Mỹ và Philippines đã đạt được một hiệp định 10 năm theo đó sẽ cho phép sự hiện diện quân sự lớn hơn của Mỹ tại quốc gia Đông Nam Á này trong khi bối cảnh Philipine đang phải đối chọi với sự tranh chấp lãnh thổ ngày càng căng thẳng với Trung Quốc.

Hai quan chức Philippines đã khẳng định với hãng thông tấn Associated Press về hiệp định trước khi có thông báo của Nhà Trắng.

Thảo thuận có tên là Hiệp định Hợp tác Quốc phòng nâng cao (The Enhanced Defense Cooperation Agreement) sẽ cho phép quân đội Mỹ tiếp cận tạm thời đến các căn cứ quân sự được lựa chọn và cho phép họ tiếp dầu cho máy bay chiến đấu và tàu chiến . Hiệp định này sẽ được ký kết vào ngày 28 tháng 4 tại một doanh trại quân đội ở thủ đô Manila, trước khi Tổng thống Barack Obama đặt chân đến Philipine sau khi đã có các chuyến thăm đến Nhật Bản , Hàn Quốc và Malaysia.

Người ta vẫn chưa rõ có bao nhiêu binh sĩ Mỹ sẽ được triển khai " trên cơ sở tạm thời và luân phiên ", vì số lượng binh lính sẽ phụ thuộc vào quy mô của các hoạt động quân sự chung được tổ chức trong các căn cứu ở Philippines .

Evan Medeiros, giám đốc cấp cao về các vấn đề châu Á tại Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng cho biết mức độ và thời gian của sự hiện diện vẫn còn phải thảo luận với chính phủ Philippines.

Medeiros từ chối cho biết các khu vực cụ thể ở Philippines đang được xem xét theo hiệp định, nhưng cho biết các cơ sở của Mỹ ở Vịnh Subic Bay có thể là một trong những địa điểm được lựa chọn. Hai quan chức Philippines đã có cuộc nói chuyện với AP theo điều kiện giấu tên vì họ không có thẩm quyền để thảo luận về chi tiết của hiệp định trước khi nó được ký kết.

Hiệp định phòng thủ này  là một mốc mới trong mối quan hệ đồng minh hiệp ước lâu năm giữa hai nước sẽ giúp giải quyết tình huống khó xử của họ. Với lực lượng quân đội còn yếu kém của mình , Philippines đã nỗ lực để tăng cường bảo vệ lãnh thổ quốc gia trong bối cảnh các hành hành vi ngày càng quyết đoán của Trung Quốc trong tranh chấp Biển Đông. Nỗ lực của Manila trùng hợp với ý định của Washington về chiến lược xoay trục từ nhiều năm nay nằm chuyển sự tham gia lớn về quân sự ở Trung Đông sang châu Á, một phần là để làm đối trọng với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc .

Ramon Casiple, nhà phân tích chính trị làm việc tại Manila cho biết "Động lực tức thời và gấp rút của Philippines là nhằm tăng cường sức mạnh của bản thân và để tìm kiếm một lá chắn an toàn cho sức mạnh quân sự yếu kém của mình. Mỹ đang tìm kiếm sự tái hiện diện ở châu Á, nơi vị thế siêu cường của nước này đang bị nghi ngờ . "

Theo Casiple, sự tập trung này sẽ có thể ngăn chặn lập trường ngày càng quyết đoán của Trung Quốc về các vùng lãnh thổ có tranh chấp, nhưng đồng thời cũng đối kháng hơn nữa với Bắc Kinh khi Trung Quốc cho cho rằng liên minh chiến thuật này là một chiến lược của Mỹ để kìm hãm sự trổi dậy của họ và khuyến khích Trung Quốc tăng cường lực lương quân sự khổng lồ của mình.

Tại Philipine hàng trăm nhân viên quân sự Mỹ đã được triển khai ở miền nam từ năm 2002 để giúp đào tạo chống khủng bố và làm cố vấn cho quân đội Philippines trong cuộc chiến đầu chống lại các chiến binh Hồi giáo trong nhiều thập kỷ .

