Ban đêm ở Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT số 2 Nghệ An

Nằm ở xã Nghi Ân, thành phố Vinh, cách xa những ồn ào náo nhiệt của chốn thị thành, lặng lẽ nép mình giữa bao bọc cây xanh, đó là Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT số 2 Nghệ An (sau đây gọi là Trường Nội trú số 2) - ngôi trường mới chỉ hơn 10 mùa ban nở. Học sinh đến đây từ các bản làng xa xôi ở miền Tây xứ Nghệ, các em là tổng hòa mọi hương sắc núi rừng, độc đáo bản sắc và trong trẻo như nước suối bản xa. Nét tinh khôi ấy là sự hồn nhiên chân chất trong lối sống, là những e ấp rụt rè trong sinh hoạt, và cả những xuất phát điểm đầy khiêm tốn trong đầu vào của bậc học phổ thông. Thực tế điểm đầu vào THPT của trường nội trú 2 rất thấp, có nhiều em tuyển thẳng theo chế độ dân tộc quá ít người, nhưng chỉ sau 3 năm được vun trồng trong khuôn viên bình yên ấy, các em đã đạt được những thành tích đáng kinh ngạc. Điểm thi tốt nghiệp THPT xếp thứ 2 toàn tỉnh trong hai năm liên tiếp, nhiều môn học luôn giữ vị trí số 1 của giáo dục tỉnh nhà. Danh sách học sinh được khen thưởng tuyên dương luôn nằm top đầu của tỉnh Nghệ An và top đầu của cả nước trong hệ thống các trường DTNT. Mỗi năm, Ủy ban Dân tộc tuyên dương học sinh dân tộc thiểu số tại Hà Nội, Trường Nội trú số 2 Nghệ An luôn áp đảo cả nước với số lượng dẫn đầu vượt trội.

Những hạt vàng bội thu ấy là công sức của cả một mùa vun trồng chăm bẵm, là sự vất vả nhọc nhằn của người gieo chữ tận tình không quản nắng mưa. Nhưng nếu được chọn một yếu tố lớn lao quyết định thành công của học trò Trường Nội trú 2 thì câu trả lời là: Tự học.

Tự học - quan điểm giáo dục có bề dày truyền thống của nhà trường

Ngay từ những ngày đầu thành lập đến nay đã hơn 12 năm trưởng thành và phát triển, thầy trò Trường nội trú 2 luôn vững vàng quan điểm giáo dục: Lấy tự học làm trục chính để chiếm lĩnh tri thức cho mỗi học sinh. Đây không phải là một quan điểm mới mẻ nhưng tổ chức được, duy trì được, áp dụng được, tạo ra hiệu quả được mới là điều đáng trân trọng.

Quan điểm giáo dục này thấm nhuần từ Ban Giám hiệu đến các tổ chức trong nhà trường, trở thành con đường và mục tiêu hướng đến của giáo viên và học sinh trong 3 năm các em học tập tại trường. Bởi thế việc triển khai quan điểm cũng thật bài bản, khoa học và thật sự nề nếp.

Tự học - Hành trình đầy gian nan từ những ngày đầu

Trước hết, việc tự học được triển khai tới từng phụ huynh, học sinh ngay khi các em mới vào trường. Học sinh và gia đình sẽ được nắm bắt những quy định của nhà trường đối với học sinh nội trú, trong đó quy định nổi bật nhất là học sinh không được tự ý sử dụng điện thoại di động trong khuôn viên nhà trường. Việc liên lạc với gia đình có điện thoại của ban quản lí kí túc xá, có điện thoại của giáo viên chủ nhiệm, việc tiếp cận mạng Internet sẽ có các bộ phận chuyên môn đảm trách, điện thoại di động cá nhân của các em sẽ được gửi lại gia đình hoặc giáo viên chủ nhiệm, các em sẽ được nhận lại khi cần. Quy định này nhằm tạo cho các em học sinh sự tập trung tối đa vào học tập, tránh sa đà vào thế giới ảo lẫn lộn lợi - hại mà lứa tuổi này không dễ nhận ra.

Cũng cần thừa nhận rằng, những ngày chập chững trước ngưỡng cửa cấp 3, các em chưa hề có khả năng tự học, mọi hoạt động giáo dục chủ yếu là “cầm tay chỉ việc”, “đập đi hò đứng” như chính tính cách và con người các em. Bởi vậy, ngay sau vài tuần làm quen với môi trường mới, nhà trường đã tổ chức những Câu lạc bộ (CLB) tự học các môn cho học sinh lớp 10. Mỗi môn sẽ được tổ chức riêng một buổi, tổ chuyên môn của bộ môn đó chịu trách nhiệm tổ chức CLB này. Trong buổi tổ chức CLB, các em sẽ được các thầy cô tận tình chỉ bảo phương pháp tự học từng phần, từng chương, từng phân môn trong môn học của mình. Các em còn được nghe những chia sẻ hữu ích việc tự học từ chính các anh chị vừa đạt thành tích cao trong kì thi tốt nghiệp năm học vừa rồi (là các học sinh được UBND tỉnh vinh danh vì đạt điểm cao kì thi tốt nghiệp).. Sự chia sẻ chân thành từ những người trong cuộc không chỉ giúp các em cái nhìn chân thực, cụ thể về việc tự học mà còn kích thích, thổi lửa, tạo nên khát vọng lớn lao đạt được thành tích như các anh chị đi trước của các em khối 10.

