Ngày 19/8/1945, Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội, các lực lượng quần chúng cách mạng đánh chiếm Bắc Bộ Phủ (Nguồn: Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam)

Trong dòng chảy sôi động và biến động của thế kỷ XX, cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của Nhân dân Việt Nam đã ghi dấu một mốc son chói lọi vào lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới. Để giúp bạn đọc nhận thức sâu sắc hơn về tầm vóc, ý nghĩa cũng như giá trị lịch sử - thời đại của sự kiện lịch sử vĩ đại ấy, cuốn sách “Cách mạng Tháng Tám một sự kiện vĩ đại của thế Kỷ XX” của nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia xuất bản năm 2005 như một công trình tư liệu quan trọng, cung cấp cái nhìn toàn diện, khách quan và sâu sắc về thắng lợi có một không hai trong lịch sử hiện đại Việt Nam.

Cuốn sách dày 520 trang, tập hợp 29 bài viết, bài nghiên cứu, bài đánh giá, bài phát biểu trong các lễ mít tinh kỷ niệm về cuộc Cách mạng Tháng Tám của các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà cách mạng, các vị tướng trực tiếp chỉ đạo cuộc cách mạng, các nhà nghiên cứu lịch sử. Cuốn sách được biên soạn công phu với hệ thống tài liệu phong phú, kết cấu chặt chẽ và lối hành văn mạch lạc, rõ ràng đã giúp bạn đọc có cái nhìn đầy đủ nhất, toàn diện nhất từ bối cảnh lịch sử trong và ngoài nước, quá trình chuẩn bị lực lượng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta cho đến khi cuộc cách mạng thắng lời hoàn toàn. Đồng thời các bài viết trong cuốn sách cũng đã phân tích, đánh giá các nguyên nhân thắng lợi, nêu bật tầm vóc, ý nghĩa và những bài học kinh nghiệm quý báu của cuộc cách mạng. Cuốn sách giúp bạn đọc tiếp cận cuộc Cách mạng Tháng Tám từ nhiều góc độ, nhiều phương diện, góp phần có cái nhìn khách quan, toàn diện nhất về sự kiện lịch sử này.

1. Cách mạng Tháng Tám và thời cơ “ngàn năm có một”

Chỉ trong vòng nửa tháng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân ta đã làm nên cuộc khởi nghĩa “long trời lở đất”, đánh đổ ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật, lật đổ chế độ phong kiến hàng ngàn năm, giành lại độc lập dân tộc. Thắng lợi ấy không phải là kết quả của sự tình cờ hay đơn lẻ, mà được chuẩn bị bởi một quá trình lâu dài và một thời cơ “ngàn năm có một”.

Bối cảnh quốc tế thời điểm năm 1945 có rất nhiều thuận lợi cho cuộc cách mạng ở một đất nước thuộc địa bùng nổ, bởi nhiều sự kiện cùng đồng thời diễn ra. Sự đầu hàng của phát xít Nhật trước quân Đồng minh và Liên Xô đã chính thức chấm dứt sự hiện diện của phát xít Nhật tại Đông Dương, tạo ra khoảng trống quyền lực - thời cơ có một không hai để Nhân dân Việt Nam vùng lên giành chính quyền. Cũng thời gian này, trên thế giới, một làn sóng mạnh mẽ của các phong trào giải phóng dân tộc bùng nổ ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latin. Ở Đông Nam Á, các dân tộc như Indonesia, Ấn Độ, Philippin... cũng nổi dậy giành quyền tự quyết. Những cuộc đấu tranh của các dân tộc thuộc địa này đã tiếp thêm sức mạnh tinh thần và chính trị cho Nhân dân Việt Nam.

