Chương trình nghệ thuật “Ví, Giặm - Hồn quê tỏa sáng” trong Lễ kỷ niệm 10 năm Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ảnh: Hoàng Nguyên

Khép lại năm 2024, ngành Văn hóa và Thể thao Nghệ An đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong công tác quản lý nhà nước và phát triển sự nghiệp, góp phần xây dựng, phát triển văn hóa, con người Nghệ An đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và đang làm cho văn hóa trở thành động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của tỉnh nhà. Đó là hành trang để ngành tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025.

NHỮNG DẤU ẤN NĂM 2024

Khẳng định vai trò, vị thế quan trọng của ngành Văn hóa & Thể thao

Làm tốt vai trò tham mưu Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với sự phát triển của ngành. Chưa bao giờ ngành VH&TT đón nhận nhiều sự quan tâm của lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND như hiện nay. Ngành đã tập trung rà soát, xây dựng các cơ chế chính sách để tiếp tục tham mưu trình HĐND, UBND ban hành Nghị quyết về “Sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 11/2021/NQ-HĐND ngày 13/8/2021 quy định chế độ dinh dưỡng đặc thù và một số chính sách hỗ trợ huấn luyện viên, vận động viên thể thao thành tích cao tỉnh Nghệ An”; Các nghị quyết về đặt đổi tên đường phố tại các huyện, thành, thị; Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở VH&TT Nghệ An....Với quan điểm các chính sách được ban hành sẽ góp phần tăng cường công tác QLNN, tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy sự nghiệp VH&TT của tỉnh phát triển.

Đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý phát triển sự nghiệp Văn hóa Thể thao

Thực hiện phương châm hoạt động của toàn ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa ra là “Ba quyết tâm, Bốn chủ động, Năm hiệu quả”, ngành VH&TT Nghệ An đã cụ thể hóa để thực hiện:

Quyết tâm tăng tốc, hoàn thành đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch công tác năm 2024; Quyết tâm xây dựng các cơ quan, đơn vị thuộc Sở trong sạch, vững mạnh toàn diện; Quyết tâm tổ chức thành công, hiệu quả, có sức lan tỏa các sự kiện văn hóa, thể thao của tỉnh và toàn quốc tại Nghệ An.

Chủ động xử lý công việc theo đúng chức trách nhiệm vụ được giao, không thoái thác, không né tránh, không đùn đẩy; Chủ động trong phối hợp xử lý công việc, tạo sức mạnh tổng hợp; Chủ động phối hợp trong công tác chuyên môn; Chủ động phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nhân lực của ngành.

Hiệu quả về sử dụng nguồn lực (phân bổ dự toán, giải ngân vốn đầu tư công, khai thác sử dụng cơ sở vật chất); Hiệu quả trong thực thi hoạt động chuyên môn nghiệp vụ theo hướng có chiều sâu; Hiệu quả hoạt động của các phòng, đơn vị thuộc Sở; Hiệu quả trong xây dựng Đảng, đoàn thể tại các phòng, đơn vị; Hiệu quả công tác thi đua để thi đua khen thưởng đi vào thực chất.

Tổ chức nhiều sự kiện văn hóa nghệ thuật trang trọng và mang ý nghĩa thời sự sâu sắc

Chương trình nghệ thuật “Từ làng Sen tới TP. Hồ Chí Minh”. Ảnh: Anh Tuấn

Các đại biểu và du khách xem trưng bày tai Triển lãm “Sắc màu di sản văn hóa, thiên nhiên và sản phẩm thủ công truyền thống Việt Nam”. Ảnh: Anh Tuấn

