"Nhân vật kiệt xuất" trong không gian UNESCO
Hồ Chí Minh quê ở xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Nhưng Hồ Chí Minh không chỉ là người con của Kim Liên, của Nam Đàn, của Nghệ An, mà là người con của cả dân tộc Việt Nam. Cũng không chỉ thế. Nói rộng ra, Hồ Chí Minh còn là một con người quốc tế, một "Nhân vật kiệt xuất" theo cách gọi của Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (Tiếng Anh: United Nations Educational Scientific and Cultural Organization - UNESCO).
Lý do ư?
UNESCO được thành lập ngày 16-11-1945, làmột trong những tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc, hoạt động với mục đích “thắt chặt sự hợp tác giữa các quốc gia về giáo dục, khoa học và văn hóa để bảo đảm sự tôn trọng công lý, luật pháp, nhân quyền và tự do cơ bản cho tất cả mọi người không phân biệt chủng tộc, nam nữ, ngôn ngữ, tôn giáo”.
UNESCO có ba chức năng hoạt động chính:
1. Khuyến khích sự hiểu biết và thông cảm lẫn nhau giữa các dân tộc thông qua các phương tiện thông tin rộng rãi; khuyến nghị những hiệp định quốc tế cần thiết để khuyến khích tự do giao lưu tư tưởng bằng ngôn ngữ và hình ảnh.
2. Thúc đẩy mạnh mẽ việc giáo dục và truyền bá văn hóa bằng cách:
- Hợp tác với các nước thành viên trong việc phát triển các hoạt động giáo dục theo yêu cầu của từng nước.
- Hợp tác giữa các quốc gia nhằm thực hiện từng bước lý tưởng bình đẳng về giáo dục cho mọi người, không phân biệt chủng tộc, nam nữ hoặc bất cứ sự khác biệt nào về kinh tế hay xã hội.
- Đề xuất những phương pháp giáo dục thích hợp cho thiếu nhi toàn thế giới về trách nhiệm của con người tự do.
3. Duy trì, tăng cường và truyền bá kiến thức bằng cách:
- Bảo tồn và bảo vệ di sản thế giới về sách báo, tác phẩm nghệ thuật và các công trình lịch sử hay khoa học, khuyến nghị với các nước hữu quan về các công ước quốc tế cần thiết.
- Khuyến khích hợp tác giữa các quốc gia về tất cả các ngành thuộc hoạt động trí óc, trao đổi quốc tế đối với những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và văn hóa, kể cả trao đổi sách báo, tác phẩm nghệ thuật, dụng cụ thí nghiệm và mọi tư liệu có ích.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho các dân tộc tiếp xúc với các xuất bản phẩm của mỗi nước thông qua các phương pháp hợp tác quốc tế thích hợp.
Với mục đích và chức năng như vậy, tại Phiên họp lần thứ 18 từ ngày 17-10 đến ngày 23-11-1974 ở Paris, Đại Hội đồng UNESCO đã thông qua Nghị quyết số 18C/4.351 với "mong muốn thực hiện tổ chức lễ kỷ niệm các nhân vật kiệt xuất và sự kiện lớn tại các quốc gia thành viên nhằm góp phần làm cho mọi người biết đến tên của các nhân vật này và các sự kiện đã để lại dấu ấn trong sự phát triển của nhân loại". Theo đó, UNESCO cho phép ông Tổng Giám đốc yêu cầu các Ủy ban quốc gia đệ trình danh sách đã lựa chọn các ngày lễ kỷ niệm (một trăm năm chẵn hoặc nhiều trăm năm) của các nhân vật kiệt xuất và các sự kiện lớn trong lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông mà các Ủy ban quốc gia sẽ tổ chức kỷ niệm vào các năm tới để UNESCO xem xét thông qua.
Căn cứ vào đề nghị của Hội đồng Chấp hành cũng như của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam cùng nhiều ủy ban quốc gia khác, Phiên họp Đại Hội đồng UNESCO lần thứ 24 tại Paris, từ ngày 20-10 đến ngày 20-11-1987, đã thông qua các nghị quyết về việc tổ chức lễ kỷ niệm các nhân vật kiệt xuất và các sự kiện lịch sử, trong đó có Nghị quyết 24C/18.65 về kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Hồ Chí Minh với tư cách là "Anh hùng giải phóng dân tộc và là Nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam".