Cũng vào thời điểm tình hình quốc tế có nhiều điều kiện thuận lợi, ở trong nước, thời cơ cách mạng cũng chín muồi. Tháng 3/1945, Nhật đảo chính Pháp tại Đông Dương, lập ra Chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim. Sau khi Nhật đầu hàng, chính quyền này hoàn toàn bị tê liệt, không còn khả năng kiểm soát xã hội. Đây chính là khoảng trống quyền lực, là thời cơ chính trị cực kỳ thuận lợi cho lực lượng cách mạng. Trong lúc đó, ở Bắc Bộ nạn đói mùa xuân 1945 đã khiến hơn hai triệu người chết đói mà trách nhiệm trực tiếp gây nên thảm họa này là Chính quyền thực dân Pháp và phát xít Nhật. Sự kiện này càng làm dâng cao hơn lòng căm phẫn của Nhân dân, họ sẵn sàng tham gia khởi nghĩa, lật đổ chế độ áp bức. Lúc này, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ và rộng khắp với tên gọi cao trào “Kháng Nhật cứu nước”, đồng thời Đảng chủ trương phát triển lực lượng chính trị, vũ trang và xây dựng khu căn cứ ở Việt Bắc. Tổ chức Việt Minh đã phát triển nhanh chóng, được đông đảo nhân dân ủng hộ; các đội tự vệ vũ trang, các Ủy ban nhân dân cách mạng hình thành ở nhiều nơi. Tất cả lực lượng cho đấu tranh cách mạng đã được chuẩn bị, tập dượt và sẵn sàng cho khởi nghĩa.

Bằng sự phân tích khoa học, chặt chẽ, với các dẫn chứng cụ thể, thuyết phục, các bài viết đã làm nổi bật được thời cơ “ngàn năm có một” của Cách mạng Tháng Tám, là kết quả của sự kết hợp tài tình giữa “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Bối cảnh quốc tế và trong nước thuận lợi đã tạo ra một thời cơ không thể tốt hơn để dân tộc ta vùng lên.

2. Chuẩn bị lực lượng - nhân tố quan trọng góp phần quyết định thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám

Thời cơ là khách quan mang lại, nhưng có tận dụng được thời cơ ấy để đạt được thành công hay không lại tùy thuộc vào nhân tố nội tại. Nghiên cứu, tổng hợp, đánh giá, cuốn sách “Cách mạng Tháng Tám một sự kiện vĩ đại của thế Kỷ XX” đã góp phần khẳng định: Chính sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự chuẩn bị kỹ lưỡng về lực lượng cách mạng, cùng với tinh thần yêu nước nồng nàn của Nhân dân mới là nhân tố quyết định đưa dân tộc ta làm nên thắng lợi vĩ đại mùa thu 1945.

Cuộc khởi nghĩa không chỉ diễn ra trong thời cơ “ngàn năm có một”, mà còn là kết quả của một quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, bài bản, chủ động và toàn diện trên nhiều phương diện: từ xây dựng tổ chức chính trị, lực lượng vũ trang, phong trào quần chúng đến công tác lãnh đạo và chỉ đạo chiến lược. Chính sự chuẩn bị công phu này đã tạo nền tảng vững chắc để cuộc khởi nghĩa diễn ra thành công nhanh chóng và gần như không đổ máu trên cả nước.

Chủ trương chuẩn bị khởi nghĩa được xác định từ rất sớm

Ngay từ Hội nghị Trung ương 8 của Đảng (5/1941) tại Pắc Bó, Cao Bằng, chủ trương chuẩn bị cho cuộc cách mạng giải phóng dân tộc đã được đề ra một cách rõ ràng. Đây là thời điểm có ý nghĩa chiến lược, vì vậy Đảng ta đã đưa ra quyết định quan trọng:

Một là, chuyển hướng đấu tranh cách mạng: tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, vì không có độc lập dân tộc thì không thể có bất kỳ quyền dân chủ hay quyền lợi giai cấp nào.

Hai là, thành lập Mặt trận Việt Nam Độc lập Đồng minh - một tổ chức yêu nước rộng lớn tập hợp mọi tầng lớp nhân dân, không phân biệt đảng phái, tôn giáo, dân tộc để đoàn kết đánh đuổi Nhật - Pháp. Hội nghị Trung ương 8 nhấn mạnh: “Sự ra đời của Mặt trận Việt Minh là bước ngoặt quyết định trong việc tập hợp, xây dựng và phát triển lực lượng cách mạng cả về chính trị và quân sự”.

Chuẩn bị về lực lượng chính trị: Mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi

Một là, phát triển phong trào quần chúng yêu nước - phong trào Việt Minh được mở rộng ra khắp cả nước, đặc biệt là vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Các tổ chức cứu quốc của nông dân, thanh niên, phụ nữ, công nhân.... được xây dựng mạnh mẽ.

