Thời gian gần đây, tình hình trên Biển Đông nhất là khu vực quần đảo Trường Sa diễn biến hết sức phức tạp khó lường; xuất hiện những tranh chấp mới, tiềm ẩn những mâu thuẫn có thể dẫn đến xung đột do tranh chấp chủ quyền biển, đảo giữa các quốc gia trong khu vực. Trung Quốc với âm mưu thực hiện “giấc mơ Trung Hoa”, luôn muốn Biển Đông là “sân chơi” chỉ dành riêng cho mình, vì vậy “họ” đã ngang nhiên tiến hành bồi đắp các đảo, bãi đá ngầm, xây dựng sân bay, các công trình quân sự trong khu vực quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam và cho công bố tấm bản đồ hình vuông khổ dọc với “mười đoạn” phi lý bao gồm toàn bộ Biển Đông, trong đó có cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, thực hiện mưu đồ độc chiếm Biển Đông của họ. Hành động đó đã xâm phạm độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế.

Tình hình đó đặt ra yêu cầu nhiệm vụ hết sức nặng nề đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, mà thường xuyên, trực tiếp là các đơn vị Hải quân, Cảnh sát biển, Kiểm ngư làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Do đó, đòi hỏi các đơn vị phải không ngừng nâng cao trình độ nhận thức và khả năng SSCĐ với việc tiến hành nhiều nội dung, hình thức, biện pháp công tác đảng, công tác chính trị sao cho hiệu quả. Trong đó, vấn đề hàng đầu là phải giáo dục, bồi dưỡng mục tiêu, lý tưởng, động cơ chiến đấu, niềm tin cho HSQ, BS bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Bởi vì, họ là những quân nhân tuổi đời lẫn tuổi quân còn rất trẻ, chưa trải qua thực tiễn huấn luyện, SSCĐ và chiến đấu, những khó khăn vất vả, những tình huống phức tạp, gian khổ hy sinh đã, đang và sẽ xảy ra trong thực hiện nhiệm vụ SSCĐ và chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc ngày càng diễn biến phức tạp. Do đó, giáo dục, bồi dưỡng mục tiêu, lý tưởng, động cơ chiến đấu, niềm tin cho HSQ, BS bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng SSCĐ và sức mạnh chiến đấu, làm tròn nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền quần đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Vấn đề này đã được V.I. Lênin nhấn mạnh: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”[i]. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”[ii].

Vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục niềm tin, lý tưởng, động cơ chiến đấu cho HSQ, BS bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc cần thực hiện tốt những vấn đề cơ bản sau:

Thứ nhất, giáo dục, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên.

Trong điều kiện hiện nay cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần lãnh đạo giáo dục, quán triệt cho HSQ, BS nắm vững bản chất cách mạng, khoa học, những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về chiến tranh và quân đội, về bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, về những nguyên tắc xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân; tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh về “người trước, súng sau”, “chính trị trọng hơn quân sự”, về chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân; đường lối, quan điểm tư tưởng quân sự của Đảng, nhất là: Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới”; Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X, Nghị quyết lãnh đạo của tổ chức đảng các cấp trong Quân chủng Hải quân. Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số: 05-CT/TW của Bộ Chính trị Khóa XII, Chỉ thị 87-CT/QU của Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, chiến sĩ là cơ sở để xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí, quyết tâm và tinh thần khắc phục khó khăn, vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Quán triệt các quan điểm, chủ trương, nghị quyết cấp trên vào đơn vị mình phải gắn với giáo dục, nhận thức đầy đủ, đúng đắn vị trí, vai trò, tầm quan trọng của chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc là chủ quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm của dân tộc, phải thấy được nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc gắn chặt với bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, thấy được những thuận lợi, khó khăn, những tác động, ảnh hưởng của mặt trái nền kinh tế thị trường tác động đến HSQ, BS. Đặc biệt, quan tâm chú ý nhiều đến công tác giáo dục truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm của dân tộc, truyền thống anh hùng của Hải quân nhân dân, truyền thống đánh thắng trận đầu và truyền thống: “Chiến đấu anh dũng, mưu trí sáng tạo, làm chủ vùng biển quyết chiến quyết thắng” của Hải quân nhân dân Việt Nam, làm sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong thời đại Hồ Chí Minh

Thứ hai, nâng cao nhận thức của HSQ, BS về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá, xâm phạm chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

