Diễn đàn

Phản biện ông Hoàng Hữu Phước về dự kiến soạn Luật Biểu Tình

Xin nói thật: Có lẽ tôi hơi bị mệt mỏi và đỏ mặt đọc không vào nổi toàn văn bài phát biểu của ông Hoàng Hữu Phước trước phiên họp toàn thể của Quốc Hội khoá XIII ngày 17-11 vừa rồi.

Nội dung chính của bài phát biểu như chính ông Phước đã tóm tắt là “Đề nghị QH loại bỏ Luật lập hội và Luật Biểu tình khỏi danh sách dự án luật suốt nhiệm kỳ Quốc Hội khoá XIII này” Dư luận không khỏi ngạc nhiên trước lời lẽ khá băm bổ của ông Hoàng khi tự tóm tắt đề nghị của mình như vậy đối với một vấn đề mà cả QH và các tầng lớp nhân dân đang quan tâm. Có đưa vào kế hoạch để biên soạn hay khong còn là vấn đề QH còn cân nhắc, thảo luận. Với lời lẽ khá băm bổ như vậy, phải chăng ông đã chọn lựa biện pháp quả đấm thép để thảo luận một vấn đề rất quan trọng về thể chế như luật biểu tình dang bàn đến? Không kể những trường hợp xẩy ra khủng hoảng ở nghị trường, nói chung quốc hội của một nước văn minh tân tiến không chấp nhận người đại biểu của nhân dân có thái độ “bạo lực ngôn từ” như vậy để chặn họng các ý kiến không đồng thuận với mình như vậy.

Bỏ qua thái độ tiếp cận vấn đề, nhất trí rằng, là ĐBQH ông Phước có quyền phát biểu ý kiến của ông về việc có biên soạn hay không biên soạn luật biểu tình. Hãy xem các lý do ông đã nêu ra:
Theo ông thì nhân loại chỉ mới biết đến hành vi biểu tình từ năm 1913 do Gandhi tổ chức ở Ấn Độ. Rồi đến những năm 60 của thế kỷ trước từ ngữ “biểu tình” mới xuất hiện ở “Hợp chủng quốc”(sic) Hoa Kỳ. – Thật đáng tiếc: ở đây bình thường ông Phước chỉ cần viết “nước Mỹ” là xong, không ai hiểu lầm điều gì. Nhưng ông muốn dùng từ cho tính chính thức. Nhưng, xin lỗi ông, kiến thức của ông hoàn toàn không cập nhật! Đúng là trước đây ở Việt Nam thường hay dịch nhầm tên chính thức của nước Mỹ The United States of America là “Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”. Nhưng vài chục năm nay chính phủ Hoa Kỳ đã chính thức cải chính, tên đúng phải dịch là “Hợp chúng quốc Hoa Kỳ” (chúng là nhiều; chúng quốc là nhiều nước, chứ không phải hợp chủng là hỗn hợp của nhiều chủng tộc), xin xem chẳng hạn ảnh trang Hoa Kỳ của Wikipedia và thư mục trang web của Đại sứ quán Hợp chúng quốc Hoa Kỳ tại Hà Nội.

Ông là cử nhân Anh văn, mà chính ông cũng muốn tỏ cho thiên hạ biết điều ấy khi  Ông giải nghĩa “biểu tình” bằng tiếng Anh là Demonstration, thế mà đối với một tên nước to đùng là Hoa Kỳ mà ông bất cập tri thức, thật là điều không chỉ đáng tiếc cho riêng ông!

Trở lại vấn đề chính: Không biết ông căn cứ vào đâu mà dám đưa ra những mốc thời gian lịch sử như đã ghi trên cho khái niệm và lịch sử biểu tình?
Điều này hẳn là “tâm đắc” nhất của ông đây. Theo logic tâm lý mà suy thì có lẽ ông cho rằng lịch sử biểu tình như ông nói đó các ĐBQH có lẽ không ai biết, mà người dân ở ngoài chắc hẳn cũng mù tit. Bởi vậy, nghe (hoặc đọc) bài phát biểu của ông xong thiên hạ mới tá hoả ngộ ra: loài người từ khi ăn lông ở lỗ mãi đến gần đây trên đời này làm gì có chuyện biểu tình! Biểu tình biểu tiếc gì đó mới có từ năm 1913 bởi ông Gandhi bên Ấn Độ, nước Mỹ văn minh thế mà cũng mãi đến tận những năm 60 mới biết đến biểu tình!
Ý ông nói rất rõ ràng là: loài người từ khi sinh ra chẳng làm gì có cái chuyện biểu tình, thế mà người ta vẫn sống được, cần gì phải biểu tình và luật biểu tình? Nay cái hành vi “biểu tình” kia mới nẩy đâu ra bên Ấn Độ, mãi đến 1960 mới truyền qua Mỹ, đâu phải là quy luật vĩnh hằng hay là “khuôn vàng thước ngọc” để đo tầm cỡ của cái mà ông gọi dè bỉu là “cái gọi là tự do dân chủ”?
Vẫn theo cái logic tâm lý mà suy thì có lẽ ông lơ mơ đoán rằng biểu tình chẳng có lịch sử lâu lắc gì nên chẳng phải quan trọng để quan tâm!
Xin thưa, đúng thế đấy! Chỉ những kẻ i tờ quá không biết chứ nói chung người có học ai chả biết vậy. Nhưng tôi đoán không sai rằng chính ông vốn mù tịt điều này, nhưng ông lỏm ở đâu đó được cái ý ấy nên mượn miễn phí diễn đàn QH đem trưng ra để loè các ĐBQH và bàn dân thiên hạ, đúng thế không, thưa ông nghị Phước khả kính? Đoán đúng nên chỉ qua vài thao tác tra cứu tôi biết tỏng ông lỏm cái ý quý báu ấy ở đâu rồi.
Này nhé: Ông muốn phát biểu gì đó về luật biểu tình nên vào Google tìm hiểu xem sao. Đúng thôi, ông là thạc sĩ biết vào vi tính biết gõ Google, trước khi nói gì viết gì mà làm thế là chí lý. Vậy là ông gõ từ khoá “Biểu tình”, rồi là ông tìm được giải thích từ trang Wikipedia (Bách khoa toàn thư mở)!  
Chỉ ra gốc tích nguyên bản rồi thì cái bản sao loè bịp của ông Hoàng Hữu Phước chẳng còn tí lấp lánh nào nữa! (Nói loè bịp là vì ông lấy kiến thức của nó mà giấu biệt không nói rõ là cóp nhặt từ Google). Ông chỉ lấy vài ý chính thôi chứ không phải lấy cả, vì thế phải phân tích thật kỹ để biết cho rõ cái công phu chế chẩm của ông Phước ở chỗ nào:
Đối chiếu văn của Phước với văn của Wikipedia chúng ta có thể thấy rất rõ ông từ Phước kiếm được danh tính vị anh hùng anh dân tộc Ấn Độ để nói về chuyện biểu tình. Có điều là ông nói xưng xưng về niên đại “cuộc biểu tình đầu tiên trong lịch sử loài người năm 1913 do Ganhi tổ chức nhằm phản đối vương quốc Đại Anh và Bắc Ái Nhĩ Lan áp bức nhân dân dân Ấn Độ” thì không biết ông căn cứ vào đâu? Tất nhiên Gandhi sinh 1869 mất 1948 thì không có gì lạ là năm 1913 nằm trong trục niên biểu của ông thánh bất bạo động ấy. Nhưng tại đây xin nói rõ để ông Phước biết: đối với những vấn đề thiếu tài liệu, người soạn Wikipedia có kinh nghiêm hơn ông, họ chỉ viết khá nhạt: “Khái niệm này được phát triển bởi Mahatma Gandhi”, còn ông Phước thì dứt khoát chế biến gọn gàng thành “do Gandhi tổ chức nhằm…” Sự học nó thường thể hiện ra ở những chỗ như thế đấy ông Phước . Trên đời vẫn có chuyện cái anh vu vơ thì bao giờ cũng ăn nói xác tạc hơn anh thực chất: có thể đúc kết đó là một quy luật để giám định thật giả đấy thưa ông nghị khả kính ạ. Wikipedia viết “ được phát triển bởi…” kín kẽ hơn rất nhiều - vừa đúng sự thật, nghĩa là không có tư liệu thật cụ thể, mà sự việc thì cũng chỉ nói là “phát triển bởi..”. Ý nghĩa của cụm từ “được phát triển bởi …” ra sao thì ông hiểu chứ? Chẳng lẽ ngày nay đài báo đưa tin: giống lúa này  được phát triển bởi trường ĐH A, dịch vụ kia được phát triển bởi Cty B, thì có nghĩa là từ khai thiên lập địa chưa hề có giống lúa nọ, chưa hề có dịch vụ kia hay sao?