UNESCO còn đánh giá rằng, "Hồ Chí Minh, một biểu tượng kiệt xuất về sự tự khẳng định dân tộc, đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội…Những đóng góp quan trọng và nhiều mặt của Hồ Chí Minh trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và nghệ thuật chính là sự kết tinh của truyền thống văn hóa hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam, và những tư tưởng của ông là hiện thân của những khát vọng của các dân tộc mong muốn được khẳng định bản sắc văn hóa của mình và tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc".
Hồ Chí Minh là con người mang tầm vóc dân tộc và quốc tế còn là vì ông là người đằm mình trong các sự kiện trọng đại nhất của dân tộc Việt Nam và của các biến cố trên thế giới. Hồ Chí Minh đã để lại nhiều dấu ấn tích cực, quan trọng cho quá trình phát triển của dân tộc Việt Nam và quá trình phát triển văn minh tiến bộ của nhân loại; không những cho thời kỳ ông sống mà cho cả quá trình về sau, khi ông đã qua đời. Hồ Chí Minh là một phần phát triển của lịch sử Việt Nam thời hiện đại và cũng là một phần trong lịch sử tiến hoá xã hội loài người từ thế kỷ XX trở đi.
Nhân đây, tôi có hai điều viết thêm.
Một là, không ít người cho rằng, Hồ Chí Minh sau năm 1932 là giả vì Hồ Chí Minh thật đã chết trong tù của Anh tại Hồng Kông năm 1932 rồi; rằng, Hồ Chí Minh sau năm 1932 là người Đài Loan chứ không phải là người Việt Nam! Họ còn cho rằng, vì Hồ Chí Minh sau năm 1932 không phải là Hồ Chí Minh thật, cho nên Hồ Chí Minh không quan tâm lắm quê hương giả là xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An; rằng, đến Việt Nam đầu năm 1941, từ đó đến khi qua đời năm 1969 mà chỉ tới thăm Nghệ An có 2 lần, trong khi đó đi đến tỉnh khác như Thái Bình những 6 lần, vì Nghệ An có phải quê của ông đâu!
Đối với thông tin này, nhiều người, trong đó có tôi, cho là tin "tào lao"!
Hai là, một số người cho rằng, Hồ Chí Minh không phải "Danh nhân văn hóa thế giới".
Đối với loại ý kiến này, tôi khẳng định rằng, đúng là trong Nghị quyết 24C/18.65 của UNESCO năm 1987, không có dòng nào ghi Hồ Chí Minh là "Danh nhân văn hóa thế giới" cả. Nhưng Nghị quyết 24C/18.65 của Phiên họp lần thứ 24 năm 1987 lại nằm trong cái khung triển khai thực hiện Nghị quyết số 18C/4.351 của Phiên họp lần thứ 18 năm 1974 của Đại Hội đồng UNESCO. Chính Nghị quyết khung này đã xếp những người được tôn vinh kỷ niệm ngày sinh là những "Nhân vật kiệt xuất" (Great personalities) trong khuôn khổ của UNESCO. Hơn nữa, trong những đoạn đầu tiên của Nghị quyết 24C/18.65 của UNESCO về Hồ Chí Minh có viết: "Nhận thấy việc tổ chức kỷ niệm ngày sinh các nhân vật trí thức lỗi lạc và các danh nhân văn hóa trên phạm vi quốc tế góp phần thực hiện các mục tiêu của UNESCO và đóng góp vào sự hiểu biết trên thế giới. Nhắc lại Nghị quyết số 18C/4.351 thông qua tại Khóa 18 Đại Hội đồng UNESCO về việc tổ chức kỷ niệm ngày sinh của các danh nhân và việc kỷ niệm các sự kiện lịch sử quan trọng đã để lại dấu ấn trong quá trình phát triển của nhân loại".
Hồ Chí Minh từ năm 1987 là nằm trong số những nhân vật kiệt xuất đó. Đoạn mở đầu Nghị quyết trên đây còn đặt nhân vật Hồ Chí Minh được tôn vinh trong cụm từ "Nhân vật trí thức lỗi lạc và danh nhân văn hóa trên phạm vi quốc tế" (eminent intellectual and cultural personalities contributes to the realization). Mỗi người có thể đưa ra ý kiến cá nhân về mặt này. Tôi thì cho rằng, danh vị "Nhân vật kiệt xuất" có khi còn lớn hơn cả danh vị "Danh nhân văn hóa" (cả hai danh vị này đều nằm trong không gian/phạm vi tôn vinh của UNESCO. Nếu có chữ "thế giới" ở đây để chỉ phạm vi thì nên hiểu là phạm vi của các quốc gia thành viên UNESCO, mặc dù UNESCO bao gồm gần hết các thành viên các quốc gia trên thế giới - hơn 190 nước).
