Nhìn ra thế giới

Cuộc luận tội Tổng thống Trump tiếp tục…

Cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine Marie Yovanovitch tuyên thệ trước phiên điều trần

Sự khác biệt giữa bản tóm tắt cuộc điện đàm của ông Trump với Tổng thống Ukraine hồi tháng 4/2019 và nội dung cuộc trò chuyện vừa công bố hôm 15/11 mới đây, có thể khiến nhiều người Mỹ và các nhà lãnh đạo nước ngoài nghi ngờ về những tài liệu do chính Nhà Trắng công bố lâu nay.

Những dòng tweet liên tục của ông Trump trong lúc diễn ra phiên điều trần đã làm rối loạn buổi luận tội hôm 16/11. Ngày thứ hai trong phiên điều trần luận tội Tổng thống công khai của Hạ viện lại một lần nữa được vén màn và quá trình tố tụng bắt đầu với một tiếng vang chát chúa.

Làm rung chấn phiên điều trần

Hôm thứ 14/11, phiên điều trần đầu tiên đã tiết lộ về một cuộc điện thoại giữa Tổng thống Donald Trump và Đại sứ Hoa Kỳ tại EU Gordon Sondland. Và trong cuộc điện thoại này, Tổng thống có thể đã hỏi về các cuộc điều tra Ukraine đối với cha con cựu Tổng thống Joe Biden. Sau đó sự việc có thêm diễn biến mới khi vào cuối tuần, Nhà Trắng công bố nội dung cuộc điện đàm đầu tiên giữa Tổng thống Dolald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Thêm vào đó là một dòng tweet của ông Trump khiến Đảng Cộng hòa khuấy đảo. Dùng những ngôn từ thẳng thắn, giật gân, ông Trump đã khoe rằng những hành vi của ông với tư cách tổng thống là kiểu cách của một "tổng thống thời hiện đại".

Nếu vậy, chào mừng bạn đến một phiên điều trần luận tội tổng thống hiện đại. Khi cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine Marie Yovanovitch ngồi làm chứng và khai báo hơn một giờ đồng hồ thì ông Trump bắn ra hàng loạt tweet. Ông đặt nghi vấn về năng lực của bà đại sứ, nói rằng Tổng thống Ukraine đã có những tuyên bố bất lợi về bà và chỉ ra rằng ông có quyền sa thải các nhà ngoại giao theo ý muốn. Điều làm cho khoảnh khắc này trở thành lịch sử là khi Chủ tịch Ủy ban Adam Schiff đã cho Yovanovitch một cơ hội để bác bỏ các dòng tweet của Tổng thống trong quá trình diễn ra điều trần. Đảng Dân chủ đã mô tả hành vi của Tổng thống là một hình thức "uy hiếp nhân chứng" (witness intimidation). Và đây là cuộc tấn công mới nhất của Tổng thống chống lại một trong những nhân viên Chính phủ của mình.

Đảng Cộng hòa, vốn được biết là có chiến lược tránh trực tiếp làm mất danh tiếng của một nhà ngoại giao lâu năm, được kính trọng, lại thấy một Tổng thống của đảng mình đảo lộn các quy tắc. "Tôi không đồng ý với các dòng tweet," Nữ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Elise Stefank nói với một phóng viên trong giờ nghỉ. "Tôi nghĩ Đại sứ Yovanovitch là một công chức, giống như nhiều công chức khác cống hiến cho Hoa Kỳ ở nước ngoài." Mike Conaway, một đảng viên Cộng hòa khác trong ủy ban, nói rằng những dòng tweet của Tổng thống Trump là "không phải là điều tôi sẽ làm". Hôm 14/11, Nhà Trắng cho biết Tổng thống không theo dõi các phiên điều trần luận tội. Nhưng vào phiên kế tiếp, ông Trump có vẻ đã theo dõi toàn bộ. Những dòng tweet của ông đã khẳng định tuyên bố của bà Yovanovitch rằng chính Tổng thống là động lực khiến bà bị sa thải.

