1.Chủng Mongoloid phương Bắc có nguồn gốc từ chủng Mongoloid phương Nam:
Ông Hà Văn Thùy cho rằng, đó là một sai lầm nghiêm trọng do thiếu kiến thức sinh học, vì theo ông chủng Mongoloid phương Nam là con lai của chủng Mongoloid phương Bắc và chủng Autraloid. Theo ông thì con không thể sinh ra cha!
Tuy nhiên như tôi đã trình bày rõ trong bài Một giả thuyết về nguồn gốc người Việt dựa trên bằng chứng nhân chủng học phân tử, kết luận của tôi xuất phát từ các khám phá trong 20 năm qua trong lĩnh vực nhân chủng học phân tử. Tôi đã trích dẫn đầy đủ các công trình gốc, ông Hà Văn Thùy có thể truy cập internet để tìm hiểu thêm. Ở đây tôi chỉ xin được nhấn mạnh rằng, tôi hoàn toàn không hiểu sự tự mâu thuẫn trong tư duy của ông Hà Văn Thùy. Một mặt ông đồng ý người Việt có sự đa dạng di truyền cao nhất trong các sắc dân châu Á; mặt khác ông lại cho rằng người Mongoloid phương Nam (trong đó có người Việt) là hậu duệ của người phương Bắc (?). Sao lại tự mâu thuẫn như vậy, thưa ông Hà Văn Thùy?
2. 60.000 năm trước, đợt di cư đầu tiên men theo ven biển Nam Á, tới Đông Nam Á:
Xin bạn đọc hãy đọc kỹ bài viết của tôi, xem tôi có viết như vậy hay không. Tôi chỉ viết là khoảng 70.000 - 50.000 năm trước, chứ không phải 60.000 năm! Tôi xin trân trọng đề nghị với ông Hà Văn Thùy rằng, muốn phê bình người khác, ông nên trích dẫn điều cần phê bình thật chính xác.
Tại sao ông Hà Văn Thùy đưa ra con số 60.000 năm trước? Có lẽ vì tôi viết rằng, chàng Adam nhiễm sắc thể Y, ông tổ của loài người, sống tại Đông Bắc Phi 59.000 năm trước. Tuy nhiên tôi xin lưu ý bạn đọc rằng, niên đại 59.000 năm trước là con số trung bình trong toán thống kê. Nó có thể nằm trong khoảng từ 45.000 tới 75.000 năm trước; tuy nhiên niên đại 59.000 năm trước có xác suất cao nhất (đỉnh của đường cong hình chuông trong thống kê học). Ông Hà Văn Thùy cũng cho rằng, niên đại này do Spencer Wells đưa ra. Đó là thông tin sai sự thật. Trong bài viết của mình, tôi viết rõ đó là khám phá của Underhill và 22 đồng sự năm 2000. Một lần nữa tôi đề nghị ông Hà Văn Thùy trích dẫn chính xác những gì cần phê phán.
Tôi xin nói thêm về các thông tin của ông Hà Văn Thùy (cốt sọ Australoid ở hồ Mungo, Úc, 60.000 năm trước và di cốt Mongoloid tại Quảng Tây 68.000 năm trước) để bạn đọc phán xét. Chính ông Hà Văn Thùy viết trong phần tài liệu tham khảo rằng, cốt sọ Mungo có tuổi từ 40.000 tới 68.000 năm trước. Vậy nếu phải lấy một con số, thì nó nên là 54.000 năm, chứ không phải 60.000 năm. Hoàn toàn không có mâu thuẫn giữa tuổi của cốt sọ này với thời điểm rời khỏi châu Phi của người hiện đại mà tôi đã viết, thưa ông Hà Văn Thùy!
Một thông tin khác mà ông Hà Văn Thùy đưa ra là di cốt Mongoloid tại Quảng Tây 68.000 năm trước. Tôi cho đó là một thông tin sai sự thật, theo quan điểm di truyền học. Các nhà khoa học tại Đại học Fudan (tham gia Dự án bản đồ gien của Hội địa lý quốc gia Mỹ) thấy người hiện đại chỉ đến Vân Nam và Quảng Tây 30.000 năm trước mà thôi, như tôi đã nhấn mạnh trong bài viết của mình. Bạn đọc có thể truy cập mục từ Mongoloid trên Bách khoa thư mở Wikipedia trên mạng để thấy rằng, năm 1999, nhóm nghiên cứu của Peter Brown, Khoa nhân chủng học và cổ nhân chủng học, Đại học New England, đã nghiên cứu hai địa điểm tại Trung Quốc, trong đó có Quảng Tây, và một địa điểm tại Okinawa, Nhật Bản và nhận thấy các di cốt 10.175 và 33.200 năm trước không phải là di cốt của người Proto-Mongoloid (tức loại người sẽ trở thành người Mongoloid trong tương lai gần). Điều đó cũng phù hợp với giả thuyết người Mongoloid hoàn chỉnh chỉ xuất hiện trong vòng 10.000 năm nay, như tôi đã từng viết.
