Huế năm 1945 và chính phủ Trần Trọng Kim(*)

(Trích) …Chính phủ Trần Trọng Kim ra đời trong một hoàn cảnh rất tình cờ của lịch sử, không do kết quả tranh đấu cho nền độc lập của Việt Nam dưới sự lãnh đạo của một đảng phái hay một phong trào chính trị nào. Sau gần một thế kỉ bị Pháp đô hộ, lần đầu tiên nước Việt Nam...

Kẹt giữa Đạo - thống và Thế - quyền - Thân phận của Kẻ sĩ (Thức nhận trở lại chủ đề Nho Lâm Ngoại Sử)

1. Gian díu giằng co giữa Đạo và Thế Ý kiến cho rằng Nho Lâm Ngoại Sử là cuốn tiểu thuyết tố cáo chế độ khoa cử bát cổ đã trở nên rất phổ biến. Thế nhưng chả nhẽ một cuốn sách 56 hồi viết bằng cả cuộc đời chỉ để chứng minh điều mà ngay tự thời đó đã không...

Tinh thần Đại sư Khuông Việt trong phong trào Phật giáo miền nam Việt nam năm 1963

Từ khi truyền vào nước ta, Phật giáo nhanh chóng bắt rể sâu rộng trong quần chúng và đã có những đóng góp to lớn đối với công cuộc phục hưng và xây dựng đất nước....

Stress trong xã hội hậu hiện đại và siêu hiện đại

Đặt vấn đề. Theo Daniel Bell (Mỹ), Alain Touraine (Pháp) và một số nhà nghiên cứu quốc tế về phát triển kinh tế xã hội Tây phương thì trước 1850, chúng ta có một xã hội tiền hiện đại. Phần lớn kinh tế xuất phát từ ngành làm nông, cần rất nhiều nhân công, sống và sinh hoạt theo mùa. Từ...

Từ góc độ văn học, gợi ý mấy đặc điểm bút pháp, bút lục Phan Thúc Trực (Kỳ 2)

6. Bút pháp của Phan Thúc Trực biểu hiện trong sử của ông là gì? Như đầu đề đã giới thuyết rõ, chúng tôi nghiêng về tìm hiểu bút pháp sử gia họ Phan dưới góc nhìn văn học, còn các vấn đề thuần túy sử học của bộ sách sẽ không đi sâu. GS Trần Kinh Hòa đã đề...

"Lời thề độc lập" của thủ lĩnh thanh niên - luật sư Phan Anh

Ngày 9 - 3 - 1945, quân đội Nhật Bản làm cuộc đảo chính giành quyền của Pháp ở Việt Nam, rồi tuyên bố trao trả độc lập cho vua Bảo Đại! Nhà vua đã mời một số nhân sĩ trí thức đến Huế để thăm dò thời cuộc… Hơn một tháng sau, ngày 17 - 4 - 1945, phát...

Sự hình thành thơ mới như một hiện tượng khu vực

Trong khu vực Đông Á gồm: Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam... đều có một hiện tượng văn học giống nhau, gọi là “Thơ mới”. Cả bốn nước này có cùng hệ thống quan niệm thẩm mỹ, hệ thống thể loại, đều chịu sự chi phối của cái nhìn Nho giáo: quan niệm văn để chở đạo, thơ...

Đông Á và sự phát triển của các giá trị phổ biến

Những nghiên cứu của tôi dựa trên quan điểm về sự thống nhất văn hóa. Một nền văn hóa, nếu nó tồn tại và phát triển thì cần phải luôn thích nghi với những tư tưởng, những giá trị của nó, cần phải vận động để hướng tới sự thay đổi cũng như làm thay đổi những hoàn cảnh cụ...

Một vùng ví giặm

1. Hát giặm “Giặm là một thể loại văn học - âm nhạc dân tộc giàu sắc thái địa phương (Nghệ - Tĩnh) nhất. Từ “Giặm”, về ngữ nghĩa cho đến nay vẫn còn mơ hồ. Có người lại cho nó xuất phát từ tính cách chắp vần và láy lại của một khúc hát trong đối thoại”, tuy nhiên cách...

Mấy suy nghĩ về cái cá biệt trong Chiếc Thuyền Ngoài Xa của Nguyễn Minh Châu

Trong văn học 1945 - 1975, cái cá biệt hầu như bị loại trừ. Văn học là tiếng nói nhân danh dân tộc, đại diện cho nhân dân. Nó ưu tiên trước hết cho cái tiêu biểu, cái đại diện. Sau 1975, văn học làm một hành trình ngược lại. Cái riêng, cái cá biệt xuất hiện và trở thành...

Từ góc độ văn học, gợi ý mấy đặc điểm bút pháp - bút lực Phan Thúc Trực (Kỳ 1)

1. Tôi chưa có điều kiện nghiền ngẫm kỹ và hết các tác phẩm của Phan Thúc Trực, mặc dù năm 1975 nhân dịp vào Sài Gòn, tôi đã đọc bản dịch Quốc sử di biên Tập thượng của Hồng Liên Lê Xuân Giáo(1) với một ấn tượng sâu sắc, đến nỗi phải đi tìm mua ngay cuốn sách ấy....

Phan Anh những ngày đầu cách mạng

Tôi - Vũ Đình Hoè được tin Phan Anh tham gia Chính phủ liên hiệp lâm thời, liền đến chơi nhà anh (74 phố Hàng Bạc), bắt tay anh thân thiết và nói:...

Tân thư và phong trào duy tân ở Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam thời kỳ cận đại

Lịch sử phát triển của một số quốc gia châu Á thời kỳ cận đại (cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX) ghi nhận một hiện tượng khá phổ biến, đó là sự xâm nhập, ảnh hưởng của các tư tưởng tự do, dân chủ, dân quyền từ các nước châu Âu và phương Tây vào quá trình vận...

Đại chiến lược của Mỹ: Đối kháng "Mô hình Trung Quốc"

Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, ngày càng có nhiều dấu hiệu về sự xuất hiện một cuộc chiến tranh lạnh mới giữa Trung Quốc và Mỹ. Mấy tháng gần đây, những động thái của Ngoại trưởng Mỹ đã thực sự chứng minh giả thiết nói trên, thể hiện một đại chiến lược hoàn toàn theo chủ nghĩa hiện...

Về cái chết của mẹ con gì ghẻ trong truyện Tấm Cám

1. VẤN ĐỀ Truyện Tấm Cám nằm trong một kiểu truyện thuộc loại phổ biến nhất trên thế giới. Cô Tấm trong truyện của nhiều nước phương tây có tên là cô Tro Bếp (Cendrillon ở Pháp, Cinderella ở Anh, Cenerentola ở Ý, Cenusotca ở Rumani, Cernuska hay Doluska ở Nga...), vì vậy kiểu truyện này có tên là kiểu truyện...

Viết lại cổ tích, tại sao không?

DƯ luận mấy tuần gần đây nóng nhiều nhất không phải là chuyện cơm áo gạo tiền mà là tranh luận xung quanh truyện cổ tích Cô Tấm "thảo hiền"! Dù đúng sai thế nào chưa rõ nhưng chắc chắn có một điều đáng mừng là nó chứng tỏ rằng người Việt vẫn còn thiết tha, trăn trở vì văn...