Con người của thời cuộc
Thời cuộc của Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX cần có một người như là một lãnh tụ giương cao ngọn cờ cứu nước đúng đắn, gánh vác lấy sứ mệnh giải phóng đất nước, đưa dân tộc Việt Nam phát triển theo mục tiêu khác trước.
Nhiều mục tiêu phát triển cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX ở Việt Nam hầu như hướng các phong trào cứu quốc đi vào ngõ cụt. Cần Vương ư? Đánh đuổi thực dân Pháp rồi lại quay lại chế độ phong kiến, như vậy là dừng tại chỗ hoặc đi ngược lại xu thế phát triển. Trong thời kỳ đấu tranh chống sự xâm lược của Pháp, nhân dân Việt Nam đã đứng lên ngay từ buổi đầu khi Pháp đến nước ta. Triều đình nhà Nguyễn đã có ba ông vua tự nguyện ra bưng biền ăn cá mắm, ăn cơm nắm, chịu bao phen khổ ải đứng cùng nhân dân kháng Pháp (Hàm Nghi, Thành Thái, Duy Tân). Ngọn lửa chống xâm lược của Phong trào Cần Vương bị thực dân Pháp dập tắt vào năm 1896 sau hơn 10 năm nhen nhóm (đối với ngọn lửa chống Pháp của nghĩa quân Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo thì mãi đến năm 1913 mới bị dập tắt), nhưng tinh thần yêu nước của toàn dân tộc Việt Nam không bao giờ bị lụi.
Đầu thế kỷ XX, các phong trào yêu nước mới xuất hiện. Nó mới về con người lãnh đạo, nhưng quan trọng hơn là nó mới cả về tính chất, về hệ tư tưởng và đương nhiên là cả cách tổ chức lực lượng. Chống thực dân Pháp để giành lấy độc lập, tự do cho Tổ quốc, để cởi bỏ ách áp bức ngoại bang thì tất cả các phong trào kháng Pháp đều giống nhau. Nhưng chống Pháp với mục tiêu thiết lập chế độ chính trị gì, xây dựng nhà nước Việt Nam như thế nào, tập hợp lực lượng nào, theo sự chỉ dẫn của tư tưởng nào thì khác nhau một trời một vực. Mượn danh nghĩa của nhà vua để dấy lên các làn sóng đấu tranh lật nhào sự thống trị của thực dân Pháp rồi lại trở lại củng cố chế độ phong kiến đã hết thời (Cần Vương) thì là không hợp xu thế. Như thế, bại là khó tránh.
Thay thế cho Cần Vương là những phong trào theo hệ tư tưởng tư sản trong luồng gió mới do những trí thức yêu nước mẫn cảm với thời cuộc đứng ra khởi xướng và lãnh đạo. Dù thực dân Pháp và phong kiến Việt Nam cố tình bưng bít thế nào đi chăng nữa, nhưng tư tưởng dân chủ tư sản vẫn vào được Việt Nam. Ảnh hưởng của tư tưởng tư sản qua các phong trào yêu nước của các sĩ phu phong kiến chuyển làn sang tư tưởng tư sản ở Việt Nam đầu thế kỷ XX khá rõ nét. Tiêu biểu nhất là ảnh hưởng từ Nhật Bản rồi sinh ra Phong trào Đông Du gắn liền với tên tuổi một con người nổi tiếng là Phan Bội Châu, một người muốn có một nền dân chủ cộng hoà, muốn bạo động đánh đổ chế độ phong kiến. Phan Bội Châu là nhà cách mạng theo tư tưởng dân chủ tư sản với chế độ cộng hoà đại nghị, đoạn tuyệt hẳn với chế độ quân chủ.