Ông theo nguồn Wikipedia nhưng người ta nói cái khái niệm biểu tình đựoc phát triển bởi Gandhi thì ông băm bổ nói cuộc biểu tình đầu tiên trong lịch sử loài người là cuộc biểu tình do Gandhi tổ chức. Ông bịa đặt nói hoàn toàn sai sự thực để bất kính lừa đối Quốc Hội, ông trả lời sao về vụ này? (việc ông đồng ý hay không đồng ý soạn luật biểu tình là chuyện khác, ấy là quyền của ông, ở đây tôi không bàn đến)

Ông đã bịa tạc ra rằng cuộc biểu tình đầu tiên trong lịch sử loài người do Gandhi tổ chức cho nên rất cần một niên đại (năm nào ?). Thế là cái niên đại 1913 được ông “ghép” luôn vào cho thật “hoàn chỉnh”!!
Cái niên đại 1913 dở dương này do ông bịa ra, dù sao cũng vẫn phải cố dò “cho đến ngọn nguồn lạch sông”, cụ Nguyễn Du xưa bảo thế mà. Vâng, xin tìm tiếp vậy. Có khó gì đâu, gõ từ khoá tên vị anh hùng dân tộc của Ấn Độ là ra ngay thôi.

So nguồn ở “văn chứng” này với đoạn văn nổi danh ngược của ông thì thấy có chênh lệch chút ít về niên đại. Theo Wikipedia, Mahatma Gandhi (Mahātmā Gāndhī ,1869-1948): Gandhi vào Đại học London (College London) năm 19 tuổi, tốt nghiệp trở về Ấn Độ. Tiếp sau là thời kỳ Gandhi làm cho Công ty Ấn Độ (1893) có chi nhánh ở Nam Phi. Người ta gọi giai đoạn này là thời kỳ Gandhi đấu tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Nam Phi. Wikipedia viết: “Năm 1906 ….Tại một cuộc biểu tình lớn được tổ chức ở Johannesburg vào tháng 9 ngay trong năm đó [1906] Gandhi bắt đầu áp dụng nguyên tắc Chấp trì chân lý và đấu tranh bất bạo lực…”. Nguồn của ông Phước chính là ở cái niên đại 1906 này đấy, nhưng ông không cop nguyên (tránh lộ, bất ổn), mà cải biên tí chút: ông không kéo lên xa mà kéo gần lại khoảng 6-7 năm, dứt điểm vào 1913!

Trên đây là chi tiết việc ông Hoàng Hữu Phước đã chế biến nguồn tư liệu về lịch sử biểu tình từ nguồn lỏm ở Wikipedia như thế nào để thành khám phá khảo cứu của mình mà giấu biệt không chút hé lộ về xuất xứ tài liệu tra cứu tham khảo để đánh lừa QH.

Hãy tạm tiểu kết: người ta nói khái niệm biểu tình “được phát triển bới Gandhi”, chứ không nói về sự việc biểu tình hoặc cuộc biểu tình thì ông nghị Phước bảo là “cuộc biểu tình do Gandhi tổ chức”; người ta  không nói “đầu tiên của loài người” hoặc xếp thứ là lần bao nhiêu ( mà không thể xếp được, vì Wiki chỉ bàn về khái niệm chứ có nói lịch sử các cuộc biểu tình đâu mà xếp thứ hả?) và niên đại là 1906, thì ông nghị Phước bất chấp lịch sử thẳng thừng băm bổ khẳng định luôn đó là cuộc biểu bình đầu tiên của loài người do Gandhi tổ chức năm 1913” .
Tiếp đây ta sẽ không quan tâm đến nguồn của ông Phước nữa, mà phân tích tìm hiểu để xác định xem nội dung lịch sử biểu tình như ông Phước nói có đúng không?
Vấn đề này xin thưa cùng quý vị đại biểu QH và các bạn đọc là khá hiếm tài liệu. Tra trên Wikipedia chỉ có định nghĩa khái niệm biểu tình và mấy trang viết tiểu sử Gandhi (như đã dẫn), ngoài ra phần nhiều là các tiêu mục viết về các cuộc biểu tình ở Hà Nội phản đối Trung Quốc gây hấn tại Biển Đông mùa hè vừa qua mà thôi.
Không dễ, nhưng phải đi đến cùng để xem chất lượng phát biểu của ông Hoàng Hữu Phước thế nào?
Đối với ý kiến của ông Phước, không biết ĐB Dương Trung Quốc có bất ngờ không, nhưng ngay tại hội trường mà ông Quốc đã đốp ngay cho ông Phước như thế là đích đáng. Mà đích đáng nhất là ông Dương Trung Quốc đã mốc thời gian ngày lễ Lao động quốc tế 1 -5 là thành quả đấu tranh của các cuộc biểu tình của những người lao động ở Chicago. Nếu muốn tính năm sinh của biểu tình thì phải tính từ năm đó -tức là ngày 1-5-1886. Ông Quốc không có thời gian dừng lại để tính điểm với ông, nhưng chỉ một dẫn chứng đó cũng đã đủ để bác bỏ triệt để cái niên đại hoang đường 1913 mà ông Phước vơ váo chấp nhặt bịa tạc ra để lừa QH.
Kính thưa các vị ĐBQH, người không phải thánh sống, ai cũng có lúc bị nhầm điều này điều nọ. Nhưng đây QH đâu có yêu cầu ông nghị Phước làm nhà thông thái khảo cứu niên đại và lịch sử ra đời của các cuộc biểu tình đâu? Nếu QH có đặt hàng như vậy mà ông Phước vì khả năng hiểu biết quá hạn hẹp nên bị nhầm như vậy thì cũng có lý do để thông cảm. Đằng này ông tự ông khơi ra cái chủ đề lịch sử ấy cốt để chứng minh biểu tình và quyền biểu tình không phải là bản chất phổ quát vốn có của con người và xã hội loài người, cho nên chẳng những không cần phải thảo luận mà phải “loại bỏ ngay” ra khỏi chương trình lập pháp của QH nhiệm kỳ này?!
Có lẽ ông tưởng những người muốn có luật biểu tình nói biểu tình là một quyền tự do căn bản có nghĩa là hiểu biểu tình và quyền biểu tình vốn có từ thời Hồng hoang xa xưa. Vì thế ông mới “huỵch toẹt” nêu ra cái niên đại 1913 ấy để QH cũng như  đồng bào cả nước biết cái chuyện “biểu tình” ấy là mới nẩy nòi ra gần đây thôi chứ chẳng phải khuôn vàng thước ngọc gì đâu mà phải theo mẫu mực nước nọ nước kia mà soạn luật.
Bản thân cái việc ông muốn tính tuổi đời của biểu tình theo hệ quy chiếu của nhân loại học đã cho thấy ở ông một định lượng hiểu biết chưa tới tầm kiến thức phổ thông. Học sinh PTCS tôi không rõ lắm, nhưng THPT thì các cháu đã học lướt qua hầu hết các thành tựu của nền văn minh nhân loại. Từ thủa loài người còn ăn lông ở lỗ thì làm gì có biểu tình, mà có ai cai trị mình như chính phủ đâu mà phải đi biểu tình để mà “chống chính phủ” như ông rao giảng? Dưới chế độ nô lệ thì người nô lệ được đếm bán cùng lúc với gia súc, đào đâu ra quyền tự do biểu tình? Nặng nề và đáng nói nhất là dưới chế độ phong kiến thời trung cổ. Thời kỳ này văn minh vật chất và văn hoá tinh thần của nhân loại từ Đông sang Tây nói chung đã phát triển khá, không ít nước đã có pháp luật. Nhưng đây là “pháp luật” của kẻ thống trị bất hợp pháp. Cho đến khi sụp đổ chế độ này vẫn bất di bất dịch duy trì tín điều “vua là con Trời (hoặc chúa Trời), thay mặt Vua Cha để cai trị dân chúng”, quyền lực của vua là tối thượng, “vua bảo chết thì bề tôi phải chết”. Đó là đặc điểm chung nhất của tất cả các chế độ quân chủ thời trung cổ. Đã nói quân chủ thì làm gì có dân chủ nữa! Có khi ta khai thác các khía cạnh có ý nghĩa tích cực nào đó để đề cao các yếu tố thân dân, quý dân thì đó cũng chỉ là những “yếu tố” mà thôi. Xã hội thời trung cổ một màu tối đen khắp thế giới. Ngay cả nhièu nước châu Âu đã qua thời kỳ Phục hưng và đầu thế kỷ Ánh sáng (thk. XVIII) đã xuất hiện nhiều nhà triết học, khoa học, văn học vĩ đại, vì con người và làm rạng danh con người, nhưng về xã hội vẫn chưa bước qua được một thể chế nào khác chế độ quân chủ chuyên chế. Phải đến cách mạng Mỹ thành công, nhà nước Hợp chúng quốc Hoa Kỳ [nước mà ông nghị vẫn gọi nhầm là Hợp chng quốc ấy đấy] ra đời ( 4-7-1776). Đó là nhà nước theo thể chế cộng hoà (tức mọi người bình đẳng) dân chủ (tức dân làm chủ, không có vua) đầu tiên trên thế giới. Cuộc cách mạng đó của người Hoa Kỳ là một cột mốc lớn của nhân loại, mở ra cả một thời kỳ mới của văn minh nhân loại (chính cái từ “văn minh” mà hồi đầu thế kỷ XX người Việt Nam mình hay dùng là với nghĩa ấy: Do nhiều nước Âu - Mỹ đã đạt được chế độ dân chủ cho nên người mình gọi họ là những nước văn minh, nước nào còn vua quan tức là chưa có dân chủ cũng tức là còn lạc hậu, chưa văn minh). Văn minh Âu - Mỹ có ảnh hưởng nhân quả qua lại với nhau, sau Cách mạng Mỹ tiếp đến một mốc lịch sử khác cũng rất vĩ đại là Cách mạng Pháp 1789 lật đổ chế độ thống trị của dòng họ Bourbon. Nếu Cách mạng Mỹ chưa có đối kháng về thể chế, khai sáng lập ra nhà nước dân chủ không vua, thì Cách mạng Pháp lại là một tấm gương khác: lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại có một nước mà người dân vùng lên lật đổ chế độ phong kiến tồn tại bao đời để giành lấy quyền tự do dân chủ. Ý nghĩa xã hội của hai cuộc cách mạng này rất to lớn, ảnh hưởng rộng khắp đến tiến trình phát triển của nhân loại. Chính vì thế Tuyên ngôn độc lập nước ta do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo mở đầu đã trích dẫn ngay cả hai bản Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ  (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp (1791): (trích):
"Hỡi đồng bào cả nước,
Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: "Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi".
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.” (Báo điện tử ĐCSVN)
id=30196&cn_id=119997
 
