Chủ tịch Hồ Chí Minh với thanh niên của Đoàn đại biểu Nam Bộ (Tháng 10 năm 1949). Ảnh tư liệu

Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, thanh niên luôn là lực lượng tiên phong xung kích trên mọi mặt trận bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Sinh thời, suốt cuộc đời hoạt động cách mạng cho đến những năm tháng cuối đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chăm lo giáo dục, đào tạo các thế hệ thanh niên Việt Nam. Người đã sáng lập và rèn luyện Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Trước lúc đi xa, Người đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta một bản Di chúc lịch sử. Trong Di chúc thiêng liêng đó, Người đã dành một mối quan tâm đặc biệt cho Đoàn viên thanh niên.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn coi trọng, kỳ vọng và hết sức quan tâm đến Thanh niên. Người từng nói: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên”. Người khẳng định: “Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Trong Bản Di chúc lịch sử, ngay sau khi nói về Đảng, Bác đã dành hơn 70 chữ nói về Đoàn viên Thanh niên: “Đoàn viên thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đào tạo cách mạng cho họ, đào tạo thành những người thừa kế xây dựng Chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết”. Điều đó cho chúng ta thấy Bác có sự quan tâm sâu sắc đến thanh niên, đến tuổi trẻ. Người xem “Tất cả Thanh niên Việt Nam là con cháu tôi”. Đầu tiên Bác khẳng định: “Đoàn viên thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ”. Lời lẽ giản dị, ngắn gọn nhưng đã thể hiện một cách cô đọng những tư tưởng và tình cảm của Bác đối với Đoàn viên thanh niên. Đánh giá của Người cũng chính là sự tổng kết sâu sắc thực tiễn sinh động của tuổi trẻ Việt Nam. Dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng, Đoàn viên thanh niên từ thế hệ này đến thế hệ khác không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh, luôn nêu cao tinh thần cách mạng: “Đâu cần Thanh niên có, đâu khó có Thanh niên”, Đoàn viên thanh niên hăng hái rèn luyện, thi đua lập thành tích trên mọi mặt trận, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta viết nên trang sử vẻ vang trong các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng Chủ nghĩa xã hội. Bác đánh giá đúng thanh niên, tin tưởng vào thế hệ trẻ. Bác thấy được Thanh niên là lực lượng cách mạng to lớn. Đó là điểm nổi bật và nhất quán trong tư tưởng của Người. Bác luôn khích lệ, tạo điều kiện để phát huy vai trò, sức mạnh của Đoàn viên thanh niên và luôn quan tâm đặc biệt đến công tác thanh niên. Có thể nói, ở đâu và lúc nào, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chú ý đến Thanh niên và phong trào thanh niên. Người cho rằng, vận mệnh dân tộc và sự phát triển của đất nước luôn gắn liền với sự giác ngộ cách mạng và sự đóng góp của thanh niên. Thanh niên là lớp người tiêu biểu cho sức sống của một dân tộc. Chính vì thế, trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn Đảng về Đoàn viên thanh niên: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đào tạo cách mạng cho họ, đào tạo thành những người thừa kế xây dựng Chủ nghĩa xã hội vừa hồng vừa chuyên”. Bác muốn Đoàn viên thanh niên phải được rèn luyện một cách toàn diện. “Hồng” đó là tư tưởng, đạo đức mạng, “chuyên” là kiến thức, năng lực, hiểu biết để làm việc. Cả hai yếu tố gắn bó với nhau. Người viết: “Việc giáo dục và học tập phải chú trọng đủ các mặt: Đạo đức cách mạng, giác ngộ Xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kỹ thuật, lao động và sản xuất”. Bác còn nói rất cụ thể: “Có tài mà không có đức ví như một anh làm kinh tế giỏi nhưng lại đi đến thụt két, thì chẳng những không làm được gì ích lợi cho xã hội, mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà không có tài, ví như ông Bụt không làm hại gì, nhưng cũng không có lợi gì cho loài người”. Tuy nhiên, khi giáo dục Đoàn viên thanh niên thì việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cách mạng được Bác chú trọng đưa lên đầu tiên. Người dạy Thanh niên phải luôn luôn trau dồi đạo đức cách mạng vì đạo đức là cái gốc của con người, cái nền tảng để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng. Cũng như sông có nguồn thì mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được Nhân dân. Lời Bác dạy luôn ấm áp tình thương bao la, cao cả. Bác luôn động viên, khích lệ tinh thần ham học hỏi, ham rèn luyện của thanh niên ta. Qua những lời dạy của Bác đối với thanh niên, chúng ta càng thấm thía tầm nhìn xa trông rộng của Người về vai trò của tuổi trẻ, của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc vô cùng to lớn. Trong Di chúc, Bác nêu rõ đào tạo con người vừa hồng vừa chuyên là để thừa kế xây dựng Chủ nghĩa xã hội. Bác đã từng dạy: Muốn xây dựng Chủ nghĩa xã hội thì phải bồi dưỡng con người Xã hội chủ nghĩa. Có nghĩa là phải lấy mục tiêu Xã hội chủ nghĩa làm cơ sở rèn luyện hồng và chuyên. Đào tạo Đoàn viên thanh niên phải từ thực tiễn xây dựng Chủ nghĩa xã hội của đất nước. Đó cũng chính là mục tiêu, phương châm công tác thanh niên và phương hướng rèn luyện của Đoàn viên thanh niên.

Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu tại lễ kỉ niệm lần thứ 35 Ngày thành lập Đoàn Thanh niên
Lao động Việt Nam (ngày 25/3/1966).

Trước lúc đi xa, Người còn căn dặn Đảng ta: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết”. Lời căn dặn đầy tâm huyết, cháy bỏng của một con người vĩ đại - Con người mà cả cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang. Đó là niềm tin, tình yêu mãnh liệt của Bác đối với tuổi trẻ. Và đó cũng chính là cuộc đời của Bác. Đau xót trước cảnh đất nước lầm than, Nhân dân nô lệ, người thanh niên Nguyễn Tất Thành với nhiệt huyết của tuổi hai mươi đã quyết chí ra đi, không ngại khó khăn, gian khổ, hiểm nguy để tìm ra con đường cứu nước, cứu dân. Tại Quảng Châu - Trung Quốc, Người đã thành lập Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên - nơi vun trồng hạt giống cách mạng từ những thanh niên cách mạng để từ đó làm tiền thân hình thành nên Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh. Bác và Đảng đã sáng lập và lãnh đạo, rèn luyện tổ chức Đoàn thanh niên để làm trường học Xã hội chủ nghĩa cho thanh niên. Suốt cả cuộc đời mình, Bác là tấm gương tuyệt đẹp, sáng ngời về nhân cách và tư tưởng cho thế hệ trẻ Việt Nam học tập và noi theo. Đất nước thống nhất, Nam Bắc sum họp một nhà, việc Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau như lời Bác Hồ dạy là điều kiện vô cùng quan trọng để đảm bảo cho công cuộc đổi mới đất nước giành được thắng lợi, đưa đất nước hội nhập vững bước đi lên.

Hôm nay, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05 -CT/TW của Bộ chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, chúng ta lại càng nhớ những lời căn dặn của Bác trong bản Di chúc lịch sử. Là thế hệ kế thừa và phát huy sức trẻ để tiếp tục xây dựng, phát triển nước nhà, lớp lớp thanh niên đã ra sức học tập, rèn luyện, lao động, sáng tạo, đóng góp cho xã hội thông qua những phong trào, hành động thiết thực, có sức lan tỏa, truyền cảm hứng sâu rộng.

Bằng tất cả lòng thành kính, biết ơn vô hạn, thế hệ trẻ Việt Nam luôn vững tin đi theo con đường mà Đảng, Bác Hồ đã lựa chọn, nguyện viết tiếp những trang sử vẻ vang của quê hương đất nước; tình nguyện xung kích, sáng tạo, hội nhập, mang khát vọng cống hiến, quyết tâm thực hiện những điều căn dặn, những mong mỏi thiêng liêng của Người.