Phan Châu Trinh cũng muốn lập ra một chế độ đại nghị tư sản, nhưng phương pháphành động để đạt mục tiêu khác hẳn Phan Bội Châu. Đó là phương pháp “Bất bạo động, bạo động tắc tử” (Không bạo động, vì bạo động là chết). Phan Châu Trinh và các cộng sự của ông hoạt động không mệt mỏi để “Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh” (Khai dân trí: bỏ lối học tầm chương trích cú, mở trường dạy học chữ quốc ngữ, kiến thức khoa học thực dụng, bài trừ hủ tục xa hoa. Chấn dân khí: thức tỉnh tinh thần tự lực tự cường, mọi người giác ngộ được quyền lợi của mình, giải thoát được nọc độc chuyên chế. Hậu dân sinh: phát triển kinh tế, cho dân khai hoang làm vườn, lập hội buôn, sản xuất hàng nội hoá…).
Xã hội Việt Nam biến đổi, tuy chậm chạp, nhưng với những sắc thái mới do nhịp độ ngày càng tăng của chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp. Đầu thế kỷ XX, dù sao có muộn nhưng các giai cấp, tầng lớp mới đã xuất hiện, đó là giai cấp công nhân, tiểu tư sản, trí thức mới; riêng giai cấp công nhân xuất hiện trước cả giai cấp tư sản dân tộc. Nhiều sĩ phu thức thời, vốn thuộc thành phần giai cấp phong kiến, sau bao trăn trở và sau bao tháng năm chìm trong nền Nho học, đã tỉnh ngộ, chuyển mình sang lập trường tư tưởng mới – lập trường dân chủ tư sản.
Chế độ thực dân đã đẻ ra, ngoài ý muốn, một tư tưởng dân chủ tư sản và cắm nó vào mảnh đất hiện thực của Việt Nam. Chế độ đó trực tiếp cho ra lò một loạt trí thức, công chức với mục đích hiến dâng cho sự nghiệp của “mẫu quốc”, nhưng lại tạo ra một sức bật mới, bứt ra khỏi hệ tư tưởng phong kiến và rồi trong số họ về sau còn tiến xa hơn nữa, tức là dấn thêm một bước quan trọng, vượt hẳn về chất, vào con đường cách mạng vô sản.
Ngọn cờ cứu nước theo hệ tư tưởng phong kiến bị gẫy gục.
Ngọn cờ cứu nước theo hệ tư tưởng tư sản mới giương lên cũng bị thực dân Pháp bẻ gẫy.
Anh dũng có thừa. Máu đào của các bậc tiên liệt đã đổ xuống nhưng cây độc lập, tự do cho Tổ quốc, cho nhân dân chưa ra hoa kết trái.
Một ngọn cờ mới được giương lên theo đuổi mục tiêu mới: giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và cuối cùng là giải phóng con người. Đó chính là sự nghiệp của chủ nghĩa cộng sản. Đây là ngọn cờ cứu nước phù hợp với con đường tiến hoá của dân tộc Việt Nam. Người giương cao ngọn cờ đó là Hồ Chí Minh, người được coi là xuất hiện do chính nhu cầu của con đường phát triển dân tộc Việt Nam. Nếu không phải là Hồ Chí Minh thì cũng là một con người khác có sứ mệnh như thế. Đây là con người của thời cuộc. Dân tộc, thời cuộc đã sinh ra con người như thế, đặt lên vai con người đó một trách nhiệm lớn lao.
Một con người xù xì, đầy góc cạnh đúng như diện mạo của thế giới
Văn hóa luôn luôn phát lộ bản chất của mình ra những biểu hiện đa dạng. Hồ Chí Minh là một nhà văn hóa theo nghĩa rộng. Cuộc đời và sự nghiệp của ông cũng chính là sản phẩm của văn hóa. Vì thế con người ông là sự thể hiện vô cùng phong phú các dạng thức của tâm lý con người và tâm trạng xã hội cả ở trong nước Việt Nam cũng như trên phạm vi thế giới, kể cả những điều nằm ở sự đối lập của các cực.
Hồ Chí Minh là con người có cả bi và hùng xen nhau. Tôi thấy trên thế gian này, những người "có tiếng" là những người như vậy. Trong cuộc đời của họ, có những lúc đứng ở đỉnh cao của vinh quang, nhưng có nhiều khi lâm vào những tình huống éo le khổ ải. Tịnh không bao giờ có cuộc đời thẳng đuột ở trong những người nổi tiếng cả. Những chính khách tài ba, những văn nghệ sĩ nổi tiếng từ cổ chí kim hầu như đều trải qua những khổ nạn muôn phần trước khi họ trở thành người nổi tiếng.
