Mỗi 5 năm một lần, dân Pháp bầu Tổng thống. Lần này có  11 ứng viên tất cả nhưng có lẻ kết quả của bầu cử sẽ là cuộc chạy đua giữa 5 ứng viên nổi bật dưới đây, xếp theo mẫu tự của tên

            .  François Fillon  (Đảng Cộng hòa)

            .  Benoit Hamon (Đảng Xã hội)

            .  Marine Le Pen  (Đảng Cực hữu – Mặt trận Quốc gia)

            .  Emmanuel Macron (Phong trào Tiến lên)

            .  Jean-Luc Mélenchon (Nước Pháp không chịu cúi đầu)

Đúng ra thì bối cảnh chính trị của Pháp những năm gần đây có nhiều thay đổi. Cấu trúc chính trị theo các đảng phái cổ truyền  (thân hữu, thân tả, cực hữu) từ từ không còn thống nhất. Nhiều phong trào xã hội xuất hiện. Trong danh sách kể trên, hai ứng viên cuối cùng thể hiện biểu hiện đó.

Cuộc tranh cải trên truyền hình giữa các ứng viên ngày 4 tháng tư 2017.

Đài truyền hình BFMTV và Cnews đã mời tất cả các ứng viên theo một khung câu hỏi:

Tương lai nào, mẫu xã hội nào cho nước Pháp với những câu hỏi về giáo dục, an ninh, dân nhập cư, tinh thần thế tục và tôn giáo,  vấn đề môi trường

Mẫu kinh tế nào cho tương lai của Pháp? Ở đây có bốn vấn đề quan trọng: công ăn viậc làm, khả năng mua của dân tình, người hưu trí và sức khoẻ 

Vị trí nào cho nước Pháp trên thế giớitrong các liên hệ quốc tế và vấn đề khủng bố.

Cuộc tranh cải truyền hình đã kéo dài trên ba tiếng đồng hồ nhưng là một cuộc tranh cải cần thiết vì cử tri rất muốn biết đường lối và chương trình của các ứng viên để thực thi quyền chọn lựa của mình.

Hơn năm triệu người,trên dân số 65 triệu kể cả trẻ con không đi bầu, đã theo dỏi trực tuyến cuộc tranh luận này và nhiều triệu người khác đã xem phóng sự này trên Facebook hay trên You tube  những ngày kế tiếp – điều này chứng tỏ tầm quan trọng của cuộc tranh luận và nhất là sự trưởng thành chính trị của cử tri Pháp. Họ chú ý đến chuyện quốc sự và có ý muốn thực thi tốt nhất sự lựa chọn của mình qua phiếu bầu.

Sau cuộc tranh cải này, ông Jean-Luc Mélenchon đã được cho là người có lập trường thuyết phục nhất bởi 25% người theo dỏi, qua một điều tra trên mẫu có tính đại diện. Ông Emmanuel Macron được 21% , ông  François Fillon 15% và bà  Marine Le Pen 11% - ông Benoît Hamon 9% - còn lại các ứng viên khác thì đều dưới ranh 6% .

Giá trị của các thăm dò ý kiến ?

Dĩ nhiên kết quả của cuộc thăm dò ý kiến này không có giá trị tuyệt đối. Các thăm dò ý kiến trước đó cho kết quả rằng ông Macron và bà Le Pen là hai ứng viên dẫn đầu.

Trong phòng kín, lúc đi bầu, cử tri hoàn toàn có khả năng đổi ý kiến hoàn toàn – nhiều người bầu theo truyền thống “tả – hữu” - họ đã chọn khuynh hướng ấy một lần và họ theo nó suốt đời. Nhiều người bầu theo cảm tính.

Một số lớn cử tri bầu cực hữu vì cảm tính. Tại sao? Tại vì họ nghe theo lời dẫn dụ của nữ ứng cử viên duy nhất kỳ này – bà Le Pen. Lại nữa, phần đông trong số họ khổ sở vì vị trí thấp kém trong xã hội nên khi Đảng cực hữu đề nghị hạn chế người nhập cư, họ chợt thấy “đúng rồi người nhập cư vào cạnh tranh việc làm của họ”...Đảng cực hữu thì lúc nào cũng có những “giải pháp” ngắn gọn và mị dân – điều đó giải thích ít nhất là một phần thắng lợi của đảng như thế ở châu Âu và cả ở Mỹ nữa, gần đây.

Một ứng viên cho hi vọng thay đổi ?

Những người tranh đấu cho nhân quyền và cho phong trào Khai sáng tìm thấy nơi ứng viên Jean Luc Mélenchon vài hi vọng. Ông Mélenchon đề nghị “cứu con người trước nhất”  phải làm sao tạo bình đẳng xã hội, đánh thuế nặng những bậc lương cao một cách vô lý, tăng mức lương tối thiểu để mọi người đủ sống, giữ tuổi hưu trí lúc 60, trở  về luật 35 giờ làm việc mỗi tuần, đầu tư tới mức 100 tỉ euros để tái hồi sinh cho kinh tế, nhất là đầu tư cho năng lượng xanh để bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai.

Về chính trị, một đề nghị quan trọng của ông Mélenchon là sửa đổi Hiến Pháp (thành lập nền Cộng Hòa thứ 6) nhất để thêm vào đó quyền của công dân được truất phế, trong nhiệm kỳ, những dân biều và cả Tổng thống nữa, đã được bầu nhưng rốt cuộc không thực thi được chương trình họ hứa.

Về cá nhân, ông Mélenchon “sạch” hơn các ứng viên khác. Không như ông Fillon hiện đang bị tố cáo về việc dùng công quĩ trả lương cho vợ và cho con, hay ông Macron vốn là người của giới tài phiệt ngân hàng.

Một cách tình cảm hơn, ê kíp của ông Mélenchon gồm rất nhiều người trẻ – dưới bốn mươi – Ngoài ra, trong ê kíp còn có một kinh tế gia gốc người Việt, ông Hoàng Ngọc Liêm, giảng sư ở ĐH Panthéon Sorbonne, Paris.