Giáo dục cho HSQ, BS hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam. Cho dù thế giới có nhiều đổi thay, chủ nghĩa đế quốc có sự điều chỉnh thích nghi, nhưng bản chất xâm lược và hiếu chiến của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam không bao giờ thay đổi. Mục tiêu nhất quán của chúng là xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Để thực hiện mục tiêu đó chúng đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình” kết hợp với bạo loạn lật đổ và tiến hành chiến tranh có sử dụng vũ khí công nghệ cao chống nước ta cả trên đất liền và cả trên biển, đảo, nhất là ở những khu vực, địa bàn trọng yếu. Bên cạnh đó, những người theo chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc với âm mưu độc chiếm Biển Đông, trong đó có toàn bộ vùng biển và quần đảoTrường Sa của chúng ta cũng đặt ra những thách thức mới trong nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Nhận rõ đối tượng, đối tác của cách mạng; đối tượng tác chiến của Quân đội và Hải quân nhân dân Việt Nam, đánh giá đúng chỗ mạnh, chỗ yếu của chúng. Phải làm cho HSQ, BS nhận thức đúng đắn sức mạnh của ta là sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó nhân tố con người là quyết định nhất, đồng thời phải chỉrõ chỗ yếu của kẻ thù khi tiến hành chiến tranh phi nghĩa. Chú trọng đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”về chính trị tư tưởng trong nội bộ HSQ, BS.

Các đơn vị phải thực hiện tốt Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” bằng những hình thức phong phú, đa dạng và việc làm cụ thể, thiết thực, hiệu quả. Công tác đảng, công tác chính trị cần phải hướng vào bồi đắp, phát huy tinh thần yêu nước, tình yêu biển, đảo, lòng tự hào, tự tôn dân tộc trong việc bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Thứ ba, rèn luyện bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm, dám đánh, biết đánh, quyết đánh thắng địch trong mọi tình huống.

Rèn luyện bản lĩnh chính trị, ý chí “quyết chiến, quyết thắng” là một trong những yếu tố cơ bản hàng đầu, có vai trò quyết định nhất của dân tộc ta trong lịch sử đấu tranh giữ nước và giải phóng dân tộc. Trong bất cứ cuộc đấu tranh chống xâm lược nào của dân tộc ta thì tiền đề để đánh thắng quân xâm lược là ý chí quyết chiến, quyết thắng của nhân dân và quân đội ta trước mọi kẻ thù xâm lược có tiềm lực kinh tế, quân sự, vũ khí, trang bị mạnh hơn ta nhiều lần. Nhờ tinh thần đó mà quân đội ta từ khi ra đời đến nay dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đánh bại quân đội nhà nghề của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, trở thành một quân đội có truyền thống bách chiến, bách thắng.

Chỉ có xác định mục tiêu, lý tưởng đúng đắn, có bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, niềm tin tất thắng vào chủ nghĩa xã hội, ý chí quyết tâm dám đánh, quyết đánh thì chúng ta mới tìm ra được cách đánh thắng kẻ thù, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc trong tình hình mới.

Dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng là ba vấn đề có mối quan hệ thống nhất, biện chứng giữa tư tưởng và hành động; trong chiến đấu chỉ có dám đánh, biết đánh mới tạo được động lực tinh thần quyết đánh thắng. Quyết đánh thắng là sự kết hợp tư tưởng và hành động, là sự chuyển hóa bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu thành sức mạnh chiến đấu, kết hợp với sức mạnh của vũ khí, trang bị, phương tiện chiến đấu nhằm đánh thắng kẻ thù giành thắng lợi trong chiến tranh.

Thứ tư, xây dựng niềm tin đánh thắng bằng vũ khí, trang bị hiện có

 Niềm tin, bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu của toàn quân nói chung và bộ đội Hải quân nói riêng chỉ có thể có được khi họ thật sự tin tưởng vào thắng lợi trong chiến tranh. Do đó xây dựng và củng cố thường xuyên niềm tin vào thắng lợi là nội dung quan trọng trong giáo dục, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu, khi có niềm tin họ sẽ làm được tất cả. Sự tin tưởng vào chiến thắng trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, chống tiến công xâm lược biển đảo của kẻ thù, đó là lòng tin vào chiến thắng của chủ nghĩa xã hội và sự lãnh đạo của Đảng; tin vào sức mạnh chính nghĩa của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, sức mạnh của chiến tranh nhân dân, truyền thống, nghệ thuật quân sự Việt Nam; tin vào vũ khí, trang bị, trình độ kỹ thuật, chiến thuật của bộ đội. Trong bối cảnh hiện nay, trước những tác động của các cuộc chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao, lòng tin của bộ đội vào vũ khí, trang bị hiện có của ta bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất.

