Hiện nay các nhà nghiên cứu Văn hóa Dân gian đang nhận định khác nhau về vị thần chính ở đền Ông Hoàng Mười, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An. Chung quy, Hoàng Mười thờ ở đây là hóa thân của một trong 3 nhân vật lịch sử có nhiều công lao với dân Xứ Nghệ: Lê Khôi, Lý Nhật Quang hay Nguyên Xí. Chúng tôi tìm trong thần tích, sắc phong, văn tế và câu đối để đưa nhận định riêng.

1. Bài văn tế ở đền Hoàng Mười năm 2008, bằng Quốc ngữ, do các cụ cao tuổi soạn theo bài văn tế bằng chữ Hán ngày xưa truyền lại, có đoạn như sau: “Kính thỉnh, Đức quan Thái úy Hoàng Mười tôn chủ, sắc hiệu Khâm sai Tiết chế Nghệ An, Quảng Nam, Thuận Hóa đẳng xứ, kiêm Thủy Bộ chư doanh, Bình chương quân quốc trọng sự, Thái úy Vị Quốc công...”.

2. Trong số 12 Sắc phong còn giữ được ở đền Hoàng Mười thì có 4 sắc phong cho Thái úy Vị Quốc công, của 3 triều đại: Lê Trung Hưng, Quang Trung và triều Nguyễn. Sắc phong năm Cảnh Hưng 44 (1783) có đoạn đầu: “Sắc Khâm sai Tiết chế Nghệ An, Quảng Nam, Thuận Hóa đẳng xứ, kiêm thuỷ bộ chư doanh, Bình chương quân quốc trọng sự, Thái uý, Vị Quốc công tặng phong Hùng nghị Đại Vương...”.
3. Cuốn “Bách thần sự tích” bằng chữ Hán có chép về thần Vũ Mục như sau:

“廟七所, 政廟在興元縣潮口社, 原是太祖兄仲之子, 從太祖起義
平呉開國, 歷事太祖太宗仁宗三朝, 三鎭乂安, 平占冦, 累受司馬司空, 參預朝政平章國重事..”

(Nghĩa là: Có 7 miếu thờ, miếu chính tại xã Triều Khẩu, huyện Hưng Nguyên. Là con của anh ruột Lê Thái Tổ. Phụng sự 3 triều Vua: Thái Tổ, Thái Tông, Nhân Tông. Cai quản 3 trấn Nghệ An, bình định giặc Chiêm. Từng được thăng các chức Tư mã, Tư không, Tham dự triều chính, Bình chương quốc trọng sự ).

4. Câu đối chữ Hán được đắp nổi bằng xi măng mặt tiền cổng chính:

黎朝顯赫忠良將Lê triều hiển hách trung lương tướng.

南國芳名上等神Nam quốc phương danh Thượng đẳng thần

5. Sách “Thần tích làng Phúc Xuyên”, viết về thần Chiêu Trưng Đại Vương - Lê Khôi ở trang 4 có đoạn: “Năm Mậu Dần, Thuận Bình nguyên niên (1428), Vua phong Ngài là Bảo chính Công thần, Nhập nội Thiếu úy Dụ Quốc công”. Trang 11 có đoạn “Năm Nhâm Thìn (Hồng Đức) thứ 3 (1472), gia tặng Thái úy Tán Quốc công”. (Đền Chiêu Trưng là 1 trong ngôi đền đẹp nhất Xứ Nghệ thời bầy giờ, đã bị nước sông Lam cuốn trôi).

Nhận định: Ở Nghệ An có 3 người có công lao vượt trội: Lý Nhật Quang, Nguyễn Xí và Lê Khôi. Triều Lý, lãnh thổ chưa mở rộng đến Quảng Nam nên Lý Nhật Quang chưa từng là Khâm sai Tiết chế 3 trấn được. Còn Nguyễn Xí thì chưa từng làm Trấn thủ Nghệ An. Chỉ có Lê Khôi mới có đầy đủ các danh hiệu như trong thư tịch cổ và ký ức dân gian. Các chức tước: Khâm sai tiết chế, Bình chương quân quốc trọng sự, Thái úy, Quốc công đều phù hợp Lê Khôi. Chỉ còn băn khoăn một từ duy nhất: “Vị Quốc công”? chưa tìm thấy ai trong lịch sử có tước này. Trong “Thần tích làng Phúc Xuyên” Lê Khôi có 2 lần được Vua ban tước, Năm Thuận Bình nguyên niên (1428) ban 諭國公Dụ Quốc công; năm Hồng Đức thứ 3 (1472) ban 賛國公Tán Quốc công. Biết đâu có sự nhầm lẫn từ chữ 谕(dụ ) thành chữ 渭(vị).

Người viết bài này tin rằng đền Hoàng Mười ở xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên thờ Danh nhân Lê Khôi./.