Ông Phước có vẻ dè bĩu cái mà ông gọi là “khuôn vàng thuớc ngọc”, lấy làm quái lạ tại sao lại phải dùng nó “để đo chiều cao, chiều rộng, chiều sâu của cái gọi là tự do dân chủ”(sic: đã chiều cao, lại chiếu sâu!). Nhưng ông Phước ạ, chính Chủ tịch Hồ Chí Minh nói trích dẫn từ các cái “khuôn vàng thước ngọc” ấy đấy! “ Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được ”, cũng tức là khuôn vàng thước ngọc của xã hội văn minh tiến bộ ngày nay đấy. Không biết ông Phước và mấy vị đồng ý với ông có “chối cãi” được cái chân lý phổ quát đó không?
Không muốn nói điều gì làm mếch lòng ông, nhưng với những phát biểu của ông tại hội trường QH tôi thực không dám tin đó là những lời ý có đủ sự tôn kính của ông đối với các vị ĐBQH và cả đối với các đồng bào của ông nữa.
Bây giờ quay lại vấn đề đã nêu ở trên:
Về cái mốc Gandhi 1906 (mà ông chế thành 1913), ĐB Dương Trung Quốc phản hồi ngay cho ông mốc 1-5-1886 là đích đáng rồi ( vì chúng ta không có cứ liệu nào sớm hơn nữa). Nhưng dù sao thì đó là lịch sử bên Ấn, bên Mỹ !
Thế còn Việt Nam ta thì sao? Bài đáp của ông Dương Trung Quốc chỉ đủ thời gian nêu mấy cuộc biểu tình chống chính quyền Sài Gòn trước 1975 hoặc nói lướt qua tình hình ở Thái Bình đầu thời đổi mới.
Tôi là người dân, giờ đây phải quay lại với cái chuyện lịch sử biểu tình ở Việt Nam để xem nó đã từng có chưa, hay chỉ mới có vài tháng nay từ ngày có các cuộc biểu tình mà ông gọi “các cuộc tập hợp đông người” “để chống đưòng luỡi bò”?
Phải tìm trong các sách về lịch sử VN. Giai đoạn từ 1930 thì có nhiều từ Biểu tình (các cuộc biểu tình trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh v.v…), nhưng không thuyết phục lắm bởi vì đối với ông Phước cần có niên đại xưa hơn 1913 kia!
Nghĩ ra rồi, phải tìm ngay trong tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh may ra mới có!
Nhớ ra dạo trước có người bạn đã tặng cho chiếc đĩa CD Hồ Chí Minh toàn tập, nhưng lâu ngày đĩa không dùng được. Thế mới gay! Sách in thì mình không có, mà nếu có lò mò đọc từng trang biết đời nào cho xong? Nhưng lại may quá: tra ngay trên mạng được. Mừng quá, đây rồi: Trang mạng Báo điện tử của ĐCSVN có đủ toàn bộ 12 tập các tác phẩm của vị lãnh tụ tối cao của nước ta đây rồi.
Bèn mở máy, bèn tra ngay với từ khoá “Biểu tình”. Mừng không thể tưởng được, ngay vài thao tác đã tìm được đúng phóc những tư liệu cần có để …..hoá giải quả đấm thép của ông Hoàng Hữu Phước! Không gì thay thế được bởi ông Phước tuy phát biểu không căn cứ vào đâu, nhưng đáp ông mà không có tư liệu loại kim cương thì không chịu nổi với thép! Nhân việc tra cứu này bỗng nẩy ra ý nghĩ về một đề tài có thể lấy tên là  “Chủ tịch Hồ Chí Minh bàn về biểu tình”, hẳn là một đề tài rất hay và có ý nghĩa mà đến nay chưa thấy ai làm. Nhưng mình không có chuyên môn về ngành chính trị học nên không có điều kiện mở rộng đề tài này. Tuy vậy để công một buổi tối cũng tạm đủ tư liệu có xuất xứ từ Tập 1 đến T.6 trên tổng số 12 tập của bộ Toàn tập tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tổng số tư liệu được với từ khoá “Biểu tình” là gần 30 đơn vị, tất cả đều đã được miêu tả các yếu tố xuất xứ, đặt riêng ra một phần Phụ lục đề là Chủ Tịch Hồ Chí Minh nói về biểu tình ( mục đích để sử dụng cho bài viết mà quý vị đang xem đây, nhưng vị nào thấy cần có thể tham khảo sử dụng.
Bây giờ đã đến lúc cần đưa những tư liệu đã tra cứu được ấy ra trình để ông Phước và mọi người cùng biết.
Trước hết phải trình ngay một cụm 4 tư liệu nói về phong trào chống thuế ở các tỉnh Trung Kỳ năm 1908:
 
Tư liệu số 1:
¡ “Buộc phải bị kiềm chế bởi sức mạnh, nhân dân An Nam, mà lịch sử chân chính đã khởi đầu từ hơn 3000 năm, từng lúc từng lúc như có những đợt cồn cào chống đối, biểu hiện bằng những mưu toan nổi dậy rộng khắp, hoặc bằng hành động của những con người tuyệt vọng, như những cuộc biểu tình ôn hoà năm 1908 (xem Bulletin officiel de la Ligue des Droits de l' Homme, ngày 31-10-1912), và như những vụ nổ bom gần đây ở Nam Kỳ và ở Bắc Kỳ. “ (Vấn đề dân bản xứ. HCM Toàn tập, T.1, tr.9)
 
Đây là lời Cụ Hồ nói về những cuộc biểu tình ôn hoà khởi lên từ Quảng Nam, Quảng Ngãi, sau lan ra Hà Tĩnh, Nghệ An năm 1908. Tư liệu này thỏa mãn 2 yêu cầu: sự việc (biểu tình ôn hoà), và niên đại (1907 - 1908) - chứ không phải đâu xa bên Ấn Độ năm 1906 (được ông Phước kéo lên năm 1913). Sự kiện này sách báo viết nhiều, mà học sinh THPT đều có học. Cụ Hồ bảo: “Dân ta phải biết sử ta”, ông nghị Phước có bằng cử nhân Anh văn, bằng Thạc sĩ quản trị kinh doanh sao ông không biết? Đã thế ông còn nghĩ rằng cả QH và bàn dân thiên hạ đều như chỗ không người nên mới đưa sự kiện biểu tình ở Ấn Độ “năm 1913” ra loè QH. Thế có phải là tôn kính QH một cách đúng mức hay không?
 
Tư liệu số 8:
 ¡ “Bất lực không đánh nổi ông Đề Thám, không sao giết được ông bằng thuốc độc cũng không trừ được ông bằng cốt mìn, người ta bèn đào mả cha mẹ ông, đem hài cốt vứt xuống sông.
Sau những cuộc biểu tình ở miền Nam Trung Kỳ, nhiều nhà văn thân đã bị xử tử và bị đầy biệt xứ. Trong số đó có ông Nghè Trần Quý Cáp, một nhà nho thanh cao ai cũng mến phục. Ông Cáp bị bắt trong khi còn dạy học; không xét hỏi gì cả, người ta đem chém ông hai mươi bốn giờ sau khi bị bắt. Chính phủ giết chết ông chưa đủ, còn hành hạ mãi, không chịu giao trả thi hài ông cho gia đình.”
(Những thảm hoạ của nền văn minh. HCM Toàn tập, T.1, tr.353)
 
Hồ Chí Minh tiếp tục nói về những cuộc biểu tình trong phong trào chống thuế 1907-1908 ở Nam Ngãi. Đoạn văn trích này ca ngợi nhà nho Trần Quý Cáp một trong nững lãnh tụ xuất sắc của phong trào bị Pháp bắt, hành quyết ngay (15-8-1908). Chỉ một tư liệu đã dẫn đó thôi đã đạt mức cần và đủ để bác bỏ cái niên đại 1913 và luận thuyêt vu vơ của ông nghị Phước. Nhưng có đến mấy tư liệu nữa cũng dẫn luôn cho sự kiện được Chủ tịch Hồ Chí Minh nói đến càng thêm nổi bật. Wikipedia nhiều mục biên soạn công phu, ít sai sót, nhưng cũng không ít mục sơ lược thậm chí sai lầm, mục “Biểu tình” của Wiki thuộc số ấy. Người soạn mục ấy của Wiki chộp mấy nét về Gandhi rồi viết ra vậy. Cứ so với hai tư liệu của Hồ Chí Minh vừa dẫn trên đủ thấy kiến thức về “biểu tình” mà ông Phước hấp thu được từ Wikipedia thật sơ sài thảm hại. Mà “Dân ta phải biết sử ta”, không rõ ông nghị Phước có biết “sử ta” không nhỉ? Nếu nói có biết, sao trong bài ông không trích ra, vừa hoành tráng vừa đậm đà tính chất dân tộc?
 