Phương châm của chúng ta là có gì đánh nấy, đánh bằng mọi vũ khí có trong biên chế. Hiện nay, nhiều Quân, binh chủng, nhất là Hải quân nhân dân Việt Nam được Đảng, Nhà nước, Quân đội đầu tư mua sắm nhiều vũ khí, trang bị, khí tài và phương tiện chiến đấu hiện đại,tuy nhiên chưa tương xứng với vũ khí, trang bị công nghệ cao của các nước đế quốc và các nước thù địch, nhưng có đủ tính năng kỹ thuật để tiêu diệt các loại vũ khí, phương tiện tiến công của địch. Sự tương quan đó càng chênh lệch lớn thì đòi hỏi bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu của bộ đội càng phải cao, niềm tin vào vũ khí trang bị của ta phải càng vững chắc. Để có niềm tin vững chắc vào khả năng đánh thắng bằng vũ khí, trang bị hiện có trước hết phải làm cho bộ đội nhận rõ, hiểu và nắm chắc ưu điểm, nhược điểm của các loại vũ khí, phương tiện tiến công của địch.

Huấn luyện cho  bộ đội có trình độ chuyên môn kỹ thuật giỏi, nắm chắc tính năng, tác dụng kỹ, chiến thuật các loại vũ khí, trang bị hiện có của Bộ đội Hải quân, biết  quản lý, bảo quản và sử dụng có hiệu quả các loại vũ khí hiện có trong biên chế. Trong chiến tranh trước đây, nhất là sự kiện Vịnh Bắc Bộ năm 1964, so sánh tương quan lực lượng Hải quân của ta với lực lượng Hải quân của đế quốc Mỹ về vũ khí trang bị ta yếu hơn địch rất nhiều nhưng với bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết chiến quyết thắng chúng ta đã tiến công đánh đuổi và làm bị thương tàu khu trục Ma đốc hiện đại của Mỹ (8/1964). Mở đầu truyền thống đánh thắng của Hải quân nhân dân Việt Nam với hải quân hiện đại Mỹ, thể hiện ý chí quyết chiến, quyết thắng của Hải quân nhân dân Việt Nam. Đó là nhờ có niềm tin vào vũ khí, trang bị, phát huy tốt nhân tố con người trong chiến đấu, biết khai thác có hiệu quả tính năng kỹ thuật, chiến thuật của vũ khí, trang bị để giành thắng lợi.

Giáo dục, bồi dưỡng mục tiêu, lý tưởng, động cơ chiến đấu, niềm tin cho HSQ, BS bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc là sản phẩm của quá trình kết hợp giáo dục chính trị tư tưởng với rèn luyện ý chí chiến đấu của bộ đội trong thực tiễn huấn luyện chiến đấu và thực hiện nhiệm vụ SSCĐ. Đó là quá trình giáo dục, rèn luyện bộ đội có bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý chí quyết tâm chiến đấu cao đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ vững chắc biển đảo của Tổ quốc. Đó cũng là một nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị trong Quân chủng Hải quân. Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc là trách nhiệm thiêng liêng và niềm vinh dựtự hào không những của mỗi cán bộ, chiếnsĩ Hải quân nhân dân Việt Nam mà còn là niềm vinh dự, tự hào của cả dân tộc Việt Nam.

Từ những bài học rút ra qua 65 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và giành thắng lợi vẻ vang của Hải Quân nhân dân Việt Nam đã cho thấy, bất luận trong hoàn cảnh nào, việc xây dựng Hải quân Việt Nam vững mạnh về mọi mặt, lấy chính trị là cơ sở luôn là một nguyên tắc cơ bản, hàng đầu, phải được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ. Đây là cơ sở để Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Hải Quân nhân dân Việt Nam tiếp tục vận dụng vào xây dựng niềm tin, lý tưởng cho cán bộ, chiến sĩ của Hải quân nhân dân thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, luôn sẵn sàng nhận, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.