Sau khi đã nắm vững phương pháp tự học, các em học sinh dường như thấy rõ hơn con đường mình sẽ đi, nhận ra hương sắc thú vị trên hành trình khá dài của mình. Đó cũng là lúc các em cần biết cách phân chia thời gian phù hợp cho những mục tiêu đã định. Giáo viên chủ nhiệm (GVCN) của các em sẽ hướng dẫn lớp mình lập thời gian biểu tự học phù hợp định hướng khối của lớp mình. Thời gian biểu tự học sẽ được GVCN duyệt, sau đó dán ngay trên vị trí bàn học để hằng ngày học sinh áp dụng. Mỗi buổi tự học, GVCN sẽ đột xuất kiểm tra xem học sinh lớp mình có thực hiện đúng thời gian biểu hay không.

Để việc tự học trở thành nề nếp, tổ trực đêm, tổ quản sinh sẽ thường trực đêm - ngày để nhắc nhở, động viên, quán xuyến sát sao tình hình tự học của mỗi lớp. Cuối tuần giao ban chủ nhiệm, ban giám hiệu và các GVCN nắm bắt đến từng học sinh để kịp thời có biện pháp tháo gỡ khó khăn giúp các em biến tự học thành nhu cầu thiết yếu.

Cứ thế từng ngày một, dưới sự cố gắng của từng em, sự giúp đỡ tận tình từ thầy cô giáo, các em đã quen dần với nề nếp tự học. Đến giữa học kì I, các em đã chủ động hơn trong tự học, nhiều lớp tự tìm tòi khám phá kiến thức ngoài bài học, thậm chí tự làm bài, cuối buổi học tập trung nhờ giáo viên chữa bài. Cứ thế, bằng chính đôi chân của mình, các em đã tự tin hơn, bước từng bước thật chắc chắn tiến về đích đến. Và chúng tôi nhận thấy rằng ngay trên cuộc hành trình ấy, các em đã trưởng thành, các em đang hạnh phúc!

Tự học - Nét đẹp của Trường Nội trú số 2

Nếu có dịp ghé mái nhà Nội trú 2, chúng ta sẽ dễ nhận thấy hình ảnh học sinh tự học trong mọi góc nhỏ khuôn viên nội trú. Đó là những buổi đêm học sinh cả trường tự học trong lớp, thầy cô đến thăm lớp, ngồi ngoài hàng cây nhìn vào mà không nghe một tiếng ồn ào. Đó là những buổi chiều dưới bóng mát nhà sàn, ghế đá, bên ao cá, gốc cây, các em say sưa đọc sách, sôi nổi trao đổi bài học hay cùng nhau hoàn thiện dự án học tập. Đặc biệt hơn, trong những ngày hè ôn thi tốt nghiệp THPT, quá nửa đêm ta vẫn thấy bóng dáng miệt mài của các em trên bức tường phòng ở, bên chiếc bàn nhỏ xinh xếp ngay ngắn trên giường tầng. Mỗi phòng học, thư viện, phòng đoàn, phòng hội đồng, đâu đâu cũng những bóng dáng nhỏ nhắn đáng yêu như chìm vào thế giới tri thức, thậm chí không biết thầy cô đang lặng lẽ đứng bên ngoài…

Với điểm đầu vào thấp, gia đình hầu hết không có điều kiện đầu tư cho con em ăn học, chỉ dựa vào chế độ chính sách và chương trình dạy học của nhà trường, nhưng với những nỗ lực tuyệt vời từ con đường tự học, các em học sinh Trường Nội trú 2 đã khẳng định được nội lực lớn lao của mình, dệt nên những khát vọng ước mơ tươi đẹp cho tương lai bản thân, đồng thời góp phần làm rạng danh ngôi trường Nội trú 2.

Giờ tự học của học sinh Trường Nội trú 2

Giờ đây, mỗi lần về thăm trường, các em luôn dành cho lớp học thân quen những tâm tư xúc động. Bởi nơi đây đã chứng kiến quãng thười gian đẹp nhất, bền bỉ, quyết tâm, kiên trì nhất của các em.

Từ tự học đến tự lập, học sinh Trường Nội trú 2 sẽ vững vàng trên đường đời của mình. Đây không chỉ là một quan điểm giáo dục tiên tiến, phù hợp, bắt nhịp kịp thời với thời đại mà còn thiết thực, hiệu quả, nhất là trong môi trường nội trú nói chung.

 (Bài đã đăng VHTT Nghệ An số 10 - Tháng 8/2023)