Hồ Chí Minh quả thực là một con người đầy góc cạnh. Chính như thế và vì như thế cho nên ông là một nhân vật cực kỳ hấp dẫn trong mắt rất nhiều người. Tính xù xì của nhân vật lịch sử dường như là của hiếm, nó kích thích sự tò mò thú vị của người nghiên cứu, người chiêm ngưỡng.
Hồ Chí Minh là nhà cách mạng kiên trung theo kiểu của C.Mác và V.I.Lênin (người ta hay gọi là mácxít, lêninnít). Trong sự kiên trung, không ai cấm sự sáng tạo. Hồ Chí Minh có một số sáng tạo khi thực thi nhiều quan điểm của C.Mác, đặc biệt là của V.I.Lênin, vào Việt Nam. Nhưng, chính sự sáng tạo ấy lại gây ra sự rắc rối, tình cảnh bi kịch cho bản thân ông, mà có lúc ông tự gọi đó là "tình cảnh đau buồn". Thể hiện điều này rõ nhất là trong bức thư ngày 6-6-1938 ông gửi cho một người có trách nhiệm của Quốc tế Cộng sản, lúc ông đang làm nghiên cứu sinh tại một cơ sở đào tạo là Viện Nghiên cứu những vấn đề dân tộc và thuộc địa của Quốc tế Cộng sản tại thủ đô Mátxcơva (Liên Xô). Ông viết:
"Hôm nay là ngày kỷ niệm lần thứ bảy việc tôi bị bắt giữ ở Hồng Kông. Đó cũng là ngày mở đầu năm thứ tám tình trạng không hoạt động của tôi. Nhân dịp này, tôi viết thư gửi đồng chí để xin đồng chí giúp đỡ tôi thay đổi tình cảnh đau buồn này…Điều tôi muốn đề nghị với đồng chí là đừng để tôi sống quá lâu trong tình trạng không hoạt động và giống như là sống ở bên cạnh, ở bên ngoài Đảng" (Hồ Chí Minh: "Thư gửi một đồng chí ở Quốc tế Cộng sản", Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, tập 3, tr.117).
Có điều nghịch cảnh, có điều tréo ngoe là những người khác chiến tuyến với ông thì hiểu đúng ông, gọi thẳng ông là đồ đệ của V.I.Lênin, của J.Xtalin, đồ đệ của Quốc tế Cộng sản, nhưng còn cấp trên của ông và những đồng chí, những người học trò của ông thì ngược lại, hiểu rất sai về ông, coi ông là người dân tộc chủ nghĩa, quốc gia cải lương, bắt ông viết sách kiểm điểm (ông không viết), "thủ tiêu" quan điểm của ông về cách mạng Việt Nam, nhất là trong việc tập hợp lực lượng cách mạng. Điều này có căn nguyên của nó mà trong phạm vi bài viết này tôi chưa đề cập.
Cái điều không giáo điều ấy, bản lĩnh cao cường ấy của ông thì lại là cái điều sau này chính bản thân ông vi phạm, bắt đầu từ khi đi Trung Quốc và Liên Xô tháng 1-1950 để phá vòng vây trong kháng Pháp. Được cái này thì chịu mất cái kia. Được là được sự công nhận của Liên Xô, Trung Quốc và hàng loạt nước xã hội chủ nghĩa lúc ấy đi kèm sự ủng hộ cả về vật chất và tinh thần của các nước đó, phá được thế kháng chiến trong vòng vây. Mất là mất đi cái điều sáng tạo trong tư duy, mất đi tính lung linh huyền ảo của một người ưa sáng tạo, mất tự chủ để sa vào giáo điều của mô hình xôviết và chịu sức ép của Trung Quốc cộng sản. Mô hình này khó gỡ ra được. Chỉ đến khi những trận cuồng phong chính trị của những thập niên cuối thế kỷ XX trên thế giới làm đổ vỡ cái mô hình đó, thì Việt Nam mới bắt đầu thoát ra.
Hồ Chí Minh là một trong những nhân vật của thời hiện đại được nhiều người trong nước và trên thế giới biết đến. Ông là người của công chúng. Đó mới chỉ là một cực. Một cực khác, ông còn là nhân vật mà nhiều người ít biết đến. Hồ Chí Minh làm nguyên thủ quốc gia mà không có một trang thông tin tiểu sử chính thức theo thông lệ quốc tế. Cuộc đời của ông còn nhiều điều còn lâu chúng ta mới có thể biết và nhiều điểu không bao giờ chúng ta có thể biết.
