Theo báo GD&TĐ (28/11/2012-15:28), Bộ GD&ĐT vừa công bố xin ý kiến rộng rãi dự thảo chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm (NVSP) cho giảng viên (GV) trong cơ sở giáo dục đại học. Nhiều bạn đọc cho rằng, đây là vấn đề mà Bộ cần phải lắng nghe những ý kiến trái chiều của dư luận xã hội để xem xét, cân nhắc kĩ lưỡng trước khi đưa ra quyết định chính thức.

Thực ra, chủ trương này không mới. Với những mức độ khác nhau, mấy chục năm qua, bồi dưỡng NVSP cho GV là công việc Bộ đã làm và các trường vẫn làm thường xuyên, nhưng hiệu quả chỉ mang tính hình thức. Trong thực tế, rất nhiều người không có chứng chỉ NVSP nhưng dạy lại tốt hơn những người kiến thức NVSP được trang bị đến "tận chân răng". Nghệ thuật giảng dạy là bẩm sinh và tự đào tạo mà có. Đã gọi là bẩm sinh thì không ai dạy được; còn tự đào tạo là công việc suốt đời.

Từ ngày có các trường ĐHDL đến nay, ở đâu thỉnh giảng được mời cũng có GV sư phạm và GV ngoài sư phạm. Bộ thử thăm dò ý kiến SV các trường đó xem ai dạy tốt hơn? Nếu chất lượng dạy như nhau thì bày ra việc bồi dưỡng NVSP cho GV đại học chỉ là cách tìm công ăn việc làm cho một số người.

Từ bao năm nay, ở ta, dạy vẫn là quyền của thầy còn học là bổn phận của trò. Thầy được dạy và trò phải học. Thế nên mới có chuyện trớ trêu:  nhiều người không có khả năng làm khoa học, thậm chí cả đời chưa viết được một trang cho ra hồn lại hướng dẫn người khác nghiên cứu khoa học; dạy dở đến mức ma chê qủy hờn nhưng lại đi bồi dưỡng NVSP cho người khác!

Còn nhớ cách đây khoảng 30 năm, khi các trường ĐH phía nam vừa mới thành lập, Bộ đã tổ chức một đoàn cán bộ vào bồi dưỡng NVSP cho GV. Trong đoàn, ngoài một số GV của ĐHSP1 Hà Nội còn có nhiều cán bộ nghiên cứu của viện X,Y nào đó của Bộ. Hình như mấy vị này mới tập tửng đứng trên bục giảng, lấy giáo viên trẻ chúng tôi làm "thao trường diễn tập" nên rốt cuộc, họ đã không thành công. Gía như Bộ phân công những giáo sư có uy tín và có kinh nghiệm giảng dạy biên soạn tài liệu phát cho chúng tôi đọc thì đỡ lãng phí thời gian, công sức, tiền bạc của người học biết bao nhiêu?

Vì nay lâu loại chứng chỉ này vẫn là một điều kiện cần (một loại giấy thông hành) nên tất cả những SV tốt nghiệp các trường ngoài sư phạm muốn làm nghề dạy học đều phải theo học các lớp bồi dưỡng NVSP. Năm nào SV cũng than phiền với chúng tôi, rằng dạy "Phương pháp dạy học" mà chẳng thấy phương pháp nào cả; rằng sư phạm mà không mô phạm, GV nào cũng chỉ dạy buổi 2 tiết rưỡi, ngày 5 tiết nhưng tính 10 tiết; rằng đánh giá thiếu khách quan, đến lớp hay không đều có chứng chỉ, miễn là nạp đủ học phí. Các em không biết rằng, một khi cả người học lẫn người dạy, thậm chí cả các nhà quản lí đều coi đó là việc làm hình thức thì nghiêm túc làm gì, chất lượng làm gì và khách quan làm gì?

Như thế, "bị" bồi dưỡng NVSP chẳng qua là vì áp lực của chứng chỉ. Nếu khi thi tuyển công chức, ai dạy không được là loại, hoặc hết thời gian tập sự, ai dạy không đạt yêu cầu là đào thải thì cần gì chứng chỉ.

Giáo dục Việt Nam tụt hậu không phải vì thiếu các loại chứng chỉ mà vì thiếu những người thầy thực sự là thầy. Nếu Bộ GD&ĐT mạnh dạn chuyển hết những GV yếu kém, trong đó có cả tiến sĩ, sang làm các công việc khác thì ngay lập tức giáo dục ĐH sẽ đổi sắc thay da.