CHƯƠNG 8

HÔ VANG THUYẾT “TRUNG QUỐC SỤP ĐỔ”

Bài quốc ca của nước Trung Hoa mới ra đời trong lúc dân tộc Trung Hoa đang ở trong giai đoạn khó khăn nhất, trong đó có câu rung động lòng người “Dân tộc Trung Hoa đã đến lúc nguy nan nhất rồi”.

Câu nói biểu đạt ý thức lo lắng, “nỗi lo” này là linh hồn của bài quốc ca. Một dân tộc “đang ở lúc nguy nan nhất” tức là đang trong giai đoạn đối mặt với hiểm họa vong quốc diệt chủng, cần phải cứu nguy và mưu sự tồn vong cho dân tộc. Nhưng, một thời khắc nguy nan khác dễ bị coi nhẹ lại chính là lúc cả dân tộc đang giương cao ngọn cờ ca khúc ca khải hoàn. Trung Quốc thế kỷ 21, có tiềm năng “trỗi dậy”, nhưng cũng có khả năng “tụt hậu”, có nguy cơ “sụp đổ”. Tinh thần bài quốc ca nhắc nhở chúng ta một điều, trong cao trào của sự “trỗi dậy” cần hết sức chú ý đến mối nguy của sự “sụp đổ”.

1. Nước lớn trỗi dậy và nuớc lớn sụp đổ: ranh giới mong manh

Thiên hữu bất trắc phong vân, quốc hữu đán tịch họa phúc (trời có gió mưa bất trắc, nước có họa phúc sớm chiều). Giữa “nước lớn trỗi dậy” và “nước lớn sụp đổ”, không có cái gọi là khó có thể vượt qua. Cổ kim đã có vô số ví dụ sử sách ghi chép lại, gợi mở cho chúng ta nhiều điều sâu sắc.

Vận mệnh nước lớn: Tồn vong chỉ trong một đêm

Ngày 14 tháng 7 năm 1789, người dân Paris tấn công nhà ngục Basti, đại cách mạng Pháp nổ ra. Tối hôm đó, người chuyên quản lý y phục cho quốc vương kể lại tình hình Paris cho vua nghe, Louis 16 kinh ngạc hỏi: “Đây có phải là cuộc phiến loạn không ?”, ông ta nói: “Không, thưa bệ hạ, đây là một cuộc cách mạng”. Quốc vương tối đó viết vào nhật ký hai chữ : “Vô sự”. Đây là một ví dụ điển hình về vị quốc vương đã thiếu đi “nỗi lo”.

Nhà ngoại giao Mỹ George Frost Kennan đưa ra thuyết “kiềm chế” cho thời kỳ chiến tranh Lạnh trong tác phẩm “Căn nguyên hành vi của Liên Xô” nói: “Nếu như sự đoàn kết và hiệu quả của Đảng – một loại công cụ chính trị - bị hủy hoại, thì Liên bang Nga chỉ trong một đêm sẽ từ cường quốc trở thành một nước yếu kém và đáng thương nhất”. Sự sụp đổ của Liên Xô cuối cùng cũng chỉ trong một đêm.

 Mao Trạch Đông : 50 năm sau càng nguy hiểm

Ngày 24 tháng 9 năm 1956, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 8 Đảng cộng sản Trung Quốc, Mao Trạch Đông trong cuộc trò chuyện với Đoàn đại biểu Liên minh những người cộng sản Nam Tư, nói: “ Muốn Trung Quốc trở thành một nước giàu mạnh thì phải cần 50-100 năm”, “ Sắp tới Trung Quốc sẽ trở thành một nước như thế nào thì phải xem phát triển ra sao. Trung Quốc cũng có thể phạm sai lầm, cũng có khả năng sa ngã” , “sự sa đọa, chủ nghĩa quan liêu, chủ nghĩa nước lớn, tự cao tự đại, Trung Quốc đều có thể phạm phải”, “hiện tại nhân dân Trung Quốc đang rất khiêm tốn, biết học tập người khác… nhưng chúng ta phải đề phòng tương lai, 10 năm, 20 năm sau đã nguy hiểm rồi, 40 năm, 50 năm sau càng nguy hiểm”. Đây là lời cảnh báo của Chủ tịch Mao Trạch Đông – người sáng lập ra nước Trung Quốc mới– đưa ra vào thời kỳ đầu xây dựng đất nước. Trung Quốc hiện nay không phải đang trong giai đoạn “50 năm sau càng nguy hiểm” hay sao?

