Sau 2 ngày nhóm họp tại Sydney (Úc), Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhóm các nền kinh tế phát triển/mới nổi (G20) đã kết thúc vào hôm 24/2, ra tuyên bố sẽ tăng GDP của nhóm trong 5 năm lên 2%, tức thêm 2.000 tỷ usd Mỹ.

Sau cuộc họp diễn ra tại tại Sydney, Hội nghị G20 đã kết thúc với tuyên bố mục tiêu tăng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nhóm này thêm hơn 2% trong vòng 5 năm tới. Theo thông cáo, nhóm các nền kinh tế hàng đầu thế giới G20, chiếm 85% kinh tế thế giới, cho rằng mục tiêu trên là thực tế và có thể đạt được thông qua tăng cường đầu tư, tạo thêm việc làm và thúc đẩy thương mại. Các nước G20 sẽ phát triển các chính sách tham vọng nhưng thực tiễn để nâng GDP của nhóm có thể tăng liên tục GDP của Nhóm trong những năm tới, điều này có nghĩa là nền kinh tế thế giới sẽ có thêm hơn 2.000 tỷ USD. G20 cũng cam kết phát triển các biện pháp mới trong bối cảnh duy trì tính bền vững tiền tệ và sự ổn định của ngành tài chính, để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Hãy chú ý đến trong nước

Bộ trưởng Ngân khố Australia, nước Chủ tịch luân phiên G20, Joe Hockey cho rằng tuyên bố trên của các bộ trưởng G20 là chưa có tiền lệ. Tại hội nghị, ông Hockey đã hối thúc các bộ trưởng nhất trí nâng mục tiêu tăng trưởng, lấy đầu tư vào khu vực tư nhân là trọng tâm chính. Ông Hockey cho rằng các nước cần phải tiến hành cải cách cơ cấu để thúc đẩy tăng trưởng, đồng thời áp dụng các biện pháp cụ thể đẩy mạnh đầu tư, thương mại, cạnh tranh và thêm việc làm. Giới chuyên gia nhận định đây là một mục tiêu đầy tham vọng trong bối cảnh nền kinh tế thế giới vừa mới thoát khỏi giai đoạn trì trệ. Trước G20 này, IMF cho rằng các nước cần phối hợp chặt chẽ để duy trì tăng trưởng sản lượng và đẩy mạnh nhu cầu, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới vẫn đang chật vật hồi phục từ khủng hoảng năm 2008.

Tăng trưởng kinh tế toàn cầu là chủ đề nổi trội của Hội nghị G20. Tuy nhiên, việc Quỹ Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ quyết định giảm bớt quy mô của chính sách “nới lỏng định lượng”, thường được gọi tắt là Q.E, thực chất là in thêm tiền để kích thích kinh tế, đã là một chủ đề quan trọng tại các cuộc bàn thảo trong hai ngày giữa các bộ trưởng và các chuyên gia hàng đầu. Việc giảm dần qui mô của kế hoạch kích thích kinh tế tại Hoa Kỳ làm cho giới đầu tư từ bỏ các thị trường mới nổi, như Ấn Độ và Indonesia, để mang tiền đầu tư của họ trở về Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vấn đề còn tranh luận là sự dao động gần đây tại các thị trường mới nổi có phải là do hậu quả của quyết định từ Quỹ Dự trữ Liên bang Mỹ hay không.

Người đứng đầu Quỹ tiền tệ Quốc tế, bà Christine Lagarde, nói rằng các chính sách quốc nội của các nước đang phát triển phải thật vững mạnh mới có thể bảo vệ nền kinh tế của họ. Bà phát biểu: “Hãy chú ý tới các vấn đề trong nước. Điều này có nghĩa là các nền kinh tế thị trường mới nổi cần xem xét cẩn thận chính sách tài khóa của mình và cần phải chỉnh đốn tình hình để có thể chống cự với sự dao động có thể phát sinh từ việc Quỹ Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ đang giảm dần kế hoạch kích thích kinh tế. Nhưng chúng tôi cũng đang nói với giới hữu trách Mỹ, đặc biệt là Quỹ Dự trữ Liên bang, là hãy lưu tâm tới những gì xảy ra ở các nơi khác khi quý vị làm những gì mà quý vị loan báo”. Những người tham gia hội nghị G20 muốn có được một thỏa thuận về việc ấn định chỉ tiêu tăng trưởng toàn cầu.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jack Lew thì tuyên bố: “Các thị trường mới trỗi dậy phải có những sáng kiến để ổn định nền tài chính công và thi hành những cải cách hệ thống”. Trong vai trò trọng tài, Quỹ tiền tệ quốc tế IMF cũng đã khuyên các quốc gia này nên áp dụng một tỷ lệ hối đoái linh hoạt để có thể chống chọi tốt hơn trong trường hợp xảy ra khủng hoảng. Quỹ tiền tệ quốc tế ghi nhận: “Nền kinh tế các quốc gia mới trỗi dậy có một tỷ lệ lạm phát tương đối cao và thâm hụt do nhập siêu, nên khiến cho vốn đầu tư bị giảm nghiêm trọng”. Năm quốc gia bị ảnh hưởng nặng nhất là Ấn Độ, Argentina, Thổ Nhĩ Kỳ, Nam Phi và Indonesia. Theo chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Natixis, các nước này sẽ phải giảm 10% nhập khẩu và điều đó dẫn đến việc giảm 0,5% thương mại quốc tế.

