Nhiều người thường có quan niệm e ngại khi cưới hỏi, làm nhà, kinh doanh vào tháng 7 âm lịch. Tuy nhiên theo quan niệm cổ xưa của người Thái thì thời giểm này trùng với tháng giêng “bươn chiêng”, tháng đầu năm. Trong quan niệm của cộng đồng người Thái cũng không có “tháng cô hồn”.

Bộ lịch cổ vẫn được người Thái ở Nghệ An sử dụng

Trong suy nghĩ của nhiều người, tháng 7 âm lịch không tốt lành. Nó còn được gán cho là “tháng cô hồn” và rằng đó là thời điểm Diêm Vương mở cửa âm phủ cho những vong hồn lên dương thế. Nhiều người có những kiêng kỵ như không kinh doanh, không mua vàng trong tháng này vì cho rằng nó kông mang lại may mắn. Nhiều người còn cho rằng, mọi lời nói và sinh hoạt đều phải cẩn trọng trong thời gian này. 

Trong những lần trả lời báo chí, nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền cho rằng, quan niệm này có nguồn gốc từ Trung Quốc và nó không phù hợp với văn hóa Việt Nam. Ông cho rằng việc du nhập những quan niệm về tháng 7 âm lịch từ Trung Quốc là một sai lầm bởi nước họ ở phía Bắc là “âm tính” còn nước mình ở phía Nam thiên về “dương tính”. Xét trên góc độ quan niệm triết học phương Đông là không phù hợp.

Trong khi đó “tháng cô hồn” vẫn được nhiều bạn trẻ trong đó có cả những người Thái trẻ tuổi ngại “tháng cô hồn” thì theo một số người nghiên cứu văn hóa dân tộc thiểu số, có một loại lịch cổ truyền từng lưu truyền trong cộng đồng người Thái, tháng 7 âm lịch lại trùng với thời điểm đẹp nhất trong năm, Đó  là tháng giêng. Người Thái phía Tây Bắc gọi là “bươn chiêng”. Còn ở Nghệ An, cộng đồng dân tộc đông đảo thứ hai, sau người Kinh này gọi là “bươn giêng”.

 Theo các nhà nghiên cứu văn hóa thì lịch cổ truyền người Thái chỉ phổ biến trong cộng đồng từ nhiều thập niên về trước. Lịch không chỉ phổ biến ở người Thái Việt Nam mà còn được nhiều cộng đồng người Thái ở Lào và Myanmar dùng trong một thời gian dài. Cũng có thông tin nói rằng, ban đầu lịch này mỗi năm chỉ có 10 tháng. Có lẽ đó là thời điểm mà văn hóa chữ Hán của Trung Hoa chưa ảnh hưởng nhiều đến cộng đồng người Thái. Theo đó, năm mới bắt đầu vào mùa gieo hạt. 

Ông Quán Vi Miên, một người Thái từng có trên 40 năm nghiên cứu văn hóa bản địa thì “Lịch này có thể gọi là lịch nông nghiệp và bắt đầu năm mới vào mùa thu”. Lúc đó, người ta trỉa rẫy và một “kỳ nghỉ nông nhàn” kèo dài diễn ra trong suốt chu kỳ phát triển của cây lúa. Cũng theo một số người địa phương nghiên cứu văn hóa Thái khác thì tháng 7 âm lịch là thời điểm bắt đầu của mùa mưa. Đó là lúc măng mọc, cây cối sinh sôi. có thể đó là lý do để người xưa chọn lựa làm tháng đầu năm. Dẫu vậy thì không có nhiều lễ hội diễn ra vào tháng đầu năm mới. Có một lễ hội được người Thái các tỉnh Tây Bắc vẫn duy trì cho đến ngày nay là “Tết Xíp Xí” (Tết 14 tháng bảy).

“Còn ở Nghệ An, người Thái hầu như không có lễ hội nào mang tính đặc trưng vào tháng 7 âm lịch.” - Đó là khẳng định của tiến sĩ dân tộc học Vi Văn An. Nhà khoa học quê huyện Con Cuông (Nghệ An) cũng cho biết có một số dòng họ ở quê ông ăn rằm tháng 7. Nhưng phần lớn họ có gốc gác từ người Kinh. Một số khác sinh sống gần người Kinh qua nhiều thế hệ đã chịu ảnh hưởng từ phong tục của người Kinh. Người Thái “xịn” không hề có tục cúng rằm tháng bảy. 

Một số dòng họ người Thái ở Nghệ An cúng rằm tháng bảy

Khi được hỏi về quan niệm về tháng 7 âm lịch theo quan niệm của người Trung Quốc mà nhiều bạn trẻ vẫn tin theo, ông An cho biết, đó là tháng của những vong hồn, những người chết đói, chết trận mà còn là tháng “xá tội vong nhân”. Thế nhưng người Thái không có quan niệm này đâu.” - Ông An khẳng định.

Ông Cà Văn Chung, một người nghiên cứu văn hóa người Thái ở tỉnh Sơn La cũng chia sẻ: Trong văn hóa người Thái ở Tây Bắc cũng không có quan niệm về tháng “cô hồn”. Ông Chung cho hay, tháng bảy âm lịch trùng với tháng giêng theo lịch truyền thống của người Thái đen ở khu vực Tây Bắc. Đó là thời điểm đầu năm mới theo cách tính của bộ lịch này.