Bí ẩn nội dung cuộc điện đàm

Vào sáng 15/11, Nhà Trắng đã công bố nội dung cuộc điện đàm đầu tiên giữa ông Trump với Tổng thống Ukraine Zelensky vào 21/4. Ông Trump chúc mừng ông Zelensky thắng cử và đề xuất khả năng chuyến thăm Nhà Trắng. Ông Zelensky mời ông Trump tới dự lễ nhậm chức ở Kyiv và hứa hẹn các món ăn ngon và lòng hiếu khách. Ông Trump đã đồng ý, nói về những trải nghiệm của ông với Ukraine khi còn là một nhà tổ chức các cuộc thi sắc đẹp. Tuy nhiên, khi Nhà Trắng công bố bản tóm tắt về cuộc nói chuyện này hồi tháng 4, nó lại vẽ ra một bức tranh khác. Bản tóm tắt hồi tháng 4 viết rằng ông Trump "nhắc đến" cuộc bầu cử ở Ukraine đã được tiến hành theo một quy trình công bằng và cởi mở. Và ông Trump đã "nhấn mạnh sự ủng hộ không ngừng của Hoa Kỳ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine".

Bản tóm tắt còn cho rằng ông Trump đã nói với ông Zelensky rằng hai người sẽ hợp tác với nhau "để thực hiện các cải cách nhằm củng cố nền dân chủ, tăng cường thịnh vượng và thoát khỏi tham nhũng". Những điều đó không xảy ra, như bản nội dung cuộc điện đàm vừa công bố cho thấy. Và điều này đặt ra câu hỏi tại sao ông Trump không nói về vấn đề tham nhũng hay thể hiện sự ủng hộ đối với sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine đặc biệt là đối với lịch sử sai phạm của chính quyền Ukraine và việc Nga hỗ trợ cho quân nổi dậy chống lại Ukraine ở khu vực biên giới phía Đông nước này. Bản tóm tắt công bố hồi tháng 4 có thể là những gì nhóm chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ muốn Tổng thống nhấn mạnh, nhưng ông đã không làm thế.

Tại sao Tổng thống Zelensky?

Có phải Tổng thống Donald Trump hoãn viện trợ quân sự cho đồng minh Ukraine vì lý do chính trị cho lợi ích của bản thân? Đó là câu hỏi lớn của cuộc điều tra luận tội do Đảng Dân chủ dẫn đầu. Ukraine không thuộc Nato và nước này đã phải vật lộn với nạn tham nhũng kéo dài. Nhưng định hướng tương lai của Ukraine có tầm địa chính trị quan trọng. Trong phần lớn lịch sử độc lập 28 năm của mình, vẫn chưa rõ liệu Ukraine cuối cùng sẽ liên kết với Nga hay phương Tây. Năm 2014, có vẻ như sự lưỡng lự đã chấm dứt. Sau cuộc cách mạng đường phố đẫm máu, các nhà lãnh đạo mới của Ukraine đã khẳng định rằng tương lai của đất nước này có mối liên hệ chặt chẽ hơn với châu Âu và phương Tây. Nga hiện được coi là kẻ thù và họ đã đáp trả bằng cách chiếm giữ Crimea và hỗ trợ một cuộc nổi dậy vũ trang ở miền Đông Ukraine, đến nay đã cướp đi hơn 13.000 sinh mạng. Dưới thời Obama, việc người Ukraine có quyền quyết định tương lai của chính họ và chống lại sự xâm lược của Nga được bảo vệ như một nguyên tắc tư tưởng quan trọng. Điều đó đã thay đổi khi Tổng thống Trump nhậm chức và Chính phủ Ukraine đã không thể dựa vào sự hỗ trợ tích cực của Mỹ kể từ đó.

Mỹ viện trợ quân sự bao nhiêu? Hoa Kỳ có mối quan hệ lâu dài với quân đội Ukraine và đã cam kết viện trợ khoảng 1,5 tỷ đôla kể từ năm 2014. Phần lớn trong số tiền này được dành cho việc huấn luyện binh lính và hiện đại hóa cách thức tổ chức và hoạt động của quân đội Ukraine. Một hệ thống tên lửa chống tăng Javelin do Mỹ cung cấp được quân đội Ukraine thử nghiệm tại một địa điểm không được tiết lộ. Khoản hỗ trợ mới nhất, mà chính quyền Trump trì hoãn trước khi gửi đi, trị giá 391 triệu đôla, bao gồm một loạt vũ khí và hỗ trợ kỹ thuật. Điều này quan trọng về cả mặt quân sự lẫn biểu tượng. Khi quân đội Ukraine biết chắc có Hoa Kỳ chống lưng, họ biết mình sẽ không bị coi nhẹ nữa.

