Chuyến thăm lịch sử của tàu  máy bay USS Carl Vinson (CVN-70) vào cảng Đà Nẵng tuần rồi nhằm tiếp tục xây dựng sự tin cậy và thiện ý nhằm làm sâu sắc thêm tình hữu nghị hải quân với hải quân giữa hai kẻ thù cũ.

 Chiếc tàu sân bay, cùng với tuần dương hạm USS Lake Champlain (CG-57) và khu trục USS Wayne E. Meyer(DDG-108), đã tới cảng miền Trung Việt |Nam vào 5/3/2018 với một hành trình bao gồm các dự án tiếp xúc cộng đồng giữa lính thủy với lính thủy, các hoạt động thể thao và ca nhạc v.v. Dù các tàu chiến Mỹ đã từng viếng thăm Việt Nam từ 2004, đây là lần đầu một tàu sân bay Mỹ đã tới Việt Nam kể từ khi chiến tranh kết thúc, hơn 40 năm về trước.

Chuẩn đô đốc John Fuller, chỉ huy cụm tàu tiến công Vinson cho các phóng viên hay, tại một cuộc họp báo sáng thứ ba tuần trước, theo giờ địa phương, rằng các thủy thủ Việt Nam cũng được hoan nghênh khi lên tìm hiểu thủy thủ đoàn tiến hành các hoạt động chữa cháy, dẫn đường cho máy bay, và các khâu khác của nghiệp vụ tàu sân bay, “Khách viếng thăm đã đi lại trên boong và có dịp giao lưu với thủy thủ của chúng tôi và có được một cảm nhận về nhân cách của thủy thủ của chúng tôi”. Ông Fuller nói thêm, “Tôi nghĩ rằng một trong những ý kiến cảm thông nhất, là những khách thăm tàu rất ấn tượng bởi lao động cực nhọc của thủy thủ, rằng làm sao mà các thủy thủ trẻ tuổi có thể thực hiện được những thao tác phức tạp đến như vậy”.

“Tổng thống Donald Trump nói trong chuyến thăm Việt Nam tháng 5/2017, rằng ông muốn phát triển quan hệ quân sự giữa hai nước, và đề xuất ý tưởng về các chuyến thăm của tàu sân bay |Mỹ. Phó đô đốc Phillip Sawyer, chỉ huy Hạm đội 7 Mỹ, nói trong cuộc họp báo nói trên, rằng sự hoàn thành của lời hứa nói trên của tổng thống Mỹ sẽ giúp “tiếp tục bình thường hóa quan hệ với Hải quân Việt Nam”.

 “Chúng tôi đã cam kết (làm một cuộc viếng thăm của tàu sân bay) và thực thi cam kết này, và điều này là quan trọng vì nó giúp củng cố một niềm tin rằng chúng tôi đang thúc đẩy quan hệ đối tác của chúng tôi (với Việt Nam), ông Trump nói tiếp.

Sawyer cũng nhấn mạnh rằng việc xây dựng tình hữu nghị giữa từng người Việt với từng người Mỹ kiến thiết được nhờ các cuộc thăm như thế này là rất quan trọng. Chẳng hạn, ông cho hay Chủ tích UBND Thành phố Đà Nẵng đã gửi một thư chia buồn năm ngoái, nhân vụ tàu USS John S. McCain (DDG-56) của Mỹ bị đâm, và tuần rồi ông đã có dịp được bày tỏ lời cám ơn trực tiếp với Ủy ban nhân dân thành phố về bức thư nói trên.

Hải quân Mỹ và Bộ ngoại giao Mỹ tôn vinh chuyến thăm này là một biểu tượng của sự gắn bó ngày càng sâu đậm giữa hai nước, và là một nguồn cung cấp thiện chí để mở ra những cơ hội trong tương lai. Nhưng Sawyer đã cân nhắc trong câu chữ về tương lai của hoạt tính của mối quan hệ hải quân Mỹ - Việt rồi sẽ có dạng như thế nào.

 “Tôi sẽ làm việc chặt chẽ với các đối tác Việt Nam của chúng tôi, và chúng tôi sẽ phát triển các ý tưởng và những lựa chọn có ý nghĩa đối với cả hai phía”, ông nói tiếp, “ Chúng tôi tiếp tục kiến thiết mối quan hệ đối tác cực kỳ chặt chẽ mà chúng tôi đang có… Khi chúng tôi nói điều gì sẽ xảy ra trong tương lai, cần nhận thấy chúng tôi đã làm được một số việc: chúng tôi đã tiếp tục giao lưu với các đối tác ở đây, trong khuôn khổ Quan hệ đối tác Thái Bình Dương (Pacific Partnership), chúng tôi sẽ còn tiếp tục trong năm nay. Vì thế tôi đang tìm dịp để bàn với đối tác Việt Nam của tôi về việc chúng tôi sẽ làm gì trong tương lai”.