Hồ Chí Minh là nhân vật có rất nhiều fan hâm mộ. Đến mức mà không ít người ca ngợi ông bằng những lời có cánh, thậm chí có nhiều điều ngợi ca mà không có căn cứ rõ ràng để không ít người phương Tây cho là ở Việt Nam có tệ sùng bái cá nhân; để cho không ít người trong nước cảnh báo rằng, nếu ca ngợi không có cơ sở, gán cho Hồ Chí Minh những điều không có thì tưởng rằng cộng vào cho Hồ Chí Minh nhưng kỳ thực là trừ đi cho Hồ Chí Minh!
Đồng thời, Hồ Chí Minh cũng bị nhiều người ghét. Người ta ghét sự nghiệp của ông rồi ghét luôn con người ông, xuyên tạc, bôi xấu ông đủ điều. Nhiều người ghét ông, nói và viết những điều về ông như đào đất đổ đi, gán cho ông những điều cực kỳ xấu xa, không thể tưởng tượng được. Bàn tay không thể che nổi miệng thế gian. Nhất là cái miệng thế gian hiện nay được tiếp sức qua mạng internet toàn cầu. Bức tranh về cuộc đời ông, vì thế, có lúc bị nhiều gam mầu chuếnh choáng cố tình xen vào làm nhiễu loạn, làm cho không ít người xem phân vân khi cố gắng nhận biết đâu là những điều thật - giả ở ông.
Hồ Chí Minh có nhiều fan, nhưng ông lại là nhà lữ hành cô đơn. Ông không có gia đình riêng, đến tận những giây phút cuối đời không có người máu mủ ruột rà ở bên cạnh. Ông sống một mình và nhiều lúc khát khao ánh lửa trại, tự nguyện làm hoạt náo viên trong nhiều cuộc vui thời ở núi rừng Việt Bắc. Trong cuộc trường chinh, khi ở nước ngoài cũng như ở trong nước, ông thường ở một mình, ở lán trại, ở hang, chứ không ở trong nhà dân, ở một mình trong Phủ Chủ tịch khi về Hà Nội năm 1954 chứ không ở trong một khu phố dân. Con người sống một cuộc sống cô đơn ấy lại là một con người hiểu về dân nhất và sẵn sàng làm tất cả vì dân.
Sự lan tỏa của cuộc đời Hồ Chí Minh không đơn thuần ở trong phạm vi gần 80 năm của cuộc đời ông, mà còn lâu dài. Cái sức sống lan tỏa ấy bắt nguồn từ sức mạnh văn hóa của ông. Hồ Chí Minh đã trở thành giá trị văn hóa trong vốn liếng nền văn hóa của dân tộc Việt Nam. Và, trong không gian UNESCO, Hồ Chí Minh cũng đã thành một phần giá trị của tổ chức thế giới này. Khi đã trở thành giá trị văn hóa của dân tộc thì giá trị đó có sức thẩm thấu tự nhiên, có sức lan tỏa tất yếu ra không gian và thời gian rộng và dài. Nhưng thật đáng buồn, vẫn có nhũng người nói nhiều về Hồ Chí Minh là không ít người lợi dụng cái uy, cái phông văn hóa của ông khi ông ông đã qua đời để làm sai. Không ít người nói nhiều về Hồ Chí Minh bằng những lời có cánh, nói những điều cao cả, nhưng kỳ thực đó là những điều trí trá, che dấu cho những hành động trái ngược với cuộc đời thanh bạch, giản dị của Hồ Chí Minh. Buồn thay lại có một số người lại cứ bám riết lấy hình ảnh của ông, làm khúc xạ hình ảnh đó, làm phiền toái và ma mỵ trên cái nền hình ảnh của ông.
[...]
Không gian văn hóa Hồ Chí Minh vẫn đang là một không gian mở, rất mở.
Tôi cầu mong rằng, trong không gian ấy không có sự xuyên tạc, méo mó, không có sự lợi dụng cho những điều phản văn hóa./.
Xuân Bính Thân
![Nước mắt đàn ông ở Trung Quốc thời Tống (960-1279) [Kỳ 1]](/storage/P9b2AXsvHQIiBa2usqdDEQAsIdw6LrRRMv8nVEJV.jpg)
Hôm nay
Hôm qua
Tất cả