Trong nghệ thuật, ước lệ là sự hiện thực hoá trong sáng tạo thẩm mĩ khả năng biểu đạt cùng một nội dung của nhiều hệ thống kí hiệu bằng những phương tiện cấu trúc khác nhau. Chỉ nên nói về tính ước lệ trong tác phẩm nghệ thuật ở mức mà nhìn chung, chúng ta có thể nói về...

Tại phần tóm tắt đề dẫn báo cáo tham luận Những nàng Công chúa Ngũ Long: các tác giả nữ đương đại gốc Việt viết bằng tiếng Pháp (Princesses de Cinq Dragons: des auteurs contemporains d’origine vietnamienne écrivent en francais), trong khuôn khổ Hội thảo khoa học Giao lưu văn hóa Pháp - Việt, tỏ chức 2 ngày 16 và...

Là một dạng giao tiếp đại chúng, văn học nghệ thuật có ngôn ngữ riêng. “Có ngôn ngữ riêng” tức là có riêng một tập hợp những đơn vị biểu nghĩa và luật lệ nào đó để nối kết chúng lại, cho phép truyền đạt một số thông tin nhất định. Nhưng văn học lại có quan hệ với một...

Bài thơ Mộ Xuân tức sự - Tức cảnh cuối Xuân được Nguyễn Trãi (1380-1442) viết bằng chữ Hán là một trong số 73 bài của Ức Trai thi tập được người đời sau thu thập lại. Nguyên văn bài thơ đó được phiên âm như sau, có kèm theo lời đề tựa. Nhĩ Nhã: khổ luyện tam nguyệt khai hoa,...

Vợ chồng GS Nguyễn Tài Cẩn - Nonna Vladimirovna Stankevich Mùa thu năm 1955, chuyên ngành Ngữ văn Việt Nam được mở tại Ban Ngữ văn Trung Quốc thuộc Trường Đại học Tổng hợp Leningrad. Nhưng ngay từ mùa xuân năm đó, Igor' Sergeevich Bystrov - người vừa tốt nghiệp xuất sắc Khoa Đông phương học, ngành Ngữ văn Trung Quốc được...

Khoa học và nghệ thuật giống như hai mắt của văn hoá con người. Chính do sự khác nhau của chúng (và cả sự bình đẳng về giá trị của chúng nữa) đã tạo ra nội hàm kiến thức của chúng ta. Không nên quy nghệ thuật vào lĩnh vực đùa vui hay minh hoạ dễ dãi cho các tư...

  Thị trấn là nơi tập trung nhiều người Kinh ở miền núi (thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn nhìn từ trên cao. nguồn ảnh: internet). Trong tiến trình lịch sử, xứ Nghệ đã chứng kiến nhiều cuộc di cư, cả tự phát và có tổ chức từ vùng đồng bằng lên miền núi. Sự di cư này tạo nên những...

Một hôm anh Nguyễn Tài Cẩn bảo tôi: "Từ tuần sau, anh Phan Ngọc sẽ đến giảng bài cho cậu, cậu thu xếp thời gian với anh ấy nhé." Chỉ có thế. Tôi cũng không biết giảng bài gì, nhưng cứ  được học hỏi thêm là thích cái đã. Thế là cứ chiều thứ ba và thứ sáu hàng tuần,...

GS Phan Ngọc Những nghiên cứu của Phan Ngọc xoay quanh các vấn đề về cách tiếp cận văn hóa Việt Nam từ chiếc cầu ngôn ngữ, văn học. “Tiếp cận” là nguyên tắc và thành tựu khoa học của ông trên hành trình xác lập một uy tín lớn. Qua từ khóa“tiếp cận”, ông đã cho thấy một tinh thần đối...

"Đầu thế kỷ XX, dưới tác động của chương trình khai thác thuộc địa lần thứ nhất, xã hội Việt Nam có nhiều biến đổi, đặc biệt là đời sống xã hội của phụ nữ. Một vấn đề được xã hội quan tâm thảo luận trong thời gian này là đánh giá vai trò và địa vị của phụ nữ...

Lần đầu tôi tới thăm Nhà sàn của Chủ tịch Hồ Chí Minh là vào tháng 12, 2006. Nhà sàn Bác Hồ trong Phủ Chủ tịch Đó cũng là lần đầu tôi trở lại Hà Nội, cũng là nơi tôi sinh ra một năm sau Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, và hai ngày trước ngày sinh lần thứ 65 của...

Lớp Ngôn ngữ khóa 18 (Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp) chúng tôi được học những giờ Ngữ âm học dẫn luận từ Thầy vào mùa xuân năm 1973. Chao ôi, sao lại có ông thầy “chuẩn không cần chỉnh” đến thế! Người bước vào với mũ nồi, cặp da, complet xám, kính cận “đầy chữ”... Lũ sinh...

Vấn đề nguồn gốc truyện kể vừa là vấn đề lịch sử, vừa là vấn đề loại hình. Bình diện thứ nhất đã được nghiên cứu nhiều, và ở đây chúng tôi cũng đã có một số quan niệm vững chắc được giới nghiên cứu thừa nhận và nhiều giả thiết khả thủ. Đáng tiếc là ở bình diện thứ...