Đặng Tiểu Bình : Vấn đề của thời kỳ phát triển không ít hơn vấn đề của thời kỳ kém phát triển

Ngày 16 tháng 9 năm 1993, Đặng Tiểu Bình khi trò chuyện với em trai Đặng Khẩn có nói: “1,2 tỷ dân làm thế nào để có cuộc sống sung túc? Sung túc rồi thì thực hiện phân phối thế nào ? Đây đều là những vấn đề lớn. Vấn đề đã đặt ra, giải quyết vấn đề này còn khó hơn giải quyết các vấn đề phát triển.Vấn đề về phân phối đặt ra rất lớn. Chúng ta luôn bàn tới cần phải tránh phân hóa giàu nghèo, thực tế cho thấy phân hóa hai cực đó vẫn xuất hiện một cách tự nhiên. Chúng ta cần phải dùng mọi cách, mọi phương án để giải quyết vấn đề này. Người Trung Quốc rất tài, nhưng vấn đề thì càng ngày càng nhiều, càng ngày càng phức tạp, lúc nào cũng có thể nảy sinh vấn đề. Một phần lớn tài sản nằm trong tay thiểu số người, trong khi đại bộ phận vẫn khó khăn, nếu cứ phát triển như vậy thì chắc chắn một ngày nào đó sẽ nảy sinh vấn đề. Phân phối không đồng đều sẽ dẫn đến phân hóa hai cực, đến một thời điểm nhất định sẽ nảy sinh vấn đề. Việc này cần phải giải quyết. Trước đây chúng ta hay nói cứ phát triển đi đã. Bây giờ nhìn lại, những vấn đề của giai đoạn sau khi phát triển không ít hơn giai đoạn kém phát triển.

Trung Quốc đang phát triển, các vấn đề của Trung Quốc cũng đang tăng lên. Trung Quốc đang trỗi dậy, các mâu thuẫn của Trung Quốc cũng nổi lên. Trung Quốc 30 năm cải cách mở cửa, xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, có thành tựu lớn. Nhưng nếu không giải quyết vấn đề phân hóa giàu nghèo, vấn đề hủ bại, thì chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc sẽ diến biến hòa bình thành chủ nghĩa tư bản đặc sắc Trung Quốc. Mấy năm trở lại đây, ông Ngô Kính Liên (chuyên gia nghiên cứu của Quốc vụ viện Trung Quốc-ND) đã nhắc đi nhắc lại cần phải chú ý phòng tránh cho Trung Quốc không bước vào con đường kinh tế thị trường quyền quý, tức là chủ nghĩa tư bản quyền quý. Đây là lương tâm chính trị của một học giả kinh tế lo cho dân cho nước.

Chiến thắng suy vong mới có thể thực hiện trỗi dậy

Nhà thơ đời Đường Đỗ Mục trong “A Phòng cung phú” khi tổng kết về những bài học rút ra từ sự diệt vong của sáu nước tiên Tần và sự thất bại của triều đình Tần sau đó, có nói: “Diệt lục quốc giả, lục quốc dã, phi Tần dã. Tộc Tần giả, Tần dã, phi thiên hạ dã” (kẻ diệt sáu nước chính là sáu nước, không phải nước Tần. Kẻ diệt họ Tần, chính là người Tần, không phải dòng họ nào khác trong thiên hạ). Ông chỉ ra căn nguyên của sự diệt vong của sáu nước và nước Tần đều bắt nguồn từ các nguyên nhân nội tại, chứ không phải do lực lượng bên ngoài.

Hai cường quốc Liên Xô và Mỹ có nửa thế kỷ chiến tranh Lạnh, Liên Xô giải thể, Mỹ không tránh khỏi bị đổ lỗi cho việc này, nhưng căn nguyên của sự thất bại của Liên Xô xuất phát từ nội bộ bên trong.

Một nước có tiên tiến mấy cũng đều là một chỉnh thể mâu thuẫn đối lập thống nhất, tức là đều có yếu tố hưng vượng và yếu tố suy vong. Một nước lớn muốn trỗi dậy thì cần thiết phải chiến thắng sự suy vong của bản thân mình.