Tư liệu số 10:
¡ “Sau những cuộc biểu tình năm 1907 mà tôi đã có dịp nói đến, Chính phủ cho lính tập về phá phách các trường học và bắt bớ giáo viên. Các ông giáo bị bắt, bị ngược đãi hành hạ, tay trói giật cánh khuỷu và bị dẫn từng xâu lên tỉnh lỵ; đầu trần, chân không, nhịn đói, nhịn khát, họ bị đánh đập như trâu ngựa, rồi bị kết án khổ sai. Còn trường học thì bọn sĩ quan Pháp dùng làm chuồng ngựa.
(Chính sách ngu dân, HCM Toàn tập, T.1 tr.402)
 
Cụ Hồ lại nói về phong trào chống thuế ở Trung Kỳ năm 1908 nữa (ở đây Cụ có thể viết 1907-1908). Phong trào này đúng ra khởi phát quy mô hẹp từ cuối 1907. Khi phong trào mới phát, thực dân Pháp quy ngay cho các sĩ phu xúi giục cầm đầu. Nam Ngãi chúng quy cho nhóm Trần Quý Cáp, Nguyễn Hàm, Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng; nhóm Nghệ Tĩnh chúng vu cho Ngô Đức Kế, Đặng Nguyên Cẩn, Đặng Văn Bá, Lê Văn Huân. Cụ Huỳnh Thúc Kháng viết: “Nhân sĩ trong thời quá độ tù đày ra Côn Đảo, cụ Tây Hồ đứng đầu sổ, mà thân hào trong nước mang cái chức tù vào nhà ngục thì cụ Tập Xuyên lại là người thứ nhứt, vì lúc cụ Tập Xuyên vào nhà ngục, cụ Tây Hồ còn đang ở Hà Nội” (Huỳnh Thúc Kháng, Thi tù tùng thoại.Nam Cường, Sài Gòn, 1952. tr.12) Tập Xuyên là cụ nghè Ngô Đức Kế, ông nội của bút giả. Hồi ấy cụ đang làm Triêu Dương thương quán ở Vinh, thường ra Hà Nội cộng tác với nhóm Đông Kinh nghĩa thục, bị chúng ngoặc luôn vào vụ chống thuế mà lại là người bị bắt đầu tiên (7-1907).
Rất đậm đặc, lại còn một tư liệu thứ tư nữa:
Tư liệu số 14:
¡“Năm 1908, nhân dân miền Trung không chịu nổi sưu cao thuế nặng và bao nhiêu sự hà lạm áp bức, đã phải biểu tình. Các cuộc biểu tình ấy mặc dù diễn ra hết sức ôn hoà, nhưng đều bị đàn áp thẳng tay. Hàng trăm đầu rơi, vô số người bị đi đầy.
( Bản án chế độ thực dân Pháp. Ký tên: Nguyễn Ái Quốc. Chuong 8, Công lý, HCM Toàn tập, T.2, tr.96)
 
Cùng một sự kiện phong trào biểu tình chống thuế năm 1907-1908 mấy tỉnh Trung Kỳ được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc nói đến ba bốn lần trong các tác phẩm của mình, đủ biết tầm vóc lịch sử của nó. Những cuộc biểu tình mà vì nó “hàng trăm đầu rơi, vô số người bị đi đày” vẫn chưa đủ đưa vào trang “sử mồm” về biểu tình mà ông nghị Phược đọc trước QH hôm rồi hay sao?
Bằng ấy cứ liệu “kim cương”, sáng rỡ những câu văn của lãnh tụ viết về phong trào biểu tình chống thuế năm 1907-1908 ở Trung Kỳ, liệu đã đủ để hoá giải những lập luận vu vơ với cứ liệu 1913 đâu bên Ấn Độ mà ông Phước bốc lên coi là “cuộc biểu tình đầu tiên trong lịch sử loài người” hay chưa? Hãy so sánh với những lời vàng ngọc trích từ tác phẩm của vị lãnh tụ vĩ đại của Việt Nam mình đây, liệu những điều ông Phước viết ra trong bài luận ấy có phải là chân thuyết (thuyết chân chính) hay tà thuyết (thuyết tà vậy)?
Số tư liệu “Chủ tịch Hồ Chí Minh nói về biểu tình” mà tôi đã trích ra đó còn có thể dùng làm “chiếu yêu kính” để xem xét vài ba ngôn luận khác nữa của ông nghị Phước. Bài viết đã dài rồi, không phân tích hết được, dù sao cũng cần so sánh vài ý nữa để biết thêm chất lượng phát biểu của ông nghị Phước ra sao.
Chẳng hạn về cái ý ông Phước bảo “Biểu tình, tức là Demonstration (không có dấu phẩy, sic!) luôn để chống Chính phủ nước mình hay một chủ trương của Chính phủ nước mình [...]” Nghe có vẻ ngôn từ của một nhà đại lập pháp lắm, nhưng cái tư duy lập pháp của ông ở đây lại “phân lập” ra “Chính phủ nước mình” với “Chính phủ nước khác”, thật là chuyện đại khôi hài!
Văn kiện này của Chủ tịch Hồ Chí Minh cần trích ra sau đây để “chiếu yêu” vào cái quy kết vu vơ của ông:
Ngày 22-9-1945 là ngày tết Trung thu đầu tiên của thiếu nhi nước ta sau ngày độc lập. Nhân dịp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho các cháu thiếu nhi toàn quốc:
(trích)
Tư liệu số 19:
“Các em,
Đây là Hồ Chí Minh nói chuyện với các em. Hôm nay các em vui chơi, vui chơi một cách có đoàn kết, có tổ chức. Như thế là tốt lắm. Hôm nay Tết Trung thu là của các em. Mà cũng là một cuộc biểu tình của các em để tỏ lòng yêu nước và để ủng hộ nền độc lập.
Các em phải ngoan, ở nhà phải nghe lời bố mẹ, đi học phải siêng năng; đối với bầu bạn phải yêu kính. Các em phải thương yêu nước ta. Mong các em mai sau lớn lên thành những người dân xứng đáng với nước độc lập tự do. […]
Hồ CHí MINH
(Thư gửi thiếu nhi Việt Nam đêm Trung thu đầu tiên của nước VNDCCH. Báo Cứu quốc, số 49, ngày 22-9-1945. HCM Toàn tập, T.4 tr.33) N.Đ.T gạch dưới.
 