Bất ổn tại các quốc gia mới trỗi dậy phần nào có gây quan ngại tại Hội nghị G20. Liệu khủng hoảng tại các quốc gia này có nguy hại đến sự phục hồi kinh tế thế giới hay không? Theo giới quan sát, đồng tiền các nước mới trỗi dậy trượt giá nghiêm trọng như đồng peso của Argentina và mới đây là đồng rúp của Nga hạ giá thấp nhất trong lịch sử so với đồng đô la Mỹ. Các quốc gia mới trỗi dậy cáo buộc Hoa Kỳ đã gây khó khăn cho họ, sau khi Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) quyết định siết chặt lại chính sách tiền tệ vào cuối năm ngoái. Cuối tháng Giêng vừa qua, Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI), ông Raghuram Rajan cũng đã phát biểu thẳng thắn: "Mỹ cần quan tâm đến những ảnh hưởng do chính sách của họ đối với phần còn lại của thế giới".

Kinh tế Mỹ tăng nhanh   

Kinh tế Mỹ tăng trưởng nhanh hơn dự đoán. Nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh mẽ 4,1% trong giai đoạn từ tháng Bảy đến tháng Chín, cao hơn mức chính phủ ước tính lúc đầu. Bộ Thương mại Mỹ vừa công bố, chi tiêu tiêu dùng, chiếm 70% nền kinh tế Mỹ, đã tăng trưởng nhanh hơn trong quý Ba so với dự đoán. Bộ Thương mại nói những hộ gia đình Mỹ đã mua sắm nhiều mặt hàng đắt tiền hơn, chẳng hạn như tủ lạnh, trong khi cũng chi tiêu nhiều hơn cho dịch vụ hàng ngày và chăm sóc y tế. Tăng trưởng từ tháng Bảy tới tháng Chín là mức tăng nhanh nhất trong hai năm và lớn thứ hai kể từ cuộc suy thoái kinh tế trầm trọng chính thức kết thúc vào giữa năm 2009. Chính phủ Mỹ trước đó đã ước tính tăng trưởng quý Ba sẽ là 3,6%, cao hơn tốc độ tăng trưởng 2,5% mà quý hai đạt được.

Với việc nền kinh tế tăng trưởng đều đặn, các nhà hoạch định chính sách lớn nhất thế giới ở FED đã đồng ý giảm bớt hỗ trợ trực tiếp cho nền kinh tế Mỹ. Hơn một năm qua, Fed đã bơm 85 tỉ USD mỗi tháng vào nền kinh tế bằng việc mua trái phiếu, nhưng bắt đầu từ tháng này Fed sẽ cắt giảm con số đó xuống 75 tỉ USD. Kể từ khi Fed bắt đầu mua tài sản, Mỹ đã bổ sung thêm gần ba triệu việc làm cho thị trường lao động và tỉ lệ thất nghiệp đã giảm xuống còn 7%. Những chỉ số chính trên sàn giao dịch chứng khoán New York đều đang ở gần mức kỷ lục. Trong khi đó, thị trường Châu Á gặp khó khăn sau quyết định của FED.

Thị trường chứng khoán Châu Á ngay hôm 30/1 đã bị sụt giảm sau quyết định của  FED cắt bớt số tiền cứu nguy cho nền kinh tế lớn nhất thế giới này. Chỉ số Nikkei của Nhật Bản giảm 3,2% vào giữa ngày, mức sụt giảm thấp nhất trong hai tháng rưỡi qua, trước khi lên trở lại và chỉ còn giảm 2,5% vào cuối phiên giao dịch. Những thị trường chứng khoán Châu Á khác cũng sụt giảm, gồm có thị trường chứng khoán Hàn Sinh ở Hong Kong giảm 1,5%. Thị trường chứng khoán Châu Âu cũng giảm lúc bắt đầu giao dịch. Hôm 29/1, FED cho biết sẽ cắt bớt 10 tỉ USD trong chương trình mua trái phiếu vào tháng tới, nêu lên những quan ngại mới về sự ổn định của những thị trườøng mới trỗi dậy.

Chính sách này phù hợp với việc chấm dứt cứu nguy cho nền kinh tế vào cuối năm nay, nhằm bơm thêm tiền vào nền kinh tế, đẩy mạnh tăng trưởng việc làm và giữ lãi suất ở mức thấp. Tuy nhiên, giữa lúc chương trình giảm QE giảm dần, các nhà phân tích lo ngại các nhà đầu tư sẽ rút tiền ra khỏi những nền kinh tế mới trỗi dậy và tìm lợi nhuận cao hơn tại Mỹ, trong khi kinh tế châu Á lại đang đối mặt với nguy cơ tăng trưởng dưới trung bình trong năm 2014. Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng G20, Bộ trưởng Joe Hockey đã thúc đẩy chương trình nghị sự về cơ sở hạ tầng toàn cầu nhằm kích thích tăng trưởng và khuyến khích đầu tư tư nhân. Trong hội nghị doanh nghiệp G20, gọi tắt là B20, diễn ra ngày 21/2, các đại biểu đã bày tỏ lo ngại về lỗ hổng cơ sở hạ tầng toàn cầu trị giá 51 nghìn tỷ AUD./.