Trung Quốc đang trỗi dậy, nhưng Trung Quốc cũng tiềm ẩn nguy cơ suy vong. Tài sản quốc gia không ngừng gia tăng nhanh chóng, đó là cơ sở vật chất của sự trỗi dậy. Nhưng, khoảng cách phân hóa giàu nghèo ngày càng lớn sẽ là nhân tố dẫn đến suy thoái. Đảng cộng sản Trung Quốc bắt nguồn từ việc giải quyết vấn đề phân phối, lấy của người giàu chia cho người nghèo (đả thổ hào, phân điền địa), cuối cùng trở thành Đảng cầm quyền. Thế kỷ 21, Trung Quốc vẫn cần trỗi dậy từ giải quyết vấn đề phân phối, Đảng cộng sản Trung Quốc hoàn toàn có khả năng biến Trung Quốc từ một nước nghèo đói trở thành một nước vừa giàu có, vừa công bằng. Một học giả nói, tỷ lệ tội phạm ở Nhật Bản là thấp nhất trong số các nước phương Tây. Xã hội Nhật Bản thời sau chiến tranh không những không xuất hiện phân hóa giàu nghèo, mà còn dâ#n dần xóa bỏ sự khác biệt giữa thành thị, nông thôn và các khu vực khác. Đại bộ phận dân Nhật cho rằng, Nhật Bản là một xã hội bình đẳng, không giai cấp, Nhật xây dựng một thể chế khá bình đẳng, trong một nhà máy thì thu nhập của giai cấp công nhân và của ban lãnh đạo không có độ chênh lệch lớn, các hộ nông dân, hộ cá thể, các doanh nghiệp tư nhân nhỏ phải chịu tỉ lệ thuế rất thấp, ở Nhật có mười đồng chỉ tiêu ba đồng. Chế độ phân phối tài chính của Nhật Bản sẽ giúp cho Nhật Bản trỗi dậy một cách huy hoàng vào thời điểm thích hợp và nếu có suy thoái thì vẫn ngẩng cao đầu.

Nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh chóng, nhưng cũng làm gia tăng các hiện tượng sa đọa. Sa đọa là nhân tố dẫn đến sự sụp đổ của một quốc gia, không chống lại sự sa đọa, Trung Quốc khó có thể trỗi dậy; nhưng nếu chống không đúng cách, thì sẽ ảnh hưởng đến sự trỗi dậy. Trung Quốc khi xây dựng nền kinh tế trước đây đã từng lâm vào “chủ nghĩa xã hội không tưởng”, “đại nhảy vọt” theo đường vòng; trong công cuộc xây dựng nền chính trị, Trung Quốc cũng không thể xây dựng “chủ nghĩa dân chủ không tưởng”, không thể rơi vào bẫy “đại dân chủ”. Muốn thích ứng tình hình của Trung Quốc, cần phải tuân theo quy luật của Trung Quốc, đi theo con đường xây dựng dân chủ mang đặc sắc Trung Quốc, diệt trừ hiện tượng sa đọa–mối nguy hại ảnh hưởng đến sự trỗi dậy của quốc gia.

Các nhân tố khiến Trung Quốc sụp đổ và những nhân tố để Trung Quốc trỗi dậy luôn phát triển song song. Ví dụ, các vấn đề dân số như chưa đạt đến “thời kỳ vàng” đã già, sớm phải đối mặt vấn đề của xã hội người già; trào lưu xã hội chưa giàu đã xa xỉ; tài nguyên phát triển chưa giàu lên đã cạn kiệt… đều cần được quan tâm sâu sắc. Vận mệnh của Trung Quốc nằm trong tay người dân Trung Quốc. Để thực hiện trỗi dậy, chúng ta không sợ bị Mỹ “Tây hóa”, “phân hóa”, chỉ sợ bản thân chúng ta “tự sa ngã”, “cứng nhắc hoá”… Chỉ có khắc phục được sự suy thoái của chính mình, thì mới thực hiện được sự nghiệp phục hưng vĩ đại.

Kỳ sau: 2. Trung Quốc “vang khúc khải hoàn”, nhưng cũng phải “rung chuông cảnh giác”