Từng đoàn trẻ em đầu đội mũ calô nâu, trắng, đánh vang trống ếch, miệng hô to: “Việt Nam độc lập muôn năm!”, “Hồ Chủ tịch muôn năm!”. Cụ Hồ bảo đó là “cuộc biểu tình của các em để tỏ lòng yêu nước và ủng hộ nền độc lập”. Ủng hộ đấy chứ, có chống chính phủ gì đâu?
Thế mà ông nghị Phước lại khái quát chung đặc tính của của các cuộc biểu tình là “luôn để chống Chính phủ nước mình hay một chủ trương của Chính phủ nước mình” hay sao?
Ông chống ai trong cấu viết đó hay chính ông chống lại câu văn và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh?
Ông sinh sau chắc ông không biết nên ông phủ nhận lịch sử, bởi theo ông thì bản chất các cuộc biểu tình là chống chính phủ, đã thế thì làm gì có chuyện các em thiếu nhi đi biểu tình để tỏ lòng yêu nước và ủng hộ nền độc lập? Tôi chính là một trong bao triệu thiếu nhi được đón trung thu độc lập đầu tiên ấy đấy. Tôi biết chắc chắn sự việc này và sẵn sàng đến bất cứ toà án trong nước hay quốc tế nào để đối chất với ông trong hai câu viết đó thì ông nghị Phước đúng hay Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quá cố đúng? ( Có xuất xứ rõ ràng, kính mời kiểm tra xác minh văn bản)
Không biết có ông nghị nào trong QH chịu khó “hạ cố” kiểm tra xác minh hai đoạn văn trích này, nếu không phải để “bênh” cho bút giả thì cũng để bảo vệ cho sự đúng đắn của một tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh ? Còn đối với ông nghị Phước kiêm đại doanh gia, đại lý luận gia đã táo gan dám đúc kết lịch sử và bản chất các cuộc biểu tình là phản động, “chống chính phủ” thì thiết tưởng không còn gì để nói nữa, còn như cái danh của ông có biến thành gì danh không thì không nói cũng biết rồi!
Đúc kết lịch sử biểu tình, khái quát bản chất của các cuộc biểu tình mà không nói gì đến hàng ngàn hàng vạn các cuộc biểu tình của hàng triệu và hàng triệu quần chúng nhân dân đủ mọi tầng lớp đã đưa đến nền độc lập và thắng lợi của cách mạng VN trong cả thế kỷ XX vừa qua. Không riêng phong trào biểu tình chống thuế năm 1907- 1908 để lại dấu ấn rất sâu đậm trong tác phẩm Chủ tịch Hồ Chí Minh (như đã dẫn) bị ông nghị Phước bỏ qua, mà là tất cả các cuộc biểu tình ở nước ta trong quá khứ đều bị ông bị lờ tịt, coi như không biết tới! Ông tuy quê Nam Định, nhưng ông đã được nhân dân quận Vũng Tàu bầu lên thì chí ít nói đến biểu tình ông ông cũng phải biết đến phong trào của sinh viên, của các giáo chức, nhà báo ở Sài Gòn và đô thị miền Nam trước 1975 đòi hoà bình,chống chính quyền Sài Gòn tham nhũng, đàn áp nhân dân. Vì không có khả năng trình độ để lý giải tại sao lại có sự khác nhau như vậy của biểu tình ở các thời kỳ lịch sử khác nhau, cho nên ông hầm bà lằng bỏ chung cả vào một rọ và gán cho cái mác bản chất là “phản động”, “chống chính phủ”. Nghe nói ông là doanh nhân, tự ứng cử, đó là chuyện bình thường, hợp hiến. Nhưng điều đó cũng có nghĩa ông vốn không phải trong các cơ quan thuộc hệ thống chính trị của Đảng, nhờ được nhân dân nơi ông ứng cử ủng hộ mới được vào QH. Đó là vì họ mong ông vào nghị viện sẽ góp cho QH một tiếng nói thể hiện được tinh thần của thời đại mới hướng đến văn minh dân chủ. Đối với các cuộc HS, SV ở TP HCM mùa hè vừa qua biểu tình chống Trung Quốc gây hấn ở biển Đông (mà ông gọi là “chống đường lưỡi bò”, cũng tạm được), đúng lẽ ra, ông là ông nghị của TP HCM - rất đúng chức trách – ông cần thiện chí tiếp cận với họ, tìm hiểu xem tâm tư thật sự của họ ra sao, để một mặt nếu thấy tâm tình nguyện vọng của họ là chính đáng mà bức xúc chưa biết thượng đạt ra sao, hoặc có điều gì chưa hợp thể thức thì góp ý giúp đỡ cho họ để họ cách làm thích hợp. Thế mới đúng tư cách bản lĩnh của người lãnh đạo; một mặt khác cũng qua đó ông hiểu được tâm trạng của một bộ phận nhân dân để khi họp hành QH hay với các cơ quan lãnh đạo khác ông sẽ phản ánh lên cho các cấp hữu quan của đảng và chính phủ tham khảo xem xét, có khi qua đó chính ông có thể làm đựoc chiếc cầu nối giúp lãnh đạo nhà nước tiếp cận với yêu cầu nguyện vọng của người dân thì hẳn cử tri đã bầu ông lên rất lấy làm mãn nguyện.
Đó căn cứ cương vị ông nghị của ông mà nói thế thôi, chứ đằng này, qua phát biểu của ông, ông nghị Phước ạ, chúng tôi lấy làm thất vọng lắm! Thay vì tất cả những gì đáng làm như tôi ví dụ trên đây, ông chọn một cách tiếp cận khác hẳn - có vẻ không được đàng hoàng cho lắm - bằng cách giả vờ “đi ngang qua” chỗ có người biểu tình. Đi ngang qua như thế kể như trà trộn vào để do thám, chứ làm sao mà tìm hiểu được tâm tình thực sự của họ? Ông không dám bịa hẳn ra chuyện nhân dân không đồng tình chửi bới những người “tụ tập đám đông” ấy, nhưng ông bịa ra một quang cảnh vì người biểu tình làm tắc nghẽn giao thông nên những người bị kẹt xe tức giận:
“lớn tiếng nguyền rủa, thoá mạ, văng tục đầy đe doạ những người đang tập hợp mà ta gọi là biểu tình ấy”
Ông lại bịa ra rằng những người bị kẹt xe ấy chửi bới những người biểu tình. Nhiều khả năng do ông bịa ra vậy thôi, chứ tôi tin đến 99,999% ở Sài Gòn cũng như tại Hà Nội thôi, người dân qua đường nhìn đoàn biểu tình đầy thiện cảm, họ vì công việc, vì lo chính quyền có những người như ông vu oan cho người biểu tình, nên không tiện tham gia, chứ tuyệt nhiên không thấy ai khó chịu với đoàn biểu tình. Mà các đoàn biểu tình chỉ đi trên hè thôi chứ có chạm gì đến họ đâu mà dễ chịu hay khó chịu? Thế mà ông đã bịa ra, đã bịa ra mà lại dùng những từ ngữ rất nặng, đã : “nguyền rủa”, lại “thoá mạ”; đã “thoá mạ” lại “văng tục”?? (không hiểu mức độ khác nhau thế nào ở mấy động từ này?). Mức độ các câu chửi này ra sao chưa biết, nhưng tâm địa của ông Phước ra sao khi bịa đặt những điều này thì tôi chắc là mọi người xem qua đều biết tỏng!
Ông không dám vu cáo cho những người biểu tình “chống đường lưỡi bò” dẫn đến bạo loạn. Nhưng ông phải dàn bịa ra quang cảnh những người kẹt xe chửi bới người biểu tình như vậy để suy diễn rằng “sự giận dữ này” - hiểu là sự giận dữ của những người kẹt xe – “có thể sẽ biến thành gây hấn, bạo loạn, đánh nhau…” Nói tránh ra như thế.
Có thể đọc thấy ý đồ quỷ quyệt của ông khi ông cố tạo dựng khung cảnh để dùng cho được mấy chữ “biến thành bạo loạn” bởi mấy chữ đó là những từ thuộc loại “cực kỳ nhạy cảm” . Ông là doanh nhân, nên chọn cách tiếp thị thương hiệu của mình một cách đàng hoàng, cần gì phải chọn chiêu thức ngậm những cục từ “cực kỳ nhạy cảm” như vậy để phun cho những người biểu tình yêu nước?
Tiện đây xin nhắc cho ông Phước biết: ngay cả Trung tướng Nguyễn Đức Nhanh Giám đốc Công An Hà Nội là một trong vài người có trách nhiệm cao nhất về tình hình an ninh ở Hà Nội ông ấy hẳn am hiểu cụm từ cực kỳ nhạy cảm đó hơn ông nhiều, ông Phước ạ. Thế mà đối với các cuộc biểu tình chống Trung Quốc gây hấn biển Đông tướng Nhanh có quan điểm thực sự cầu thị nghiêm chỉnh chứ không phun người như ông đâu, ông Phước khả kính ạ.
(Nhận xét của tướng Nhanh nói biểu tình chống Trung Quốc xâm lược là yêu nước, các báo giấy báo mạng khoảng cuối tháng 8 vừa qua đều có đăng, không dẫn lại ở đây nữa).
Cùng một ý đồ như trên, ông không dám suy diễn những người biểu tình yêu nước làm ô danh đất nước, nhưng ông quỷ quyệt liên hệ những cuộc ấy với phong trào biểu tình “chiếm phố Wall” hình như vẫn đang diễn ra hiên nay ở nhiều nước trên thế giới. Ông vô ý thức đến nỗi táo tợn ghép chung những cuộc biểu tình ấy với tình trạng bẩn thỉu, mất vệ sinh, ẩu đả, trộm cắp, hiếp dâm xẩy ra tại các nơi xẩy ra biểu tình (thủ đoạn của ông cũng tựa như bịa chuyện người qua đường chửi bới người biểu tình ở SG đã dẫn trên) để cốt hạ bút mấy chữ coi những biểu tình ấy “làm ô danh nước Mỹ”.
Thực ra không phải ông lo cho nước Mỹ bị làm ô danh đâu. Nước ấy mọi giá trị cao thấp đều có, xưa nay vẫn thế, nghe ông nói vậy hẳn họ chỉ phì cười, chứ có lo gì bị ô danh. Ở nước họ hạng doanh nhân làm chính trị xôi thịt như ông cũng có, nhưng chẳng ai quan tâm đâu. Xưa nay chỉ nghe nói: “Ở  đâu có áp bức ở đó có đấu tranh”, chứ có nghe ai bảo  “biểu tình làm ô danh” đất nước. Nói biểu tình dẫn đến bạo loạn là ông cố gây chú ý với các ĐB có trách nhiệm về chính trị, về an ninh, ông chuyển sang về chuyên “ô danh” lại là muốn kích động để được sự đồng tình của các ĐB trí thức, bởi các trí thức thường hay bức xúc chuyện ô danh.
Phải nói rằng biểu tình là một hình thức đấu tranh phổ biến của các Đảng Cộng sản. Chính là liên tiếp các cuộc biểu tình rầm rộ  từ Bắc chí Nam trong Tháng Tám lịch sử đã dẫn đến thắng lợi của Cách mạng mùa thu 1945 lập ra Quốc Hội, qua 12 khoá để đến khoá này có chỗ cho ông vào ngồi, thế mà ông cả gan dám quy kết chung bản chất cho các cuộc biểu tình làm “ô danh đất nước”, thì xin lỗi ông, chính lời nói ấy của ông mới là “ô ngôn”! Và nói thật, ông cũng chẳng đáng được ngồi trong QH ấy nữa.
Ông Phước ạ, ông là ông nghị, người ta hỏi có nên soạn luật biểu tình không, thì ông có thể thẳng thắn trả lời không. Cần thuyết minh lý do thì ông cứ nói ý ông ra là đủ, cần gì phải chắp chỗ nọ chỗ kia đến nỗi phạm phải không biết bao sai lầm thảm hại như vậy? Kiến thức ông quá hạn hẹp như thế thì tốt nhất đừng tổng kết lịch sử, đừng đúc rút quy luật.
21-11-2011
Phụ lục
 