Sự giao động trong viện trợ và những lời xúc phạm thường xuyên của Tổng thống Trump về Ukraine, gần như chắc chắn sẽ củng cố thế lực của Moscow trong các cuộc đàm phán hòa bình. Cuộc điều tra luận tội liên quan đến chiến dịch bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 và cả đối thủ có thể của Tổng thống Trump vào năm 2020 - Joe Biden. Tất cả đều có liên quan đến Ukraine. Cho đến nay không có người Ukraine nào được gọi để làm chứng. Thay vào đó, cuộc điều tra tập trung vào các kênh liên lạc chính thức và "bất thường" giữa Washington và Kyev. Tại sao cuộc bầu cử năm 2016 vẫn được nhắc đến? Thái độ lạnh nhạt của Tổng thống Trump đối với Ukraine bắt nguồn từ chiến dịch bầu cử năm 2016.

Vào thời điểm đó, người quản lý chiến dịch tranh cử của Trump - Paul Manafort - buộc phải từ chức sau khi các tài liệu xuất hiện tại Ukraine cho thấy ông đã nhận được các khoản thanh toán ngoài luồng từ một đảng chính trị thân Nga. Tổng thống Trump và những người ủng hộ ông nói rằng bằng cách công bố tài liệu, các quan chức Ukraine đã can thiệp không công bằng để hỗ trợ đối thủ Đảng Dân chủ Hillary Clinton của ông. Bất chấp mọi nỗ lực của Rudy Giuliani, luật sư riêng của Tổng thống Trump, bằng chứng ủng hộ lập luận này vẫn cực kỳ mỏng manh. Trong khi đó, ông Manafort đã bị tù vì vi phạm tội liên quan đến tài chính.

Vai trò của cha con Biden

Cha con ông Biden đã biến trung tâm của cuộc điều tra luận tội với hai bên tiếp cận vấn đề từ các hướng khác nhau. Nó liên quan đến giai đoạn 2014-2015 khi Phó Tổng thống Biden là người đại diện của chính quyền Obama tại Ukraine. Cùng lúc ấy, con trai ông, Hunter Biden, giữ một vị trí lãnh đạo rất ngon lành ở một công ty khí đốt của Ukraine. Đảng Dân chủ đang tìm cách chứng minh rằng Tổng thống Trump tận dụng viện trợ quân đội của Hoa Kỳ và chuyến thăm Nhà Trắng để đổi lại việc Tổng thống Ukraine mở cuộc điều tra về hai cha con Biden. Đảng Cộng hòa đang cố gắng biến việc này chỉ liên quan đến cha con Biden. Họ muốn biết lý do tại sao Hunter được trả lương rất cao và liệu Phó Tổng thống có sử dụng địa vị chính trị của mình để giúp công ty của con trai mình không.

Trong khi đó, Tổng thống Volodymyr Zelensky nói rằng ông "không thấy có áp lực" từ Nhà Trắng để mở một cuộc điều tra về cha con Biden. Điều này đã trở thành một phần trong câu thần chú của Tổng thống Trump khi ông nói về cuộc gọi điện thoại "hoàn hảo" vào ngày 25/7 với người đồng cấp Ukraine. Kể từ đó, lời khai và các tin nhắn công bố bởi các nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã cho thấy rõ rằng các quan chức Ukraine đã bối rối và lo lắng về sự tạm ngưng viện trợ của Hoa Kỳ. Và rằng họ đã được thông báo là phải mở điều tra về cả cuộc bầu cử năm 2016 và gia đình nhà Biden. Bây giờ thì chúng ta biết, chẳng hạn, Ukraine đã đang xem xét việc bắt đầu thực hiện một cuộc phỏng vấn trên truyền hình và công bố các cuộc điều tra mà Tổng thống Trump rõ ràng rất muốn. Lo ngại bị cuốn sâu hơn vào chính trị đảng phái Mỹ, các quan chức Ukraine có liên quan đang từ chối đưa ra các thông tin từ phía họ. Người dân Ukraine phần lớn không còn bận tâm nữa. Người dân Ukraine đang tập trung nhiều hơn tới những nỗ lực của Tổng thống mới của họ nhằm mang lại hòa bình ở phía Đông hơn là cuộc gọi điện thoại của ông với Trump./.

 

 

 

 

 

 

 

tin tức liên quan

Thống kê truy cập

114434918

Hôm nay

2189

Hôm qua

2349

Tuần này

21568

Tháng này

211966

Tháng qua

1114316576

Tất cả

114434918