Hai là, thành lập các “Ủy ban Việt Minh” và chính quyền cách mạng sơ khai. Tại nhiều địa phương, các “Ủy ban Việt Minh”, “Ủy ban nhân dân cách mạng” được thành lập sớm. Đây là hình thức “chính quyền hai bên”, vừa làm công tác vận động quần chúng, vừa chuẩn bị cho việc tiếp quản chính quyền sau khởi nghĩa. Từ năm 1944-1945, nhiều nơi ở Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang... đã xuất hiện các chính quyền cách mạng lâm thời của Nhân dân.

Ba là, công tác tuyên truyền giác ngộ quần chúng. Việc in ấn, phát hành tài liệu, truyền đơn, tổ chức hội họp, diễn thuyết được đẩy mạnh. Báo chí cách mạng như “Cờ giải phóng”, “Độc lập”, truyền đơn Việt Minh, các khẩu hiệu chống Nhật - Pháp được phổ biến sâu rộng. Chủ nghĩa yêu nước kết hợp với tư tưởng cộng sản đã thấm sâu vào Nhân dân.

Chuẩn bị lực lượng vũ trang và căn cứ địa cách mạng

Một là, xây dựng các đội vũ trang tuyên truyền. Ngày 22/12/1944. Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân - tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam - được thành lập do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy. Đây là đơn vị vũ trang đầu tiên của Đảng hoạt động theo nguyên tắc kết hợp tuyên truyền - vũ trang - xây dựng quyền cách mạng. Chỉ sau vài tháng hoạt động, đội đã phát triển nhanh chóng cả về lực lượng lẫn phạm vi hoạt động.

Hai là, hợp nhất lực lượng vũ trang, mở rộng vùng căn cứ. Tháng 5/1945, Đảng chủ trương hợp nhất các tổ chức vũ trang thành Việt Nam Giải phóng quân. Căn cứ địa cách mạng Việt Bắc trở thành căn cứ địa trung tâm để tập hợp lực lượng, huấn luyện quân sự và chỉ đạo khởi nghĩa. Trong tác phẩm “Những năm tháng không thể nào quên”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: “Chúng tôi chuẩn bị từng khẩu súng, từng trái lưu đạn, từng đơn vị dân quân du kích, để sẵn sàng xung trận khi thời cơ đến”.

Có thể nói, thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám là kết quả của một quá trình chuẩn bị lâu dài, toàn diện, khoa học. Đảng ta đã xây dựng được cả lực lượng chính trị, vũ trang, căn cứ địa và sự chỉ đạo sáng suốt, kịp thời, nhất quán của Đảng từ Trung ương đến địa phương. Không đợi “nước đến chân mới nhảy”, Đảng ta đã “chủ động tạo thời cơ và chớp lấy thời cơ” trong một thời khắc lịch sử quyết định. Chính điều này đã biến khởi nghĩa Tháng Tám từ một cuộc nổi dậy thông thường trở thành một cuộc cách mạng toàn dân, toàn diện.

          3. Cách mạng Tháng Tám - tầm vóc, ý nghĩa và những bài học vô giá

Trong lịch sử dân tộc Việt Nam, có những sự kiện không chỉ làm thay đổi vận mệnh của đất nước, mà còn tỏa sáng như biểu tượng của tinh thần dân tộc, trí tuệ và sức mạnh nhân dân. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một dấu mốc như thế. Chỉ trong vòng chưa đầy nửa tháng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn thể dân tộc Việt Nam đã vùng lên đập tan ách thống trị của thực dân Pháp, phát xít Nhật và chế độ phong kiến, thiết lập nên nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á. Sự kiện đó không chỉ có ý nghĩa lịch sử to lớn đối với Việt Nam, mà còn mang tầm vóc quốc tế sâu sắc. Thông qua việc phân tích đầy đủ, toàn diện tầm vóc và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa, cuốn sách  “Cách mạng Tháng Tám một sự kiện vĩ đại của thế Kỷ XX” đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về giá trị thời đại và sức mạnh trường tồn của cuộc cách mạng này.

Tầm vóc thời đại của Cách mạng Tháng Tám

Đánh giá về tầm vóc của Cách mạng Tháng Tám, có thể khẳng định cuộc cách mạng này đã vượt ra khỏi phạm vi một quốc gia và trở thành một sự kiện lịch sử có tầm ảnh hưởng thế giới.