Trong năm, tỉnh Nghệ An được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chọn làm đơn vị đăng cai tổ chức các sự kiện lớn như: Triển lãm “Sắc màu di sản văn hóa, thiên nhiên và sản phẩm thủ công truyền thống Việt Nam” (gồm các hoạt động: Trưng bày ảnh nghệ thuật giới thiệu các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được UNESCO ghi danh, các di tích lịch sử, danh lam, thắng cảnh tiêu biểu của Việt Nam; trưng bày chuyên đề “Đặc trưng di sản văn hóa các dân tộc Việt Nam”; trưng bày các chuyên đề “Phú Thọ - Nghệ An, kết nối miền Di sản”; Triển lãm - Trình diễn “Nghệ thuật điêu khắc ánh sáng”, “Áo dài và di sản”, “Sen và Thư pháp”. Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam và trưng bày các sản phẩm thủ công truyền thống; Liên hoan Nghệ thuật dân gian truyền thống “Việt Nam - những sắc màu di sản”; Giao lưu nghệ thuật “Về miền di sản”, … ), Hội thi Tuyên truyền lưu động toàn quốc kỷ niệm 65 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh - Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn; Triển lãm tranh cổ động tấm lớn về kỷ niệm 80 năm ngày thành lập QĐND Việt Nam tạo nên những điểm nhấn ấn tượng về văn hóa - nghệ thuật, tuyên truyền cổ động trực quan có sức lan tỏa mạnh mẽ giá trị trường tồn của lịch sử dân tộc Việt Nam, của di sản văn hóa Việt Nam đến người dân và du khách khi đến với Nghệ An

Hoạt động văn nghệ quần chúng và tuyên truyền đưa thông tin về cơ sở luôn được đổi mới; các chương trình tuyên truyền với nội dung phong phú, đa dạng về hình thức gắn với định hướng, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp; các lễ hội truyền thống của các địa phương được tổ chức mang đậm bản sắc văn hóa cộng đồng các dân tộc đang sinh sống trên vùng đất xứ Nghệ.

Nâng cao chất lượng xây dựng môi trường văn hóa cơ sở

Xây dựng môi trường văn hóa cơ sở, mấu chốt là xây dựng môi trường văn hóa ở khu dân cư là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được toàn ngành tập trung thực hiện. Theo đó, việc xây dựng các danh hiệu văn hóa đã từng bước đi vào thực chất, chiều sâu; công tác quản lý lễ hội, thực hiện các hương ước, phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng nông thôn mới, xây dựng văn minh đô thị được triển khai và đạt nhiều hiệu quả tích cực, được đông đảo quần chúng Nhân dân ủng hộ, đánh giá cao.

Tăng cường hiệu quả bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa

Việc bảo tồn, trùng tu các di tích và việc khôi phục các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể được ngành VH&TT cùng các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương các huyện, thành phố, thị xã hết sức quan tâm. Hệ thống di tích, bảo tàng ngày càng hấp dẫn du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm, góp phần tôn vinh, lan tỏa bản sắc văn hóa xứ Nghệ, thúc đẩy du lịch phát triển.

Phát huy thế mạnh của thể thao

Thể thao quần chúng có sự phát triển vượt bậc kể cả về quy mô, số lượng, chất lượng và đa dạng, phong phú về loại hình hoạt động; Các hoạt động tập luyện và thi đấu thể thao quần chúng sôi động ở khắp các địa bàn trên toàn tỉnh, thu hút được đông đảo quần chúng nhân dân tham gia. Bên cạnh các môn thể thao phổ biến như: bóng bàn, cầu lông, bóng chuyền, chạy bộ… thì một trong những động lực phát triển phong trào thể thao quần chúng tiêu biểu trong năm đó là sự phát triển nhanh chóng của môn Pickleball. Đây là môn thể thao có sức thu hút mạnh mẽ không chỉ với những người đã, đang chơi thể thao hàng ngày mà ngay cả với những người chưa có thói quen tập luyện thể thao thường xuyên cũng tham gia tích cực đối với môn thể thao này, tạo ra diện mạo mới, khí thế mới cho thể thao quần chúng tỉnh nhà.

Niềm vui của 2 VĐV Nghệ An (Lê Công Tài và Lê Anh Đức) tại Giải Vô địch Đá cầu châu Á và vô địch Đá cầu trẻ châu Á năm 2024. Lê Công Tài - 01 HCV vô địch đội tuyển nam; Lê Anh Đức - 01 HCV nội dung đội tuyển nam trẻ và 1 HCB đơn nam trẻ.

