hoặc nhóm cộng đồng. Người Thái...

Quỳ Hợp - Lịch sử và tri thức bản địa

Thuật ngữ "người dân bản địa" (Indigenous People) vẫn chưa nhận được sự thống nhất cao ngay cả trong nhóm những người đang dành nhiều sự quan tâm cho việc bảo tồn và phát triển tri thức bản địa ở khu vực Đông Nam Á. Theo cách hiểu chung nhất, "người dân bản địa" là những người sở hữu "tri...

Quan hệ giữa họ Trần và họ Sử qua bản gia phả họ Trần ở Ân Phú mới phát hiện

Cuối tháng 6 vừa rồi, hai ông Trần Xuân Quyền (cán bộ ở Nghệ An), Nguyễn Thế Phiệt (ở TP Hồ Chí Minh) cùng quê xã Ân Phú, huyện Vũ Quang, về gặp tôi, trao đổi một số vấn đề lịch sử địa phương. Ông Quyền tặng tôi tập “Gia phả họ Trần Xuân” trong đó có bản sao chụp...

Núi sông ở Anh Sơn, một cái nhìn

Anh Sơn là một huyện vùng núi phía tây nam tỉnh Nghệ An. Đây không chỉ là vùng đất cổ còn lưu giữ nhiều dấu tích qua các thời kỳ lịch sử của dân tộc, là vùng đất giàu tiềm năng kinh tế, nhiều lợi thế và quân sự mà còn là vùng đất giàu bản sắc địa văn hoá với...

Những dòng họ nổi tiếng ở Hưng Nguyên

Hưng Nguyên có trên 100 dòng họ sống hoà thuận với nhau. Mỗi họ có lịch sử phát triển riêng, có thế mạnh riêng, khó có thể nói họ nào hơn họ nào. Trong bài viết này chúng tôi chỉ nêu lên một số dòng họ nổi tiếng có công khai hoang lập làng, đánh giặc giữ nước, học hành...

Nghệ An với công tác tuyển quân chi viện chiến trường (1973 -1975)

Cách nay 35 năm, dân tộc ta đã làm nên một mùa xuân lịch sử, chấm dứt hoàn toàn cuộc phưu lưu quân sự của đế quốc Mỹ trên đất Việt Nam. Hòa vào chiến công vĩ đại đó, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nghệ An đã có nhiều đóng góp quan trọng, đặc biệt là trong nhiệm...

Ngày xuân tản mạn về tiếng Nghệ

Người xứ khác nói tiếng Nghệ nghe như :”Rìu chém đá,rạ (rựa ) chém đe”, nghĩa là nó vừa nặng nề, vừa trọ trẹ và đặc biệt là rất khó nghe . Thế nhưng chúng ta chưa thể thống kê đã có biết bao nhiêu công trình khoa học nghiên cứu về phương ngữ Nghệ Tĩnh, từ khoá luận tốt...

Lý Nhật Quang - Đứa con kinh thành hiển thánh trên đất Nghệ

1. Đứa con hoàng tộc trong sử sách và thư tịch cổ Có thể nói, Lý Nhật Quang - vị hoàng tử thứ tám, con vua Lý Thái Tổ là một hiện tượng thú vị nhìn từ góc độ văn hóa học. Ở nhân vật này, chúng ta vừa nhìn thấy một thứ uy quyền chính thống, bắt nguồn từ gốc...

Lam thành - Ngọn núi lịch sử

“ Hưng quận chi nam -Hữu sơn ngật lập - Quyết danh Lam Thành...” là câu mở đầu bài Đăng Lam Thành sơn hoài cổ phú, của Phó bảng Đặng Nguyên Cẩn (1867-1923) viết hồi cụ làm giáo thụ phủ Hưng Nguyên . Bài phú được bạn thân của cụ là Tiến sĩ Nguyễn Văn Trình (1872-1949) lúc đó làm...

Kỳ hoa - Miền biên ải Hoan Nam trong thơ Bùi Huy Bích

Thuỷ tín Hoan nam biên ải tráng Bất tri khống địa kỷ trùng quan…" Ấy là hai câu mở đầu bài thơ “Phú Nghĩa sơn hành vũ trung, tác” của Hiệp trấn Bùi Huy Bích (BHB)....

Khoa bảng xứ Nghệ trong Văn bia Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội)

Bên cạnh các văn bản đăng khoa lục, các bộ sử, gia phả các dòng họ nổi tiếng…hệ thống văn bia đề danh tiến sĩ tại Văn Miếu Quốc Tử Giám là một nguồn tài liệu hết sức quý giá khi tìm hiểu truyền thống, thành tích khoa cử xứ Nghệ (Nghệ An, Hà Tĩnh) thời Lê sơ-Lê Trung Hưng....

Hương trầm Quỳ Châu

Ngoài nổi tiếng đá đỏ một thời, Quỳ Châu còn nổi tiếng có truyền thống sản xuất hương trầm không kém. Dịp cuối năm, người người sản xuất, nhà nhà sản xuất, và dòng người bắt đầu từ khắp nơi đổ về miền tây xứ Nghệ để thu mua, rồi đem hương trầm về xuôi tung ra thị trường phục vụ người dân trong...