          Thứ nhất, đó là một cuộc cách mạng dân tộc dân chủ kiểu mới thành công đầu tiên ở Đông Nam Á

Cách mạng Tháng Tám là cuộc cách mạng dân tộc dân chủ kiểu mới, do giai cấp công nhân lãnh đạo, dưới hình thức liên minh công - nông, với mục tiêu trực tiếp là đánh đuổi thực dân - phong kiến và giành độc lập dân tộc. Đây là cuộc cách mạng giành chính quyền sớm nhất và thành công nhất ở Đông Nam Á, mở đường cho phong trào giải phóng dân tộc trong khu vực và trên thế giới.

Thứ hai, đó là một cuộc tổng khởi nghĩa vĩ đại thể hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc

Cách mạng Tháng Tám là kết quả của sự huy động toàn dân, toàn quốc với sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Giai cấp công nhân, nông dân, trí thức, tiểu thương, thanh niên, phụ nữ, đồng bào các dân tộc thiểu số, các tôn giáo... đều hòa vào một dòng thác cách mạng lớn. Cuộc khởi nghĩa diễn ra nhanh chóng, đồng loạt, trong điều kiện không có quân đội chính quy hùng mạnh, không có hậu phương rộng lớn, vũ khí thô sơ, nhưng lại thắng lợi trọn vẹn - đó chính là tầm vóc đặc biệt của một cuộc khởi nghĩa nhân dân vĩ đại.

Thứ ba, đó là một thắng lợi có tính chất thời đại, mở đầu cho bước ngoặt lịch sử

Cách mạng Tháng Tám không chỉ là thắng lợi của riêng dân tộc Việt Nam mà còn là một phần của làn sóng cách mạng thế giới sau Thế chiến thứ hai. Trong bối cảnh chủ nghĩa phát xít bị đánh bại, trật tự thế giới lâm vào chuyển biến, thắng lợi của Việt Nam khẳng định quyền tự quyết và độc lập của các dân tộc thuộc địa, tạo nguồn cảm hứng to lớn cho các phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latin. Sau cách mạng Tháng Tám, nhiều quốc gia như Indonesia (1945), Ấn Độ (1947), Trung Quốc (1949) cũng giành độc lập, cho thấy ảnh hưởng lan tỏa của thắng lợi cách mạng Việt Nam.

Ý nghĩa lịch sử to lớn của Cách mạng Tháng Tám

80 năm nhìn lại, cho đến hôm nay, ý nghĩa lịch sử của Cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 với dân tộc Việt Nam vẫn không phai mờ, đánh dấu một trong những mốc son chói lọi trong lịch sử Việt Nam, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc ta.

Thứ nhất, đánh đổ ba tầng áp bức, mở ra kỷ nguyên mới của dân tộc

Cách mạng Tháng Tám đã lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp hơn 80 năm, phát xít Nhật hơn 5 năm và chế độ phong kiến tồn tại hàng nghìn năm. Lần đầu tiên trong lịch sử, Nhân dân Việt Nam trở thành người làm chủ vận mệnh của mình, mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội.

Thứ hai, thành lập nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á

Sau cách mạng, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời - nhà nước công -nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Lần đầu tiên trong lịch sử nước ta, một nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân được thiết lập - biểu hiện rõ nhất của ý chí và quyền lực nhân dân. Trong bản Tuyên ngôn Độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập”.

Thứ ba, là tiền đề trực tiếp cho thắng lợi của hai cuộc kháng chiến vĩ đại sau này

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám gắn liền với sự ra đời của Đảng, chính quyền cách mạng, quân đội nhân dân, tạo ra nền tảng cho sự phát triển toàn diện về chính trị, quân sự, văn hóa và xã hội. Từ đây, dân tộc Việt Nam bước vào hai cuộc kháng chiến thần thánh chống thực dân Pháp (1946-1954) và đế quốc Mỹ (1954-1975) với niềm tin và tiềm lực mới.

Thứ tư, góp phần làm phong phú thêm lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin

Cách mạng Tháng Tám là minh chứng sinh động cho việc vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện thực tiễn của Việt Nam. Chủ nghĩa yêu nước truyền thống kết hợp với lý luận cách mạng vô sản đã tạo nên con đường cứu nước đúng đắn - con đường cách mạng vô sản do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Qua đó, Đảng ta đã phát triển lý luận về khởi nghĩa vũ trang, xây dựng lực lượng chính trị - quân sự và nghệ thuật chớp thời cơ cách mạng một cách độc đáo.