Chủ tịch HỒ CHÍ MINH
nói về biểu tình
Tư liệu trích từ Hồ Chí Minh toàn tập do Nxb. Chính trị Quốc gia xb., H., 2000.
Bản điện tử của Báo điện tử Đảng Cốngản Việt Nam
http://123.30.190.43:8080/tiengviet/tulieuvankien/4lanhtu/?topic=3&subtopic=91&leader_topic=9
Tư liệu do Ngô Đức Thọ trích dẫn. Trong tài liệu phụ lục xin được viết tắt Hồ Chí Minh toàn tập là HCM Toàn tập
Các tư liệu trích được đánh số liên tục từ 1-29

 

 
 

 

 

 
Hồ Chí Minh toàn tập, T.1 (1919-1924)
 
1¡ “Buộc phải bị kiềm chế bởi sức mạnh, nhân dân An Nam, mà lịch sử chân chính đã khởi đầu từ hơn 3000 năm, từng lúc từng lúc như có những đợt cồn cào chống đối, biểu hiện bằng những mưu toan nổi dậy rộng khắp, hoặc bằng hành động của những con người tuyệt vọng, như những cuộc biểu tình ôn hoà năm 1908 (xem Bulletin officiel de la Ligue des Droits de l' Homme, ngày 31-10-1912), và như những vụ nổ bom gần đây ở Nam Kỳ và ở Bắc Kỳ. “ (Vấn đề dân bản xứ. HCM Toàn tập, T.1, tr.9)
 
2¡ “Cũng như tất cả các lực lượng công nhân ở châu Âu và châu Mỹ, phong trào công nhân Nhật Bản cũng vừa thức tỉnh. Mặc dù sự đàn áp của chính phủ, phong trào do Đảng Xã hội Nhật Bản lãnh đạo vẫn phát triển khá nhanh. Các đại hội đảng bị cấm ở các thành phố Nhật Bản, những cuộc đình công, những cuộc biểu tình của dân chúng vẫn nổ ra.”
(Phong trào cộng sản quốc tế. HCM Toàn tập,. T.1 tr.34)
 
3¡ “Tại sao trong khi chờ đợi đưa xuống tàu, người ta lại nhốt họ trong Trường trung học Sài Gòn, bên ngoài là lính cảnh vệ Pháp gác, lưỡi lê ở đầu súng, đạn đã lên nòng? Phải chăng những cuộc biểu tình đẫm máu ở Cao Miên, những cuộc nổi dậy ở Sài Gòn, Biên Hoà và ở nhiều địa phương khác là những cuộc biểu tình của "đám người" nôn nóng, muốn tòng quân "không do dự"? “ 
(Sự chăm sóc ân cần. HCM Toàn tập, T.1,tr.121)
 
4¡ “Một cuộc đình công của thợ dệt Nam Kinh đã ngăn cản được độc quyền tơ sợi của thành phố sợi vào tay một tập đoàn kinh doanh Nhật.
Cuối năm 1921, những người làm thuê cho chủ xe kéo nước ngoài, bao gồm 3.000 người tham gia nghiệp đoàn, đã đình công. Vì việc giảm lương được thực hiện do sáng kiến của các chủ người Pháp (900 xe kéo), nên những người đình công đói rách đã tổ chức một đoàn "ăn xin" tuần hành trong tô giới Pháp. Cảnh sát Pháp giải tán cuộc biểu tình và bắt giam những người lãnh đạo. Cần nhớ rằng: bọn chủ Pháp có toà án và nhà giam riêng để xét xử và giam giữ những người culi xe không thể trả nổi tiền thuế. Những người bị bắt giam bị đối xử tàn tệ và nhiều người đã chết”
(Những người làm công tổ chức lại, chống bóc loọt của chủ nghĩa tư bản. HCM Toàn tập, T.1,tr.168)
 
5¡ “Thực ra, họ đang sợ cuống lên. Họ đã cho cảnh sát địa phương, đồng thời gọi cả cảnh sát ở các thành phố lân cận đến đóng ngay trong thành phố. Họ đã cho bắt tổng thư ký Liên đoàn lao động và một số lớn cán bộ cùng những người đi biểu tình để hòng làm yếu phong trào. Mưu toan của bọn chủ chẳng đạt kết quả gì, vì cuộc đình công vẫn được lãnh đạo kiên quyết như hôm mới đầu, và công nhân thì quyết tâm đấu tranh đến cùng. (Báo La Vie Ouvrière,ngày 25-1-1924)
(Phong trào công nhân ở Viễn đông. Ký tên: Nguyễn Ấi Quốc. HCM Toàn tập, T.1, tr.234)
 
6 ¡ “Đầu năm 1921, một cuộc bãi công lớn của công nhân hàng hải đăng bạ nổ ra ở Braxin….
Vừa được tin xử, anh em công nhân cách mạng lập ngay một Uỷ ban bảo vệ. Một mặt, họ mướn nhiều trạng sư cãi cho bạn; mặt khác, họ tổ chức những cuộc biểu tình phản đối trong cả nước. Một chiến dịch vận động đấu tranh ủng hộ Hôxê được tiến hành mạnh mẽ suốt ba năm. Dư luận quần chúng công phẫn đến mức nhà chức trách phải mang vụ án ra xét lại.”
(Đoàn kết giai cấp. HCM Toàn tập, T.1, tr.266)
 
7 ¡ “49.000 người ra mặt trận ở Pháp, ở Xalôních và ở Xibêri. 20.000 người đã chết.
Cách "mộ lính tình nguyện" cưỡng bức ấy không phải đã làm được trôi chảy mà không gặp trở ngại gì. Khi có lệnh gọi tòng quân, số lính trù bị vắng mặt lên tới 30%, số đào ngũ 50%. Những cuộc biểu tình, nổi dậy, bạo động nổ ra ở hầu khắp các tỉnh. Đương nhiên là những cuộc đấu tranh ấy đều bị đàn áp không gớm tay. Tù đày, bắn giết, tàn sát, tất cả bộ máy đàn áp đều được huy động. Ai chống lại bị xử bắn ngay tại chỗ. Nạn nhân kể có đến hàng nghìn người
(Những tội ác của chủ nghĩa quân phiệt. HCM Toàn tập, T.1, tr.347)
 
8 ¡ “Bất lực không đánh nổi ông Đề Thám, không sao giết được ông bằng thuốc độc cũng không trừ được ông bằng cốt mìn, người ta bèn đào mả cha mẹ ông, đem hài cốt vứt xuống sông.
Sau những cuộc biểu tình ở miền Nam Trung Kỳ, nhiều nhà văn thân đã bị xử tử và bị đầy biệt xứ. Trong số đó có ông Nghè Trần Quý Cáp, một nhà nho thanh cao ai cũng mến phục. ông Cáp bị bắt trong khi còn dạy học; không xét hỏi gì cả, người ta đem chém ông hai mươi bốn giờ sau khi bị bắt. Chính phủ giết chết ông chưa đủ, còn hành hạ mãi, không chịu giao trả thi hài ông cho gia đình.”
(Những thảm hoạ của nền văn minh. HCM Toàn tập, T.1, tr.353)
 
9 ¡ “Một viên công sứ ở Lào buộc 25 người An Nam vào tội hội họp làm biểu tình. Thế mà chính ông ta, viên công sứ, đã bày ra một âm mưu tưởng tượng, cho tiền kẻ tố cáo, rồi hành hạ tra tấn bắt những người bị cáo phải nhận những lời thú tội giả mạo. Việc hèn mạt ấy, chính viên công sứ cũng đã thừa nhận. Nhưng ông ta chẳng phải lo lắng gì về việc ấy cả; và ông cứ tiếp tục những việc gian ác của mình.
(Các quan cai trị, HCM Toàn tập, T.1 tr.367)
 
10 ¡ “Sau những cuộc biểu tình năm 1907 mà tôi đã có dịp nói đến, Chính phủ cho lính tập về phá phách các trường học và bắt bớ giáo viên. Các ông giáo bị bắt, bị ngược đãi hành hạ, tay trói giật cánh khuỷu và bị dẫn từng xâu lên tỉnh lỵ; đầu trần, chân không, nhịn đói, nhịn khát, họ bị đánh đập như trâu ngựa, rồi bị kết án khổ sai. Còn trường học thì bọn sĩ quan Pháp dùng làm chuồng ngựa.
(Chính sách ngu dân, HCM Toàn tập, T.1 tr.402)
 
Hồ Chí Minh toàn tập, T.2  (1924-1930)
 