3. “Dòng gien từ phía Nam hướng lên lưu vực Dương Tử và Hoa Bắc (khoảng 10.000 năm trước) chính là dòng thiên di của những người nông dân Mongoloid đầu tiên”:
Để bác bỏ giả thuyết này của tôi, ông Hà Văn Thùy dẫn cuốn Nhân chủng học Đông Nam Á của Nguyễn Đình Khoa năm 1983, cho rằng từ 32.000 năm tới 5.000 năm trước, tại Đông Nam Á và Hoa Nam chỉ có người Australoid mà thôi. Tôi e rằng ông Hà Văn Thùy đã mắc chứng bệnh quên trong tâm thần học mất rồi! Ông vừa viết về di cốt Mongoloid 68.000 năm trước tại Quảng Tây; vậy mà chỉ mấy dòng sau, quên mất điều vừa viết chưa ráo mực, ông lại bảo ở Đông Nam Á (tính từ phía Nam sông Dương Tử trở xuống) tịnh không có người Mongloid nào (!). Đến phần phê bình thứ 5, ông lại viết “người Mongoloid đã xuất hiện trong tư cách một đại chủng khi đặt chân tới Việt Nam 70.000 năm trước”!
Tôi cũng đang cầm trong tay cuốn sách mà ông Hà Văn Thùy nhắc tới (mà ông đã chép rất nhiều trong cuốn Tìm cội nguồn qua di truyền học năm 2011 của mình). Do đó tôi cho rằng, dùng một cuốn sách từ năm 1983 (chưa có các thông tin nhân chủng học phân tử) để bác bỏ các khám phá di truyền học 30 năm sau là một hành vi phản tiến hóa. Chính ông Hà Văn Thùy cũng đồng ý với Jared Diamond rằng, “tất cả những gì thuộc về con người mà không được di truyền học kiểm định, đều không đáng tin cậy”. Vậy tại sao ông lại không tin các khám phá di truyền học của Dự án bản đồ gien Hội địa lý quốc gia Mỹ và Tổ chức Bộ gien người HUGO so với Nguyễn Đình Khoa từ 30 năm trước?
4. “Cho đến thời điểm hiện tại, chưa thấy bằng chứng nhân chủng học phân tử ủng hộ sự thiên di của các tộc người ngữ hệ Nam Á từ ven biển Hoa Nam xuống Việt Nam 4.000 năm trước”.
Tôi xin nhấn mạnh lại rằng, cho đến thời điểm hiện tại, do hiểu biết hạn hẹp, nên tôi chưa biết các bằng chứng nhân chủng học phân tử của giả thuyết thiên di của người Bách Việt Hoa Nam xuống Việt Nam 4.000 năm trước và 2.700 năm trước. Nếu có tài liệu gốc, mong ông Hà Văn Thùy hãy đưa ra để tôi được tham khảo và học hỏi thêm. Những gì ông viết để phê bình tôi trong phần này đều không thuộc lĩnh vực nhân chủng học phân tử, thưa ông!
5. “Khoảng 30.000 năm trước, những người thiên di thuộc làn sóng thứ hai men theo rặng Himalaya để tới Bắc Việt Nam và nhiều nơi khác tại Đông Nam Á, cũng như Vân Nam và Quảng Tây (nơi xuất hiện người hiện đại đầu tiên tại Trung Quốc). Họ có phần đóng góp khoảng 80% trong vốn gien người Việt hiện nay. Qua quá trình tiến hóa lâu dài khoảng 35.000 - 20.000 năm, màu da và hình thái của họ dần biến đổi để trở thành người nguyên Mongoloid (Proto-Mongoloid)”.