Thể thao thành tích cao dành được 445 huy chương các loại (124 HCV, 107 HCB, 214 HCĐ). Trong đó 02 HCV thế giới môn Jujitsu; 02 HCB  thế giới môn Cầu mây; 01 HCB, 01 HCĐ châu Á môn Kickboxing; 01 HCV thế giới, 01 HCV châu Á; 01 HCV, 01 HCB trẻ châu Á và 01 HCĐ Hongkong mở rộng môn Đá cầu; 02 HCĐ châu Á môn Điền kinh, 03 HCV Đại hội học sinh Đông Nam Á; 02 HCV, 01 HCB Đông Nam Á môn Lặn. Giải vô địch quốc gia đạt 22 HCV, 28 HCB, 41 HCĐ; giải vô địch trẻ toàn quốc đạt 36 HCV, 23 HCB, 69 HCĐ; giải Cúp các CLB toàn quốc đạt 30 HCV, 26 HCB, 66 HCĐ; các giải khác đạt 28HCV, 22 HCB, 33 HCĐ; các giải mở rộng đạt 02 HCĐ. Đội 01 Câu lạc bộ bóng đá Sông Lam Nghệ An trụ hạng thành công tại giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia mùa giải năm 2023-2024. U13 đạt Huy chương Vàng; U9 đạt Huy chương Bạc; U19 đạt Huy chương Đồng; U17, U15 lọt vào tứ kết giải U17, U15 quốc gia.

Công tác đào tạo vận động viên tiếp tục được quan tâm. Hệ thống thi đấu giải thể thao cấp tỉnh cũng có sự thay đổi với việc mở rộng đối tượng và đã thu hút được đông đảo vận động viên trong và ngoài tỉnh tham dự. Việc đăng cai tổ chức thành công các giải quốc gia tại Nghệ An đã góp phần tạo khí thể và động lực để phát triển phong trào thể thao của tỉnh.

Việc tổ chức các hoạt động thể thao gắn với quảng bá du lịch được quan tâm đẩy mạnh như: Giải marathon “Kỳ Sơn - Về miền sơn cước”, Giải marathon “Hành trình về làng Sen” đã thu hút đông đảo vận động viên trong và ngoài nước tham gia. Cung đường chạy đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng các runner nhờ tuyến đường chạy tuyệt đẹp, kết hợp với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và những thử thách đầy bất ngờ. Đây cũng là dịp để Nghệ An giới thiệu quảng bá du lịch văn hóa đến với du khách trong và ngoài nước.

Cùng với việc phát triển các môn thể thao truyền thống, Nghệ An đã tập trung phát triển các hoạt động thể thao giải trí: đua xe đạp địa hình, chạy bộ địa hình, CLB thể hình, erobic, khiêu vũ thể thao, yoga… phù hợp với khí hậu, địa hình của tỉnh, thu hút nhiều đối tượng tham gia tập luyện và thi đấu, gắn kết giữa hoạt động thể thao với du lịch góp phần phát triển kinh tế địa phương

Các cá nhân, doanh nghiệp đã duy trì tốt việc tổ chức các hoạt động dịch vụ thể dục, thể thao như: Khu liên hợp thể thao, bể bơi, sân quần vợt, sân bóng đá mi ni cỏ nhân tạo, phòng tập thể hình, thể dục thẩm mỹ, arobic, yoga, nhà tập bóng bàn, cầu lông, võ thuật…góp phần mở rộng, đa dạng các loại hình TDTT quần chúng, đáp ứng nhu cầu luyện tập của người dân.

Một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2025

Năm 2025, là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện và hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025. Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ngành Văn hóa và Thể thao Nghệ An sẽ căn cứ vào tình hình thực tế để chỉ đạo, điều hành một cách chủ động, linh hoạt, sáng tạo, quyết liệt, đúng hướng, có trọng tâm, trọng điểm và có hiệu quả các nhiệm vụ được giao, tập trung vào một số nội dung sau:

1. Tập trung sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, ổn định hoạt động của ngành VH&TT sau khi phương án sắp xếp được cấp có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm các cơ quan, đơn vị, tổ chức sau sắp xếp hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả ngay, không làm gián đoạn công việc và các hoạt động bình thường khác. Tiếp tục thực hiện các Nghị quyết, chính sách của Đảng về công tác cán bộ, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức ngành VH&TT.

