Sau khi sáp nhập, hầu hết mỗi xóm trên địa bàn huyện Diễn Châu có từ 2 - 3 nhà văn hóa (NVH). Số lượng thì nhiều nhưng vẫn thiếu nơi sinh hoạt do không đảm bảo về quy mô, diện tích. Để khắc phục tình trạng này, nhiều xã đã có cách vận dụng các nguồn lực xã hội hóa để đầu tư xây dựng, sửa chữa NVH đáp ứng yêu cầu sinh hoạt của Nhân dân sau khi sáp nhập.

 Cắt băng khánh thành nhà văn hóa xóm 11, xã Diễn Yên

Cứ mỗi sáng sớm hay chiều muộn, tại NVH xóm 2 xã Diễn Lâm lại tấp nập bà con nhân dân trong xóm vui chơi thể thao. Với khuôn viên rộng trên 3000m², NVH xóm 2 được bố trí 4 sân bóng chuyền, 3 sân cầu lông, sân đá cầu rồi sân vũ hội đảm bảo cho mọi lứa tuổi có sân chơi. Hệ thống điện cao áp được lắp đặt, đủ ánh sáng cho bà con có thể đến vui chơi vào buổi tối. Chị Trần Thị Hà - người dân ở đây cho biết: Sau khi có NVH rộng, bà con có chỗ vui chơi. Chiều đi làm về là chị em đánh bóng chuyền, tập vũ hội rất là thích, con cái cũng có chỗ chơi, họp hành cũng không phải kê ghế ngồi ngoài sân như trước nữa.

Biểu diễn văn nghệ trong lễ khánh thành nhà văn hóa

Sau sáp nhập xóm, Diễn Lâm là địa phương tiên phong của huyện Diễn Châu trong việc xây dựng mới NVH đảm bảo nhu cầu sinh hoạt, vui chơi cho Nhân dân. Từ 25 xóm, Diễn Lâm còn 11 xóm. Bình quân mỗi xóm 1.200 nhân khẩu nhưng nhà văn hóa chỉ 65-70m² khiến cho việc hội họp gặp nhiều khó khăn, thậm chí không thể tổ chức tập trung. Trước nhu cầu của Nhân dân về xây dựng mới NVH, Diễn Lâm đã huy động nguồn nhân sách, cùng với cơ chế hỗ trợ của tỉnh và huyện đã xây dựng được 7/11 NVH mới với quy mô mỗi nhà 375m², sức chứa 280 chỗ ngồi, trị giá mỗi nhà 2 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Sơn - Phó Chủ tịch UBND xã Diễn Lâm trao đổi: Trong năm 2023, Diễn Lâm đã lên kế hoạch tiếp tục xây dựng thêm 4 NVH để hoàn thành 100% số xóm có NVH đảm bảo quy mô. Sau khi xây dựng NVH, UBND xã vận động Nhân dân đóng góp để mua sắm cơ sở vật chất như bàn ghề, loa máy, phông màn, làm các sân thể thao, xây dựng tường rào, cổng. Bình quân mỗi xóm, Nhân dân đóng góp từ 300-350 triệu đồng để hoàn thành khuôn viên cũng như khánh tiết trong NVH.

Tại xã Diễn Yên, sau sáp nhập, từ 17 xóm xuống còn 12 xóm, bình quân mỗi xóm có từ 300 - 500 hộ. Nên hầu hết các NVH đều không còn phù hợp. Theo đó, xã đã họp triển khai phát động xây dựng NVH gắn với việc xây dựng xã Nông thôn mới nâng cao. Đồng thời tổ chức cho các xóm đi tham quan học tập mô hình thống nhất quy mô, thiết kế mẫu NVH đồng bộ. Diễn Yên cũng đã xây dựng lộ trình thực hiện cụ thể và đã bắt đầu triển khai xây dựng điểm tại xóm 11 với diện tích NVH là 270m² trong khuôn viên tổng thể 2.100 m². Sau 10 tháng xây dựng, công trình NVH xóm 11 đã hoàn thành và được đưa vào sử dụng có sức chứa hơn 200 người, tổng kinh phí trên 2,3 tỷ đồng, trong đó Nhân dân đóng góp hơn 700 triệu đồng, còn lại là ngân sách xã.

