I. Một học sinh, sinh viên Việt Nam xuất chúng được mệnh danh thần đồng. Vào những thập kỉ 30-40 của thế kỉ XX, giới học sinh, sinh viên và trí thức cả nước không ai không biết tiếng Lê Thiệu Huy, người Hà Tĩnh được mệnh danh là thần đồng Đông Dương huyền thoại....

Tôi đã gặp ông một lần rất vội trong chuyến trở về Việt Nam dự Hội nghị quảng bá văn học nước ngoài. Ấn tượng về một con người có vóc dáng nhỏ, nhưng đôi mắt đặc biệt sáng, với một túi đầy ắp bản thảo thơ rong ruổi trên những dặm đường thiên lý đã khiến tôi tò mò...

Tôi bỏ học sớm để đi bộ đội. Tháng 10 năm 1954 ra quân về làm công nhân Khu Thủy lợi Khu III rồi được học sơ cấp Trắc đạc tại đó. Rời lớp lên Ty Thủy Lợi Sơn Tây một thời gian phụ trách khảo sát lưu vực suối Hai xong thì đến năm 1959 chuyển về Ty Thủy...

  Cuộc đời của nhà giáo, nhà thơ Huy Huyền năm nay đã đến ngưỡng 80, đang vào tuổi trường xuân. Liệt Tử nói “Vì hạnh phúc mười năm: trồng cây; vì hạnh phúc trăm năm: trồng người; vì hạnh phúc nghìn năm: trồng đức”. Xem ra, trồng người và trồng đức là khó và lâu nhất. Ai kiên nhẫn làm...

Với một tay nghề già dặn, thơ Hoàng Trần Cương là thứ phù sa kết đọng mang nét tổng kết cuộc đời sau những năm tháng vật lộn gian nan. Như một tấm gương lồi, nhà thơ đã phản ánh được những vấn đề chân thật và bản chất nhất có tính đặc thù của thời đại ta đang sống....

  Anh được xem là “dị nhân” vì sau khi sống, học tập, làm việc ở Nga 25 năm, có vợ con, có bằng tiến sỹ nhưng về Việt Nam tay không. Anh sống 10 năm tại Hà Nội, ở trong những ngôi nhà gần như bỏ hoang; không hộ khẩu, không tiện nghi, thậm chí phương tiện đi lại cũng...

Hoàng Ngọc Hiến hiện nay, cũng như một vài người khác ở ta..., khó mà phân định được là nhà gì: nhà triết, nhà phê bình, nhà dịch thuật hay nhà văn hóa? Thời đại khai minh khiến cho một số người có thực tài nhìn đâu cũng thấy cần phải khai quang. Họ trở thành nhà bách khoa bất...

Đời người trôi qua thật nhanh. Mới ngày nào chiều chiều còn mải mê chạy theo trái bóng cùng bạn bè và anh Hiến trên bãi cỏ đồi Lênin bên dòng sông Maxcơva đến nay đã gần nửa thế kỷ. Lúc ấy cả cuộc đời gần như còn mở ra phía trước chúng tôi và bây giờ là… sắp khép...

NGƯỜI LÀM VĂN HỌC ĐÍCH ĐÁNG Hoàng Ngọc Hiến trước hết là một chuyên gia về văn học xô viết. Luận án phó tiến sĩ của anh làm về Mayakovsky. Qua các bản dịch và các công trình nghiên cứu của mình, anh đã giới thiệu một cách khá tập trung, có hệ thống, nhà thơ lớn xô viết này....

Tôi xin được gọi thầy Hoàng Ngọc Hiến bằng anh, bởi chính thầy Hiến muốn thế, thích thế. Cũng như thầy Hồ Ngọc Đại, thầy Hiến thích bình đẳng với học trò....

Ở đời, người ta đánh bạn với nhau hình như cũng có duyên số gì đó, “Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ, Vô duyên đối diện bất tương phùng” – Các cụ xưa đã nói thế! Trường hợp tôi và Hoàng Ngọc Hiến đúng là như vậy. Hoàn cảnh cũng như đường đời của chúng tôi, có nhiều chỗ...

Cách đây ngót 10 năm, ông Đinh Nho Liêm có nhờ tôi tìm cho ông một tài liệu. Đó là cuốn Mặc Ông sứ tập của Hoàng giáp Đinh Nho Hoàn. Nhà ngoại giao Đinh Nho Liêm là hậu duệ của cụ Đinh, muốn nhờ tôi dịch cho cuốn ấy để lưu truyền trong gia tộc.Nhưng vấn đề không chỉ...

Mất ở tuổi 73, năm 1982, Hoài Thanh là nhà văn thuộc thế hệ có một sự nghiệp viết đi qua mốc lịch sử Tháng 8 - 1945. Hơn thế, trước 1945, ông còn thuộc số người ít ỏi có sứ mệnh khai mạc nền phê bình văn học Việt Nam hiện đại. Trong ngót 15 năm làm công việc...