2. Tiếp tục tham mưu thể chế hóa toàn diện, kịp thời các chủ trương chính sách mới của Đảng trong lĩnh vực VH&TT; hạn chế khoảng trống pháp lý. Gắn hoàn thiện pháp luật với tăng cường hiệu quả thực thi. Thực hiện có hiệu quả quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: “Thể chế, cơ chế, chính sách chính là nguồn lực của sự phát triển. Do đó, phải đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật”. Từ đó, tập trung hoàn thành Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025). Xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy định chi tiết Luật Di sản văn hóa năm 2024, bảo đảm đúng thời hạn được giao và các Nghị định về một số chế độ, chính sách, đào tạo đặc thù trong lĩnh vực văn hóa, thể thao…

Xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh; Xây dựng trình BCH Đảng bộ tỉnh Đề án Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2035; Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025- 2035.

3. Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, các giá trị cốt lõi, bản sắc riêng biệt của Nghệ An; phát huy giá trị của các di sản văn hóa. Ứng dụng công nghệ mới trong các hoạt động văn hóa nghệ thuật. Chú trọng yếu tố tiên tiến trong phát triển văn hóa mang tính hiện đại, văn minh, đậm đà bản sắc dân tộc.

4. Kiên trì kiến tạo xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, là tiền đề vững chắc để xây dựng con người Việt Nam thấm nhuần tinh thần “tự chủ, tự tin, tự lực, tực cường, tự hào dân tộc”. Tập trung ưu tiên xây dựng văn hóa trong từng gia đình, cộng đồng làng, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, văn hóa doanh nghiệp. Tập trung hoàn thiện các hương ước, quy ước đề cao vai trò chủ thể của Nhân dân, do Nhân dân đề xuất, Nhân dân tự giác thực hiện. Tổ chức và phối hợp tổ chức thành công các sự kiện kỷ niệm ngày lễ lớn của đất nước trong năm 2025; các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao bảo đảm Nhân dân được đón Tết Ất Tỵ vui tươi, đầm ấm, an toàn, tiết kiệm, phù hợp với nếp sống văn minh, phong tục, tập quán, truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

5. Triển khai Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong đó đặt trọng tâm nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập của thị trường văn hóa, phát triển các sản phẩm công nghiệp văn hóa Việt Nam có tiềm năng, có dư địa phát triển; khuyến khích sự sáng tạo trong văn hóa, văn học nghệ thuật gắn với đặc trưng của Việt Nam và thời đại. Trong phát triển công nghiệp văn hóa, Nhà nước giữ vai trò kiến tạo chính sách, doanh nghiệp giữ vai trò triển khai thực hiện, đội ngũ sáng tạo giữ vai trò thiết kế sản phẩm, nội dung.

6. Tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”. Đầu tư phát triển thể thao quần chúng. Hướng dẫn các địa phương tổ chức Đại hội Thể dục Thể thao các cấp tiến tới Đại hội Thể thao toàn tỉnh. Tập trung chuẩn bị lực lượng cho Đoàn Thể thao Nghệ An tham dự Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ X năm 2026.

Với những kết quả đạt được và việc xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm cần phải tập trung về đích trong năm 2025, năm cuối cùng của nhiệm kỳ Đại hội Đảng nhiệm kỳ 2020 - 2025, ngành VHTT Nghệ An đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế của mình trong thời kỳ phát triển và hội nhập mạnh mẽ của tỉnh Nghệ An. Cùng với cả nước, ngành VH&TT Nghệ An quyết tâm xây dựng thành công nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tận dụng tốt mọi cơ hội, vượt qua các thách thức, sẵn sàng tâm thế bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.

(Bài đã đăng VHTT Nghệ An Số 16 - Tháng 01/2025)