Ông Hà Văn Thùy cho rằng điều này sai, vì “người Mongoloid đã xuất hiện trong tư cách một đại chủng khi đặt chân tới Việt Nam 70.000 năm trước”. Trên thì ông đồng ý với tôi rằng, người Việt có sự đa dạng di truyền lớn nhất, ở dưới thì ông lại cho rằng “đa dạng di truyền của Mongoloid phương Bắc lớn hơn” (?). Vậy là ông hoàn toàn không biết khám phá của HUGO 2009 về đa dạng di truyền tại châu Á rồi, theo đó sự đa dạng di truyền giảm dần từ Nam lên Bắc. Còn về chứng bệnh quên của ông Hà Văn Thùy, tôi đã nhắc tới ở mục 3, nên không nhắc lại ở đây. Và việc dùng cuốn sách của Nguyễn Đình Khoa, 1983, để bác bỏ các bằng chứng di truyền học hiện tại là một sự bất cập về nhận thức, như tôi vừa nhận xét ở trên.
6. “Đại chủng Mongoloid hoàn chỉnh chỉ xuất hiện khoảng 10.000 trước tại cực nam Hoa Nam và Đông Nam Á”.
Ông Hà Văn Thùy cho rằng điều này hoàn toàn sai, vì “ngay tại châu Phi, ba đại đại chủng Europid da trắng, Australoid da đen và Mongoloid da vàng đã hình thành và cùng rời khỏi đất tổ 85.000 năm cách nay”. Đây là giả thuyết một ông sống với ba bà, sinh ra ba chủng đen, trắng và vàng nổi tiếng (!) mà ông Hà Văn Thùy từng viết trên tờ Văn Nghệ của Hội nhà văn Việt Nam.
Để bạn đọc tiện so sánh, tôi xin lưu ý rằng, quan điểm các chủng Mongoloid (Á) và Caucasoid (Âu) chỉ xuất hiện hoàn chỉnh 12.000 - 10.000 năm trước là của Richard G. Klein, giáo sư nhân chủng học và sinh học người thuộc Đại học Stanford danh tiếng. Ông đưa ra giả thuyết đó trong cuốn The Human Career: Human Biological and Cultural Origins, do Đại học Chicago ấn hành năm 1999. Để viết cuốn sách đó, ông dẫn ra 2537 tài liệu tham khảo, trong đó có 21 công trình của chính ông. Số tài liệu đó chiếm 148/744 trang sách! Còn giả thuyết “một ông ba bà” của ông Hà Văn Thùy chỉ là sự tư biện không hơn không kém. (Nếu không đồng ý, tôi đề nghị ông Hà Văn Thùy đưa ra các bằng chứng không thể bác bỏ của giả thuyết kỳ dị này). Và nếu phải đặt cược giữa nhà văn Hà Văn Thùy và giáo sư nhân chủng học Richard G. Klein, tôi không bao giờ bỏ tiền vào cửa nhà văn của chúng ta, thưa bạn đọc!
7.Tôi đã trả lời đầy đủ và rõ ràng mọi phê phán của ông Hà Văn Thùy. Tuy nhiên tôi thấy cần nói thêm một điểm, đó là nhận xét về Chu, Oppenheimer và Wells. Bạn đọc không chuyên có thể không biết rằng, trong phạm vi tranh luận, Chu chỉ có một bài báo Quan hệ di truyền của cư dân Trung Quốc trên tạp chí Kỷ yếu Viện Hàn lâm khoa học Mỹ năm 1998, còn Oppenheimer là một bác sỹ nhãn khoa chuyên viết sách phổ biến kiến thức về nhân chủng học phân tử. Trong khi đó, Spencer Wells là giám đốc Dự án bản đồ gien của Hội địa lý quốc gia Mỹ. Do đó, công bố của Wells là kết quả chung của hàng trăm nhà khoa học trên khắp thế giới được mời tham gia dự án. Chính vì vậy tôi cho rằng, chỉ có thể dùng Wells để bác bỏ Chu hoặc Oppenheimer (nếu phải làm như vậy), chứ không phải ngược lại, như ông Hà Văn Thùy quan niệm.
8. Cuối cùng, tôi xin thưa với bạn đọc rằng, tôi không quy kết ông Hà Văn Thùy “đa thư loạn thuyết hoang tưởng” hoặc “thày bói xem voi”, vì tôi cho rằng, những ngôn ngữ như thế không nên xuất hiện trên một diễn đàn văn hóa. Tôi chỉ xin được chúc ông Hà Văn Thùy nhiều sức khỏe và may mắn.
TP Hồ Chí Minh ngày 16-10-2014