11 ¡ “Tháng trước, tại buổi lễ kỷ niệm Cách mạng Nga, do lời kêu gọi của nữ đồng chí Bôrôđin, hơn 3.000 nữ công nhân và nữ sinh viên Quảng Châu đã đi biểu tình với nam giới và đã dự mít tinh. Sau khi nghe người đồng chí chúng ta nói trong một giờ mà bài diễn văn bị ngắt quãng bởi những tràng vỗ tay kéo dài, một chị của chúng tôi đã đọc nghị quyết sau đây
(Thư từ Trung Quốc, số 1, 12-11-1924) .HCM Toàn tập, T.2 tr. 6)
 
 
Ngô Đức Thọ chú thích:

 

 

 

Mikhail Markovit Bổdin

 

Михаи́л Mapkóвич Бороди́н; 1884-1951 là một đồng chí nam giới, nhưng khi viết bài này (11-1924) Nguyễn Ấi Quốc đang ở Trung Quốc. Để tránh cho mật thám TQ khỏi chú ý đến đồng chí Bôrôdin đang làm đại sứ Liên Xô tại TQ và các đồng chí Trung Quốc có tên trong bài viết nên ông Nguyễn nói tránh ra là “nữ đồng chí”. Điều này trong nguyên bản của Toàn tập không thấy Ban Biên tập chú thích, có thể làm cho người đọc thắc mắc khó hiểu. Một số trang mạng có đăng văn kiện này cũng để nguyên thế không có chú thích. Tôi đã sưu tầm ảnh của đồng chí ấy dán vào đây để bạn đọc nhận biết. N.Đ.T)
 
12 ¡ “Linh tinh -
Một lính Pháp đã giết một người An Nam; hắn đã bị kết án một tháng tù án treo.
200 học sinh trẻ tuổi của một tỉnh ở Nam Kỳ đã biểu tình trước đồn cảnh sát đòi thả hai người bạn của họ bị bắt giữ. Đồng thời, họ doạ bãi khoá nếu các bạn của họ không được thả ngay. Họ đã thắng lợi. Đây là lần đầu tiên, ở Đông Dương xảy ra một việc như vậy. Đó là một dấu hiệu của thời đại.
(Tình hình Đông Dương. Linh tinh 19-12-1924. HCM Toàn tập, T.2 tr. 6)
 
13 ¡ “Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế, tại sao lại có cảnh, tốp thì bị xích tay điệu về tỉnh lỵ, tốp thì trước khi xuống tàu, bị nhốt trong một trường trung học ở Sài Gòn, có lính Pháp canh gác, lưỡi lê tuốt trần, đạn lên nòng sẵn? Những cuộc biểu tình đổ máu ở Cao Miên, những vụ bạo động ở Sài Gòn, ở Biên Hoà và ở nhiều nơi khác nữa, phải chăng là những biểu hiện của lòng sốt sắng đầu quân "tấp nập" và "không ngần ngại"?
(Bản án chế độ thực dân Pháp. Ký tên: Nguyễn Ái Quốc. Xuất bản lần đầu tiên tại Pari (Pháp) năm 1925, xuất bản lần đầu tiên ở Việt Nam năm 1946. Chuong II Thuế máu.HCM Toàn tập, T.2 tr.25)
14 ¡“Năm 1908, nhân dân miền Trung không chịu nổi sưu cao thuế nặng và bao nhiêu sự hà lạm áp bức, đã phải biểu tình. Các cuộc biểu tình ấy mặc dù diễn ra hết sức ôn hoà, nhưng đều bị đàn áp thẳng tay. Hàng trăm đầu rơi, vô số người bị đi đầy.
( Bản án chế độ thực dân Pháp. Ký tên: Nguyễn Ái Quốc. Chuong 8, Công lý, HCM Toàn tập, T.2, tr.96)
15 ¡ “Khi toàn quyền Varen (đảng viên Đảng Xã hội Pháp) đến, họ tổ chức các cuộc biểu tình mang khẩu hiệu "Nhà xã hội Varen muôn năm!"; "Thả Phan Bội Châu!"; "Đả đảo chủ nghĩa thực dân tàn ác!". Phong trào lên cao đến nỗi toà án đặc biệt Pháp trước đây đã kết án tử hình nay lại phải thả Phan Bội Châu ra.” (Báo cáo gửi Quốc tế cộng sản về phong trào cách mạng ở An Nam. HCM Toàn tập, T.2, tr.35)
 
Hồ Chí Minh toàn tập, T.3  (1930 -1945)
16 ¡Ngày tháng    Tính chất đấu tranh        Địa điểm
1-5          Bãi công của thợ điện    Thanh Hoá (Trung Kỳ)
1-5          Bãi công của 250 thợ điện          Chợ Lớn (Nam Kỳ)
1-5          Bãi công của 400 công nhân đường sắt   Zi-an (Trung Kỳ)
1-5          Bãi công của 90 công nhân đường sắt    Tháp Chàm (Trung Kỳ)
1-5          Biểu tình của 250 nông dân         Thái Bình (Bắc Kỳ)
1-5          Biểu tình của 100 nông dân         Nghi Xuân (Trung Kỳ)
1-5          Biểu tình của 800 nông dân         Bến Thuỷ (Trung Kỳ)
1-5          Biểu tình của 2000 nông dân       Thanh Chương (Trung Kỳ)
1-5          Biểu tình của 1500 nông dân       Sa Đéc - Cao Lãnh (Nam Kỳ)
1-5          Biểu tình của 800 nông dân         Chợ Mới (Nam Kỳ)
Các huyện Nghi Xuân, Bến Thuỷ, Thanh Chương thuộc tỉnh Nghệ An, cần phải đặc biệt chú ý đến Thanh Chương, bởi thứ nhất là địa phương này trong cuộc biểu tình ngày 1-5 có 20 người bị bọn đế quốc giết chết và khoảng từng ấy người bị thương. Thứ hai, trong những ngày gần đây, Thanh Chương là trung tâm đấu tranh nhất của phong trào nông dân đấu tranh.
Ở Thái Bình, trong cuộc biểu tình ngày 1-5 cũng có 1 người chết và 5 người bị thương. ở Nghi Xuân, có 5 người chết và 15 người bị thương. Số người bị bắt nhiều vô kể. (Phong trào cách mạng ở Đông Dương. HCM Toàn tập, T.3 tr.41)
 
17 ¡ “Ngày 11-12-1930, ở các huyện Anh Sơn, Thanh Chương và Nam Đàn, hơn 10.000 nông dân, nam nữ và trẻ em đã tổ chức những cuộc biểu tình kỷ niệm Quảng Châu bạo động: họ kéo cờ đỏ đi biểu tình và rải truyền đơn.
Ngày 12-12-1930, lính Tây đến làng Đạo Ngạn bắt nhân dân; không bắt được ai, chúng bèn hãm hiếp một chị phụ nữ. Chị em các vùng lân cận và nông dân kéo đến cứu chị. Bọn lính dùng súng bắn chết hai người đàn ông. Ngày hôm sau, một đoàn 400 nông dân kéo cờ đỏ đi đầu đã đi đưa đám hai người hy sinh.
(Báo cáo gửi Ban Phương Đông, số 1: Tin tức đấu tranh ở Trung Kỳ. HCM Toàn tập, T.3 tr.81)
Hồ Chí Minh toàn tập, T.4  (1945-1946)
 
SAU CÁCH MẠNG THÁNG 8 1945
18 ¡ Sắc lệnh số 31, ký ngày 13-9-1945, quy định về thể thức tổ chức các cuộc biểu tình.
 
19 ¡
“Các em,
Đây là Hồ Chí Minh nói chuyện với các em. Hôm nay các em vui chơi, vui chơi một cách có đoàn kết, có tổ chức. Như thế là tốt lắm. Hôm nay Tết Trung thu là của các em. Mà cũng là một cuộc biểu tình của các em để tỏ lòng yêu nước và để ủng hộ nền độc lập.
Các em phải ngoan, ở nhà phải nghe lời bố mẹ, đi học phải siêng năng; đối với bầu bạn phải yêu kính. Các em phải thương yêu nước ta. Mong các em mai sau lớn lên thành những người dân xứng đáng với nước độc lập tự do.
Các em có hứa với tôi như thế không ? Tôi không có gì biếu các em, chỉ có thể đem cho mỗi đoàn các em một cái ảnh; các đại biểu sẽ đưa cho các em.
Cám ơn các em! Hôn các em nhé!
Trước khi các em đi phá cỗ vui vẻ, chúng ta cùng nhau hô hai khẩu hiệu:
Trẻ em Việt Nam sung sướng!
Việt Nam độc lập muôn năm!
Chào các em,
Hồ CHí MINH
(Thư gửi thiếu nhi Việt Nam đêm Trung thu đầu tiên của nước VNDCCH. Báo Cứu quốc, số 49, ngày 22-9-1945. HCM Toàn tập, T.4 tr.33)
 