Hiệp định sắp ký kết tuyên bố rằng Mỹ sẽ " không thiết lập một sự hiện diện quân sự hoặc cơ sở thường xuyên ở Philippines " phù hợp với hiến pháp của Manila . Chỉ huy căn cứ của Mỹ ở  Philippines sẽ được tiếp cận với toàn các bộ khu vực được chia sẻ cùng với các lực lượng Mỹ và sẽ có " sự tôn trọng tối đa đối với chủ quyền của Philippines “.

Bất đồng về sự tiếp cận của Philippines đối với các khu vực dành cho quân đội Mỹ trong nước đã cản trở các cuộc đàm phán về hiệp định này hồi năm ngoái.

Hiệp định này sẽ thúc đẩy sự phối hợp tốt hơn giữa các lực lượng Mỹ và Philippines , tăng cường khả năng quân sự Philippines để giám sát và đảm bảo lãnh thổ của đất nước và phản ứng nhanh chóng hơn với thiên tai và các tình huống khẩn cấp khác .

Trong khi quân đội Mỹ sẽ không phải trả tiền thuê cho các căn cứu thì Philippines sẽ sở hữu các tòa nhà và cơ sở hạ tầng sẽ được xây dựng hoặc nâng cấp của người Mỹ và thu được lợi ích kinh tế từ sự hiện diện của Mỹ , Ngoài ra hiệp định này có tính chất thực hiện nên không cần phải được phê chuẩn bởi Thượng viện Philippines .

Sự hiện diện của quân đội nước ngoài là một vấn đề nhạy cảm ở Philippines, một thuộc địa trước đây của Mỹ .Các nhà hoạt động cánh tả đã biểu tình phản đối chuyến thăm của Obama và các hiệp định quốc phòng mới bằng các cuộc biểu tình nhỏ nhưng sôi động. Họ cho rằng hiệp định này này đảo ngược thành quả dân chủ đã đạt được khi các căn cứ quân sự lớn của Mỹ đã bị đóng cửa vào đầu năm 1990 , kết thúc gần một thế kỷ của sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Philippines.

Thượng viện Philippines đã biểu quyết vào năm 1991 để đóng cửa căn cứ của Mỹ tại Subic và Clark , phía tây bắc của Manila nhưng đã phê chuẩn một hiệp đinh cho phép sự ghé thăm tạm thời của lực lượng Mỹ vào năm 1999, bốn năm sau khi Trung Quốc chiếm giữ một rạn san hô mà Philippines tranh giành. Sau vụ 11 Tháng Chín năm 2001, hàng trăm binh lính Mỹ  đã đến miền nam Philippines theo hiệp định đó để tiến hành các cuộc tập trận chống khủng bố cùng với quân đội Philippines chống lại các chiến binh Hồi giáo.

Lần này, trọng tâm của Philippines và lực lượng quân sự thiếu thốn của nước này đang chuyển sang đối phó với các mối đe dọa từ bên ngoài khi tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc trên Biển Đông ngày càng nóng lên trong những năm gần đây. Philippines đã quay sang với Washington, một đồng minh thỏa hiệp về quốc phòng lâu năm, để giúp hiện đại hóa lực lượng hải quân và không quân của mình, vốn được coi  là một trong những lực lượng yếu nhất của châu Á.

Tàu bán quân sự Trung Quốc đã kiểm soát hiệu quả bãi cạn Scarborough, một ngư trường giàu hải sản phía tây bắc Philippines vào năm 2012. Năm ngoái, tàu tuần duyên của Trung Quốc bao vây khu vực có tên gọi là the Second Thomas Shoal (Viêt Nam gọi là Bãi Cỏ Mây) để ngăn chặn nguồn cung cấp thực phẩm và luân chuyển thủy quân lục chiến Philippines trên một con tàu chiến Philippines.

Vụ việc đã cảnh báo cho Mỹ, nước gọi hành động của Trung Quốc khiêu khích. Trung Quốc đã bỏ qua các phản đối về mặt ngoại giao của Philippines và động thái của Manila kiện các đòi hỏi chủ quyền lãnh thổ rộng lớn của Bắc Kinh ở Biển Đông ra tòa án trọng tài quốc tế . Ngoài ra, Trung Quốc cũng đã cảnh báo Mỹ nên đứng ngoài tranh chấp châu Á.

SƠN TRUNG dịch-

 Nguồn:http://www.foxnews.com/politics/2014/04/27/us-philippines-reportedly-reach-10-year-deal-on-larger-military-presence/