Được hỏi một lần nữa về tương lai của mối quan hệ, Sawyer nói: “Tôi đã có các thảo luận với Vùng III Hải quân và tôi sẽ có những cuộc thảo luận khác vởi Hải quân Việt Nam về việc chúng tôi sẽ làm gì để phát triển quan hệ đối tác chúng tôi đang kiến thiết, một mối quan hệ vẫn đang tiếp tục tiến triển mạnh. Tôi có rất nhiều ý tưởng trong đầu để thảo luận với lãnh đạo của Hải quân Việt Nam, nhưng đây thực sự là một con đường có hai chiều. Tôi muốn tin tưởng rằng tôi hiểu rõ những điều gì là có lợi với Hải quân Việt Nam và những gì chúng tôi có thể làm, và tới lúc đó chúng tôi sẽ đạt được một kế hoạch để tiến về phía trước”.

Tuy nhiên ông cũng nói rằng như một chiến binh tàu ngầm, “Tôi đang trông đợi dịp đưa một tàu ngầm Mỹ tới một cảng ở Việt Nam, đây cũng là một trong những thứ mà tôi muốn mang đến đây”.

Chuẩn đô đốc Fuller nói thêm trong dịp này, rằng “chúng tôi sẽ tìm các lĩnh vực để tiếp tục xây dựng sự hợp tác trên biển, và chúng tôi sẽ thực thi những kỹ năng cơ bản mà thủy thủ phải có – trong chuyến thăm này chúng tôi, nói riêng, trao đổi về ẩm thực, về chữa cháy, chúng tôi có khách lên thăm tàu Carl Vinson để xem các thao tác chúng tôi thực hiện trên một tàu Hải quân”.

Ám ảnh tới tận nền móng cuộc viếng thăm này là Trung Quốc. Trong khoảng 200 dặm thôi, cách Đà Nẵng, là đảo Hải Nam, và quần đảo Trường Sa trên Biển Đông được Việt Nam tuyên bố chủ quyền nhưng hiện bị Trung Quốc kiểm soát.

Sawyer nói rõ rằng chính là Việt Nam, chứ không phải là Trung Quốc, là nội dung thông điệp mà chuyến thăm muốn gửi, rằng sự kiện này sẽ tiếp tục một con đường mà chúng ta đang đi trên đó để tiếp tục xây dựng một tình hữu nghị mạnh mẽ giữa hải quân của hai nước.

Tuy nhiên, về việc Trung Quốc đầy mạnh các hoạt động trên Biến Đông, Sawyer cho rằng” các hành động cải tạo đất (đảo) và quân sự hóa gây nên sự lo âu, và sự lo âu như thế là thực tế vì thiếu minh bạch; và không rõ rồi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo ở vùng này. Tôi nghĩ rằng sự lo âu, và sự thiếu minh bạch đang phá vỡ đáng kể an ninh và ổn định trong toàn khu vực. Và điều này gây những quan ngại đáng kể”.

Hơn nữa, Sawyer cho rằng khả năng cơ động tự do của thương mại trong vùng có tầm quan trọng tột bực, và “bất cứ điều gì tỏ ra chống lại chuyển động tự do của thương mại sẽ là mối lo ngại cho toàn vùng”.

 “Xung đột đâu phải là không thể tránh được, nhưng an ninh tự  nó sẽ không đến. Và đó là lý do mà chúng tôi, Hái quân Hoa Ky và đặc biệt là Hạm đội 7 đã ở đây được 75 năm… và chúng tôi sẽ còn ở đây trong tương lai”, ông Sawyer kết luận.

..................

Lê Đỗ Huy dịch

Tiêu đề bài viết do VHNA đặt lại. (Nguyên gốc: Vinson Strike Group Makes Historic Port Call in Vietnam Amid Growing Navy Ties, South China Sea Tensions - Cụm tàu tiến công Vinson thăm cảng Việt Nam trên nền tăng lên của cả những gắn bó về Hải quân với Việt Nam, lẫn các căng thẳng trên Biển Đông.

Nguồn: https://news.usni.org/2018/03/06/31833

 (Báo của Học viện Hải quân Mỹ USNI).