Nhà văn hóa xóm 2 xã Diễn Lâm được xây dựng mới sau sáp nhập

Nhà văn hóa mới được hoàn thành, đưa vào sử dụng trở thành địa điểm hội họp, nơi sinh hoạt văn hóa - thể thao của Nhân dân, nơi tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Pháp luật của Nhà nước tới quần chúng nhân dân trong xóm 11. Đây cũng là tiền đề để xã Diễn Yên hoàn thiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, góp phần xây dựng xã đạt chuẩn Nông thôn mới nâng cao trong năm 2023. Ông Dương Đăng Hoàng - Chủ tịch UBND xã Diễn Yên cho biết: Đảng ủy, chính quyền vào cuộc quyết liệt để tập trung thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, trước tiên xây dựng 12 NVH xóm. Huy động ngân sách 70% và Nhân dân đóng góp 30% xây dựng và tu sửa các nội dung liên quan đến lễ nghi, khánh tiết. Tiến tới Diễn Yên phấn đấu xây dựng NVH mới ở cả 12 xóm trong toàn xã.

          Trước khi sáp nhập, Diễn Châu có 458 xóm và có đến 473 NVH. Từ năm 2019, sau khi hoàn thành sáp nhập toàn huyện còn lại 287 xóm, giảm gần 40% số xóm. Nhiều xóm trên địa bàn huyện Diễn Châu đã xảy ra tình trạng thừa NVH nhưng lại thiếu nơi sinh hoạt do các NVH cũ không đảm bảo quy mô có thế đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của Nhân dân. Điều này đã gây khó khăn cho việc hội họp, sinh hoạt văn hóa và các hoạt động cộng đồng ở cơ sở... UBND huyện Diễn Châu đã xây dựng phương án sắp xếp các NVH xóm sau sáp nhập. Qua khảo sát, toàn huyện hiện có 423 NVH đang sử dụng, 50 NVH dôi dư. Tuy nhiên, để thuận lợi trong tổ chức sinh hoạt, các xã cũng đã xây dựng các phương án chuyển đổi đất NVH, quy về một điểm, huy động tốt nguồn lực xã hội hóa. Theo đó, nhiều xã như Diễn Lâm, Diễn Yên, Diễn Phúc, Diễn Nguyên, Diễn Xuân… đã xây dựng mới nhiều NVH khang trang đạt tiêu chuẩn về diện tích và thiết chế văn hóa thể thao đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân sinh hoạt.

 Ông Đào Hồng Thanh - Trưởng phòng VHTT huyện Diễn Châu cho biết: Toàn huyện có 90 xóm có đề nghị lên UBND huyện được làm NVH mới, số còn lại khó huy động xã hội hóa nên chỉ đề nghị sửa chữa lại khuôn viên, đầu tư thêm ghế ngồi, mái che…Trước thực trạng khó khăn về quy mô NVH sau sáp nhập, chúng tôi cùng các địa phương đã rà soát và có phương án cụ thể đối với từng công trình, nơi nào phải xây mới, nơi nào có thể sửa chữa, nâng cấp để sử dụng, từ đó vừa tránh lãng phí, vừa phát huy hiệu quả sử dụng NVH sau sáp nhập. Phòng Văn hóa Thông tin huyện cũng đã tham khảo ý kiến của các địa phương về nhu cầu xây dựng NVH để tham mưu cho UBND huyện Diễn Châu có kế hoạch  hỗ trợ, tư vấn xây dựng.

Có thể thấy, huyện Diễn Châu đang rất nỗ lực, quyết tâm xây dựng và phát huy hiệu quả của thiết chế NVH xóm sau sáp nhập, đảm bảo đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sinh hoạt văn hóa thể thao, vui chơi giải trí cho Nhân dân huyện nhà.