Những bài học vô giá từ Cách mạng Tháng Tám

Cách mạng Tháng Tám 1945 thắng lợi không phải là một sự kiện ngẫu nhiên, mà là kết tinh của nhiều điều kiện lịch sử, cả chủ quan và khách quan. Bối cảnh quốc tế thuận lợi; trong nước kẻ thù mất tinh thần, bị tê liệt trước sự nổi dậy mạnh mẽ của cách mạng là điều kiện khách quan mang tính thời cơ, nhưng sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng Cộng sản Đông Dương đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh; quá trình chuẩn bị lực lượng cách mạng toàn diện, chu đáo cùng với sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, tinh thần yêu nước của nhân dân mới là những nhân tố chủ quan góp phần quyết định thắng lợi của cách mạng.

Cách mạng Tháng Tám là sự kiện lịch sử cách đây 80 năm, nhưng đến hôm nay, tinh thần và những bài học kinh nghiệm của cuộc Cách mạng vẫn còn nguyên giá trị. Từ việc phân tích bối cảnh, nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, cuốn sách “Cách mạng Tháng Tám một sự kiện vĩ đại của thế Kỷ XX” đã tổng hợp, phân tích, làm rõ những bài học kinh nghiệm quý báu, có giá trị sâu sắc đối với sự nghiệp cách mạng, nhất là trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Thứ nhất, bài học về vai trò lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam

Đây là bài học then chốt, có tính quyết định đến thành công của cuộc khởi nghĩa. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng giải phóng dân tộc được xác định đúng đắn: kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa Mác - Lênin; đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu; xác định lực lượng cách mạng rộng rãi gồm toàn dân tộc và phương pháp cách mạng là khởi nghĩa vũ trang từ nông thôn tiến về thành thị. Đảng đã thể hiện rõ bản lĩnh chính trị, sự nhạy bén trong phân tích tình hình quốc tế và trong nước, chủ động nắm thời cơ, phát động toàn dân khởi nghĩa đúng thời điểm (tháng 8/1945), tránh được những tổn thất không cần thiết và giành thắng lợi nhanh gọn.

Thứ hai, bài học về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc

Cách mạng Tháng Tám thành công vì Đảng đã biết khơi dậy và kết hợp sức mạnh toàn dân: công - nông - trí thức, các dân tộc thiểu số, tôn giáo, kiều bào... Thông qua Mặt trận Việt Minh, khối đại đoàn kết được hình thành rộng khắp, tạo nên phong trào đấu tranh mạnh mẽ ở cả nông thôn, thành thị, miền xuôi, miền ngược. Chính sức mạnh của toàn dân tộc, khi được tổ chức chặt chẽ và hướng vào mục tiêu độc lập dân tộc, đã tạo ra một lực lượng cách mạng không gì có thể ngăn cản. Đây là bài học còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay, nhất là trong tình hình hội nhập và trước các thách thức an ninh phi truyền thống.

Thứ ba, bài học về nghệ thuật chớp thời cơ và hành động quyết đoán

Khi Nhật đầu hàng Đồng minh (tháng 8/1945), tình thế đã xuất hiện thời cơ ngàn năm có một. Nhận thấy chính quyền phát xít Nhật tan rã, các lực lượng đối lập chưa kịp ổn định, nhân dân thì sẵn sàng vùng lên, Đảng đã kịp thời triệu tập Hội nghị toàn quốc (13-15/8) và Đại hội Quốc dân Tân Trào (16/8) để phát động tổng khởi nghĩa. Chỉ trong vòng 15 ngày, chính quyền ở hầu hết các địa phương đã về tay nhân dân, không cần sự hỗ trợ từ bên ngoài. Đây là minh chứng cho nghệ thuật cách mạng - biết “đi trước một bước”, nắm chắc tình hình, hành động mau lẹ, dứt khoát, không bỏ lỡ cơ hội. “Cơ hội chỉ đến một lần, nếu không biết chớp lấy, có thể phải trả giá bằng máu”, đó là bài học lịch sử được rút ra từ thực tiễn tháng Tám 1945.