20 ¡ “Tự lúc giành quyền độc lập đến nay, xứ Việt Nam ta vẫn hết sức cố gắng để một mặt yên nội trị, một mặt gây thực lực chống xâm lăng và tranh thủ ngoại giao được thắng lợi. Sức cố gắng ấy đã đem lại cho chúng ta những kết quả khả quan. Bên trong, các đảng phái và tất cả các tầng lớp nhân dân đã tinh thành đoàn kết để đi tới Quốc hội và quyết liệt đối phó với bọn thực dân Pháp. Những cuộc biểu tình khổng lồ và những cuộc vận động tuyên truyền rầm rộ ở Trung, Bắc, với những cuộc chiến đấu oanh liệt trong Nam Bộ đã làm sôi nổi dư luận hoàn cầu. Đó là một triệu chứng tỏ cho chúng ta biết rằng nếu chúng ta cứ tiếp tục tranh đấu, công cuộc ngoại giao của chúng ta sẽ thành công và nền độc lập của xứ ta sẽ được các nước trên thế giới thừa nhận.
(Thế giới với Việt Nam. HCM Toàn tập, T.4, tr.233)
21 ¡ “1.Tôi lấy làm tiếc, người Pháp có một vài hành động không đúng với Hiệp định đã ký, như đánh úp bộ đội ta ở Nam Bộ và ở Phan Rang, v.v.. Lời kêu gọi của tôi đã được nhân dân ủng hộ và toàn thế giới nghe thấy. Chính phủ ta quyết thi hành theo Hiệp định, vì chúng ta chắc thế giới và nhân dân Pháp sẽ ủng hộ chúng ta, vì chúng ta làm đúng chính nghĩa.
22 ¡ Lòng yêu nước nhiệt liệt của nhân dân thật là đáng quý. Lời bình luận khảng khái của các báo thật là đáng khen.
Nhưng trong lúc hai bên sắp đàm phán, thì cần gây nên một không khí thuận tiện cho sự đàm phán. Vậy tôi mong rằng quốc dân giữ lòng kiên quyết nhưng bình tĩnh, các báo thì bình luận một cách chính đáng, những lời lẽ nên cân nhắc.
23 ¡. Khắp cả nước đều có những cuộc biểu tình rầm rộ để ủng hộ Chính phủ, và yêu cầu Chính phủ đòi mở cuộc đàm phán ngay, như đã nói trong bản Hiệp định. Đủ thấy dân ta hiểu rằng cuộc đàm phán chính thức mở sớm thì sự khó khăn càng bớt và sự hợp tác giữa hai dân tộc càng thuận tiện.
Chính phủ cũng đồng ý như thế. Nhưng tôi nhắc lại một lần nữa: dân ta phải giữ thái độ bình tĩnh, tuyệt đối phải bảo vệ tính mệnh, tài sản của người Pháp cũng như của người Trung Hoa, để tỏ rằng dân ta là một dân tiền tiến, một dân có kỷ luật.
24. Quân đội Pháp do tướng Lơcléc chỉ huy đến thay thế cho Hoa quân. Chúng ta phải làm đúng bản Hiệp định. Đối với họ tuyệt đối không được xung đột, đồng thời phải gây thiện cảm. Chúng ta phải tỏ cho họ biết rằng dân ta yêu tự do, độc lập, trọng hoà bình, tín nghĩa.
25. Tương lai dù có sự khó khăn, Chính phủ có sự ủng hộ của toàn dân đoàn kết, chắc vượt qua khỏi những sự khó khăn, để lãnh đạo dân ta đi đến độc lập hoàn toàn.
(Lời kêu gọi nhân dân thi hành đúng bản Hiệp định sơ bộ Việt –Pháp. Báo Cứu quốc, số 188, ngày 16-3-1946. HCM toàn tập, T.4, tr.312)
Em Xuân và em Lan,
Chắc các em cũng như tất cả thanh niên, tất cả đồng bào. Các em yêu nước cho nên các em yêu mến Cụ Hồ. Vì Cụ Hồ chỉ biết có nước chứ không biết có mình. Vì nước có cụ Hồ mà làm cho chúng ta càng yêu mến nước.
[….]
Ngày Cụ sắp lên đường, gió mưa như trút, và dù hai em ở xa, hai em cũng cố đi biểu tình cho được. Không khác gì cả, chỉ mong được đi đến Học xá, được trông thấy Cụ Hồ.
Các máy bay còn đương băng đường sang châu Âu mà anh đã tiếp được những bức điện của các em và các đoàn thể đánh theo hỏi thăm tin của Cụ.
(Bức thư gửi cho hai em. Ký tên: Đ.H.HCM Toàn tập.T.4, tr. 855 – 856)
26 ¡
Ngày 14 tháng 7
Hôm nay là ngày Quốc khánh của nước Pháp. Ngày 14 tháng 7 năm 1789, dân Pháp nổi cách mệnh chống vua chúa, chống phong kiến, phá ngục Bastille. Ra khẩu hiệu: Tự do, Bình đẳng, Bác ái. Cuộc cách mệnh đó mở đường cho các cuộc cách mệnh dân quyền trong thế giới.
Tự đó đến nay, nước Pháp lấy ngày 14-7 làm ngày Quốc khánh.
9 giờ sáng, Chính phủ Pháp mời Hồ Chủ tịch đi dự lễ duyệt binh.
Trên khán đài, Chủ tịch Bidault ngồi trước, kế đến ông Michelet, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, và ông Tillon, Bộ trưởng Quân giới. Hồ Chủ tịch ngồi bên tay phải. Ông Auriol, Chủ tịch Quốc hội ngồi bên tay trái. Đại tướng Juin và Tổng bộ tham mưu ngồi giữa. Các Bộ trưởng và nghị viên ngồi sau. Sứ thần các nước ngồi một bên, về phía hữu. Các quý khách ngồi một bên, về phía tả.
12.000 người quân đội kéo qua. Trống rung cờ mở, khí tướng oai nghiêm. Lại có mấy ngàn công nhân đại biểu cho các xưởng máy quân sự cũng kéo đi qua với quân đội. Thật là quân dân hợp tác. Có mấy chiếc máy bay liệng qua liệng lại trên trời. Quân đội ăn mặc theo kiểu Mỹ, rất gọn gàng. Súng ống, xe cộ cũng theo kiểu Mỹ, rất bệ vệ.
Trưa, có một cuộc biểu tình khác của dân chúng. Người đông như kiến, tiếng hò reo rầm một góc giời. Kiều bào Việt Nam ta cũng có tham gia. Khi họ đi qua, dân chúng Pháp hoan hô rất nhiệt liệt.
(Nhật ký hành trình của Hồ Chủ Tịch bốn tháng sang Pháp. Ký tên: Đ.H. HCM Toàn tập, T.4, tr.909)
 
27 ¡ Có những thí dụ khác nữa mà tôi rất tiếc phải kể ra đây. Sự khủng bố ở Nam Bộ và Nam Trung Bộ vẫn chưa dứt. Ngày 3 tháng 11, ở Gia Định trong miền Tân Sơn Nhất, quân đội Pháp đến vây dân chúng Việt Nam và giết mất hai người. Ngày 4 ở Gò Công, dân chúng Việt Nam đương biểu tình đòi thi hành đúng bản Tạm ước thì quân Pháp đến bắn sả vào, một người chết và nhiều người bị thương. ở Bà Rịa cũng chuyện như vậy, hai người chết. ở Nha Trang cũng thế, nhưng nghiêm trọng hơn: dân chúng mất bảy người chết. Còn nhiều việc đáng tiếc khác nữa.
(Trả lời các nhà báo trong nớc và ngoài nước ngày 16-11-1946. Báo Cứu quốc, số 408,
ngày 17-11-1946. HCM Toàn tập, T.4, tr.993)
Hồ Chí Minh toàn tập, T.5  (1947-1949)
28 ¡“Mười năm trước đây, hôm 22-6-1941, phát xít Đức bất thình lình ào ạt tiến công Liên Xô.
[...] [...]
Toàn dân Mạc Tư Khoa, gái trai già trẻ, đều tham gia việc giữ thành chống giặc. 12 vạn thanh niên nam nữ vào đội tự vệ thành, cùng Hồng quân đánh giặc. Ngày 2-10-1941, Hítle tuyên bố đến 7-11 (ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười), hắn sẽ duyệt binh trong Mạc Tư Khoa. Song đến ngày ấy, Hítle và quân đội Đức bị đánh lui, và quân dân Mạc Tư Khoa thắng trận, biểu tình trước Thống chế Xtalin.
(Liên Xô vĩ đại, Báo Nhân Dân, số 3, ngày 21-6-1951.HCM Toàn tập, T.6, tr.228)
Hồ Chí Minh toàn tập, T.12 (1966-1969)
29 ¡ “Liền sau khi lại ném bom miền Bắc, Mỹ đã bị thế giới lên án kịch liệt. Ngay ở Tây Béclin bị Mỹ và bọn phục thù Tây Đức khống chế, cũng có hơn 3.000 người biểu tình; ở Thủ đô Tây Ban Nha dưới quyền phát xít, cũng có 2.000 người biểu tình ủng hộ ta, chống Mỹ. ở Mỹ có 35 cuộc biểu tình trong một ngày (4-2-1966). ở Nữu ước, 700 người đã rước cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam.
(Mỹ lại thất bại. Ký tên: Chiến sĩ.Báo Nhân dân, số 4330,ngày 12-2-1966. HCM Toàn tập, T.12, tr.43)
 
k                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

tin tức liên quan

Thống kê truy cập

114511710

Hôm nay

236

Hôm qua

2337

Tuần này

22084

Tháng này

218583

Tháng qua

121356

Tất cả

114511710