Thứ tư, bài học về chuẩn bị lực lượng và xây dựng phong trào cách mạng rộng khắp

Trước khi tổng khởi nghĩa diễn ra, suốt một quá trình dài từ năm 1930 đến 1945, Đảng đã chú trọng công tác vận động, tổ chức lực lượng, xây dựng cơ sở cách mạng và các đội vũ trang, lực lượng chính trị trong nhân dân. Phong trào đấu tranh liên tục như Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930-1931), phong trào dân chủ (1936-1939), phong trào Việt Minh... đã rèn luyện cán bộ, tạo nền móng vững chắc cho khởi nghĩa. Quá trình chuẩn bị này chứng minh rằng không có thắng lợi cách mạng nào là ngẫu nhiên mà là kết quả của cả một chặng đường bền bỉ và khoa học trong công tác xây dựng lực lượng cách mạng.

Thứ năm, bài học về kết hợp linh hoạt, sáng tạo các hình thức đấu tranh

Cuộc khởi nghĩa không diễn ra đồng loạt một lúc trên cả nước, mà theo kiểu cuốn chiếu - nơi nào có điều kiện thì vùng dậy trước, sau đó lan rộng. Đảng đã kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, kết hợp cả bạo lực cách mạng với tuyên truyền vận động, kết hợp nông thôn với thành thị, vùng đồng bằng với miền núi... Nhờ đó, cách mạng tiến hành linh hoạt, hạn chế tối đa tổn thất. Đó là bài học về cách vận dụng sáng tạo phương pháp cách mạng, phù hợp từng hoàn cảnh cụ thể - một nguyên tắc cần tiếp tục phát huy trong công cuộc đổi mới hiện nay.

Thứ sáu, bài học về xây dựng chính quyền cách mạng và bảo vệ thành quả cách mạng

Ngay sau khi giành chính quyền, Chính phủ lâm thời đã ra mắt quốc dân, tuyên bố độc lập, và triển khai hàng loạt biện pháp khẩn cấp để giữ vững thành quả: tổ chức bầu cử Quốc hội, ban hành Hiến pháp, xây dựng chính quyền từ trung ương đến địa phương... Bài học này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh ngày nay, khi nhiệm vụ bảo vệ chính quyền nhân dân và nâng cao hiệu lực quản trị nhà nước là một trong những trọng tâm cải cách thể chế. Trong bối cảnh mới, khi đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, việc vận dụng sáng tạo các bài học kinh nghiệm này vào thực tiễn sẽ góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, phát huy sức mạnh của toàn dân để xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Nói tóm lại, với 29 bài viết của 29 tác giả, cuốn sách “Cách mạng Tháng Tám - một sự kiện vĩ đại của thế kỷ XX” đã giúp người đọc hình dung lại toàn diện về cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Bên cạnh đó, giá trị nổi bật của cuốn sách là về tư liệu - lý luận - thực tiễn. Cuốn sách không đơn thuần là một biên niên sử, mà còn mang đậm tính chính luận và phân tích khoa học, kết hợp nhuần nhuyễn giữa các tư liệu lịch sử gốc với bình luận, nhận định của các nhà nghiên cứu, từ đó góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ đường lối cách mạng của Đảng, vai trò của quần chúng nhân dân, tính tất yếu và sáng tạo của cuộc khởi nghĩa. Về mặt thực tiễn cuốn sách chính là nguồn tài liệu hữu ích phục vụ giảng dạy, nghiên cứu lịch sử cách mạng Việt Nam, đồng thời truyền cảm hứng cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Cuốn sách “Cách mạng Tháng Tám - một sự kiện vĩ đại của thế kỷ XX” thực sự là cuốn sách cần thiết với mọi độc giả yêu mến lịch sử dân tộc, đặc biệt là giới nghiên cứu, sinh viên các ngành lịch sử, chính trị học và những ai mong muốn hiễu rõ hơn về quá trình giành độc lập và xây dựng Nhà nước dân chủ đầu tiên ở Việt Nam. Sách cũng là lời nhắc nhở sâu sắc và trách nhiệm của mỗi thế hệ hôm nay trong việc giữ gìn, phát huy tinh thần cách mạng, lòng yêu nước và khát vọng độc lập tự do - những giá trị bất biến mà cha ông ta đã đánh đổi bằng xương máu để giành lại. Bạn đọc có thể tìm cuốn sách tại Thư viện tỉnh Nghệ An với mã xếp giá: 959.7032/C.102.M hoặc mã tài liệu: NA.005962./.